|
Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Miasteczku Śląskim
Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny – rzymskokatolicki kościół parafialny Parafii Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Miasteczku Śląskim z XIX wieku Miasteczku Śląskim-Żyglinie w powiecie tarnogórskim, wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego. HistoriaPierwszy kościół w Żyglinie wzniesiono z drewna i poświęcono 7 września 1253 roku[2]; spłonął lub został rozebrany w listopadzie 1700 roku[2]. Drugi kościół zbudowano w latach 1703–1705[2], miał wymiary 7 × 14 m[2]. Wniosek o budowę nowej świątyni na miejscu drugiego kościółka został złożony w 1801 roku[2] przez parafian na landratowi bytomskiemu hrabiemu Erdmannowi Gustawowi Hencklowi von Donnersmarckowi[2], który następnie przekazał go w dniu 30 września do wyższej instytucji – Królewsko Pruskiej Kamery Wojenno-Dominialnej we Wrocławiu. Sprawą zainteresowały się władze państwowe, ponieważ świątynia w Żyglinie posiadała patronat króla. 13 maja 1835 roku bytomski landrat nakazał zamknąć kościół z uwagi na jego zły stan techniczny[2]. Długoletnie spory sprawiły, że zezwolenie na budowę nowego kościoła wydano po niemal 40 latach od złożenia wniosku[2]. 30 kwietnia 1838 roku ministerstwo spraw duchownych, oświatowych i zdrowotnych w Berlinie wydało zgodę na budowę świątyni. Projekt kościoła autorstwa królewskiego inspektora budowlanego Fellera z Gliwic[3], który powstał przed 14 sierpnia 1835 roku[3], został oceniony przez ministerstwo jako gustowny. 15 stycznia 1839 roku landrat bytomski postanowił o przetargu na dostarczenie materiałów budowlanych, który obowiązywał w całym powiecie, a nawet w urzędowym organie rejencji opolskiej.  Budowa kościoła przebiegała w latach 1840[2]–1842[4] pod kierownictwem mistrza ciesielskiego Spohra[2]; nowa świątynia została poświęcona 24 listopada 1842 roku[5][2] przez ks. Antoniego Schneiderskiego z Tarnowskich Gór[2]. Za projekt wnętrza odpowiadał prawdopodobnie Uhlig, radca budowlany z Gliwic[6]. 10 sierpnia 1853 roku pobłogosławiono dwa boczne ołtarze:[2] Matki Boskiej fundacji Bractwa Wstrzemięźliwości, i św. Barbary, fundacji górników i radcy górniczego Seidla[2]. W 1857 roku wzniesiono plebanię na planie krzyża[2] (ul. św. Marka 21[7]). W latach 1873–1874 (bądź wyłącznie w 1873 roku[2]) do kościoła została dobudowana wieża[5][8] według projektu królewskiego powiatowego mistrza budowlanego Augusta Hanniga z Bytomia, który został ukończony 8 lutego 1868 roku[9]. Przy jej budowie pracowali: mistrz murarski Morawiec, mistrz ciesielski Kocula i przedsiębiorstwo kamieniarskie Halbiga z Orzesza[2]. Od maja do października 1881 roku przerobiono dwa okna na otwory drzwiowe oraz przedsionki z daszkami według projektu wspomnianego Augusta Hanniga[10]. W latach 1979–1982 przeprowadzono kompleksowy remont i modernizację obiektu[2][5], a 8 września 1982 roku[11] kościół został poświęcony[5] przez biskupa Herberta Bednorza[11]. W latach 2000–2002 wnętrze świątyni poddano pracom rekonstrukcyjnym i remontowym, odrestaurowano ołtarze, które 21 maja 2003 roku[11] poświęcił biskup Gerard Kusz[11] Wieża i elewacja kościoła zostały odnowione w 2006 roku[11]. Pomiędzy kościołem a cmentarzem wzniesiono nową kaplicę przedpogrzebową w latach 2010–2012[11] oraz utwardzono drogę na cmentarz[11]. 31 lipca 2014 roku rzeźby znajdujące się przed kościołem zostały wpisane do wpisany do rejestru zabytków ruchomych województwa śląskiego (numer rejestru B/281/14)[12]. Architektura i wnętrzeŚwiątynia wzniesiona w centrum Żyglina[13], w jego najwyższej części[14], murowana[5] z wapienia żyglińskiego i cegły[2], w stylu arkadowym[2] (według innych źródeł neoromańska[5] lub neogotycka[15][16]), z wieżą[5], stanowiącą dominantę wysokościową w obrębie Żyglina[17], otoczona ogrodzeniem[16]. Przed wejściem do kościoła znajdują się dwie rzeźby w stylu akademizmu przedstawiające Matkę Bożą i św. Jana Ewangelistę[12]. We wnętrzu pomieszczono kilka elementów wyposażenia w stylu barokowym z poprzedniego kościoła[2] oraz obrazy autorstwa malarza Höckera z Wrocławia[2], a także dwa ołtarze boczne[2]. Organy zostały wybudowane w II poł. XIX wieku. Prawdopodobnie zostały wybudowane przez firmę Gebr. Dinse, gdyż wykazują wiele cech wspólnych (zwłaszcza dyspozycję, oznaczenia registrów, kontuar) z innymi instrumentami tej firmy[18]. Przypisy
Bibliografia
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
