|
Krasnopol (Polska)
Krasnopol – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona na Pojezierzu Wschodniosuwalskim, w województwie podlaskim, w powiecie sejneńskim, siedziba gminy Krasnopol[5][6]. Miejscowość leży przy drodze wojewódzkiej nr 653.
Krasnopol uzyskał lokację miejską w 1770 roku. Został zdegradowany w 1825 roku[7]. Miasto królewskie w ekonomii grodzieńskiej położone było w końcu XVIII wieku w powiecie grodzieńskim województwa trockiego[8]. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Krasnopol. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. Na terenie Krasnopola znajduje się zabytkowa synagoga z 1850. Do rejestru zabytków wpisany jest też układ urbanistyczny miejscowości. We wsi znajduje się kościół parafialny pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego oraz synagoga niepełniąca już swej pierwotnej funkcji. HistoriaI RzeczpospolitaKrasnopol został założony w 1770 z polecenia Antoniego Tyzenhauza w uroczysku Opidemie przy drodze z Sejn do Wigier i Suwałk[9]. Przywilej miejski uzyskał prawdopodobnie w 1782[10]. Według planów miał stać się głównym ośrodkiem klucza dóbr królewski Pomorze, utworzonego w ramach kolonizacji słabo zaludnionej Puszczy Przełomskiej[9]. W trakcie lokalizacji wyznaczono prostokątny rynek o wymiarach 130x90 m z miejscem pod zabudowę kościelną przy południowej pierzei, a także drugi mniejszy rynek[9]. W 1781 erygowano parafię Przemienienia Pańskiego[11]. Pierwotnie powstał na jej potrzeby drewniany kościół[11]. Osadnictwo w Krasnopolu, mimo przeznaczenia w tym celu dużych terenów, rozwijało się powoli[9]. W 1786 w Krasnopolu zamieszkiwały 94 rodziny[12]. W mieście osiedlali się także Żydzi – w 1786 w mieście było 6 rodzin żydowskich, zaś w 1792 zamieszkiwało 26 rodzin[11]. Miejscowość nie rozwinęła się w większy ośrodek usługowo-handlowy (w 1792 był w niej tylko 1 kramarz i 6 rzemieślników), pozostając dużą osadą rolniczą[11]. Królestwo PrusPo III rozbiorze Polski Krasnopol znalazł się w Królestwie Prus w prowincji Prusy Nowowschodnie w powiecie wigierskim[13]. Na przełomie XVIII i XIX w. Krasnopol liczył 533 mieszkańców i 172 domy, z czego Żydzi stanowili 4,5% (40 osób)[14]. W mieście działało 29 rzemieślników[15]. Miejscowość miała charakter rolniczy, zajmując 120 włók[16]. Liczba hodowanych zwierząt przedstawiała się następująco: 137 koni, 170 wołów, 180 krów, 99 cieląt, 375 owiec i 614 świń[16]. W czasach panowania pruskiego Krasnopol utracił prawa miejskie[17]. Księstwo Warszawskie i Królestwo Kongresowe5 lipca 1807 Krasnopol został zajęty przez brygadę gen. Stanisława Fiszera[18]. Krasnopol wszedł następnie w skład departamenty łomżyńskiego w Księstwie Warszawskim[19]. W 1827 w Krasnopolu zamieszkiwało 1414 mieszkańców, zaś w 1880 liczba ludności wynosiła 2246 osób[20]. W 1862 w miejscu drewnianego kościoła wybudowano murowaną, późnoklasycystyczną świątynię Przemienienia Pańskiego[11]. W XIX wieku Krasnopol, podobnie jak inne miejscowości powiatu sejneńskiego, specjalizował się ówcześnie w uprawie chmielu[20]. W trakcie powstania styczniowego pod Krasnopolem 26 sierpnia 1863 miała miejsce potyczka oddziału dowodzonego przez Reklewskiego i Dahlena[21]. Po reorganizacji administracyjnej w 1866 Krasnopol wszedł w skład powiatu sejneńskiego w guberni suwalskiej[22]. Dwudziestolecie międzywojennePo I wojnie światowej Krasnopol wszedł w skład Polski dopiero w sierpniu 1919[23]. Liczba ludności Krasnopola spadła po wojnie do 1192 mieszkańców[20]. W 1929 we wsi był kościół katolicki oraz synagoga[24]. ZabytkiDo rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa wpisane są następujące obiekty[25]:
SynagogaSynagoga została wybudowana w 1850. Zlokalizowano ją przy Małym Rynku Żydowskim (obecnie ul. Polna). Wybudowano ją na planie prostokąta z surowego kamienia, oszkarpowano ją i pokryto gontem. W trakcie okupacji Niemcy zdewastowali synagogę. Po wojnie budynek niszczał, a następnie został przeznaczony na magazyn. Obecnie jest otynkowany i pokryty dachówką[26]. SzkołaDzieci i młodzież z Gminy Krasnopol uczęszczają do nowego budynku szkoły, w którym mieści się Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II. Ludzie związani z KrasnopolemZobacz teżPrzypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
