|
Leśnica (miasto)
Leśnica (dodatkowa nazwa w j. niem. Leschnitz, śl. Leźńica) – miasto na Górnym Śląsku, w woj. opolskim, w powiecie strzeleckim, położone na południowo-wschodnim zboczu Góry Świętej Anny, na wysokości ok. 205 m n.p.m., siedziba gminy miejsko-wiejskiej Leśnica. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do starego woj. opolskiego. Według danych GUS z 1 stycznia 2024 r. miasto liczyło 2546 mieszkańców[1]. Części miasta: Kowalików, Księża Wieś, Stoki. Leśnica uzyskała lokację miejską w 1217 roku[2]. Nazwa Według niemieckiego nauczyciela Heinricha Adamy’ego nazwa miejscowości pochodzi od polskiej nazwy las[4]. W swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia nazwę miejscowości Leznitz podając jej znaczenie "Ort im Walde" czyli po polsku "Miejscowość w lesie"[4]. Po raz pierwszy Leśnicę wymieniono w dokumencie księcia opolskiego Kazimierza I z 1217 r. jako "Lesnicie". W dziele "Silesiographia" autorstwa Mikołaja Henela z roku 1613 miejscowość opisana jest z nazwą łacińską Lesnitivm i z nazwą Leßnitz jako nazwą właściwą[5]. W Topographia Bohemiae, Moraviae et Silesiae z roku 1650 miejscowość była wzmiankowana jako Leschnitz lub Leßnitz[6]. W pruskim urzędowym dokumencie z 1750 roku wydanym języku polskim w Berlinie przez Fryderyka Wielkiego jako nazwa polska miasta jest wymieniona Leśnice[7]. W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie miejscowość występuje pod nazwą niemiecką Lesnitz oraz obecnie używaną, polską Leśnica[8]. Polską nazwę w formie Leźnica w książce "Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej" wydanej w Głogówku w 1847 wymienił śląski pisarz Józef Lompa[9]. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego wspomina miejscowość jako Leźnica, Leśnica oraz niemiecką nazwę Leschnitz[10]. W 1936 roku ze względu na polskie korzenie historycznej nazwy, nazistowska administracja III Rzeszy przemianowała zgermanizowaną nazwę Leschnitz na nową, całkowicie niemiecką - Bergstadt. Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 12 listopada 1946[11]. Historia
Ta sekcja od 2009-04 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
W dokumencie księcia opolskiego Kazimierza I z 1217 r. udzielił Leśnicy, należącej do kapelana książęcego Sebastiana i jego brata Grzegorza, zwolnienia od ciężarów prawa książęcego na tych samych warunkach, jakie uzyskali "goście" (hospites), tzn. osadnicy niemieccy osiedleni poprzednio przez tego samego księcia w Opolu i Raciborzu. Prawo niemieckie poprzez mniejsze obciążenia i większe swobody umożliwiało szybszy rozwój miejscowości. We wspomnianym dokumencie mowa jest o Leśnicy jako osadzie targowej. Dokument ten pozwala uznać Leśnicę za jedną z najstarszych miejscowości w tej części Śląska. Książęta opolscy nadali miastu herb przedstawiający złotego orła górnośląskiego na błękitnym tle. Z dokumentu z 20 stycznia 1257 wydanego przez księcia Władysława I wynika, że istniał już wtedy w Leśnicy drewniany kościół parafialny pod wezwaniem Trójcy Świętej. W 1384 r. Leśnica była otoczona murami z trzema bramami: lichyńską, kozielską i żyrowską. W 1386 r. wójtostwo w Leśnicy oddano Pakoszowi z Bierawy. W tym samym roku wymieniono w dokumentach leśnicką łaźnię miejską, ławę piekarską, rzeźniczą i szewską. W 1429 r. Leśnica została spalona przez husytów podczas ich wyprawy na Śląsk. Z dokumentu z 1439 r. wynika, że wójtem w Leśnicy był Strala. W 1451 r. spaliło się całe miasto wraz z kościołem i 17 domami poza miastem. Dopiero w 1498 r. wybudowano nowy kościół św. Marcina. Od 1638 r. Leśnica stanowiła własność rodziny Promnitz. W latach 1650–1807 miasto należało do rodziny Colonna, która miała swoją siedzibę w Strzelcach Opolskich. W XVIII wieku Leśnica podlegała inspekcji podatkowej w Prudniku[12]. W 1807 r. Leśnica przestała być miastem prywatnym i uzyskała samorząd. Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje, że w 1861 miasto liczyło 1413 mieszkańców oraz odnotowuje "Die Sprache der Einwohner ist deutsch und polnisch" czyli w tłumaczeniu na polski "Mową mieszkańców jest niemiecki i polski"[13]. W okresie I wojny światowej zginęło 165 mieszkańców Leśnicy, głównie mężczyzn walczących w szeregach armii niemieckiej. Kapitulacja Niemiec i proklamowanie państwowości polskiej w 1918 r. podniosły temat nowego wytyczenia granic na Górnym Śląsku. W Leśnicy, położonej na obszarze mieszanego etnicznie powiatu strzeleckiego, od 1919 r. działała komórka Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska pod kierownictwem Antoniego Pateroka. Wśród mieszkańców miasta wyraźnie przeważała jednak ludność niemiecka: w plebiscycie górnośląskim 20 marca 1921 r. 899 osób opowiedziało się za pozostaniem w granicach Niemiec, a 101 za przyłączeniem do Polski. W trakcie III powstania śląskiego w maju i czerwcu 1921 Leśnica oraz sąsiednie miejscowości były miejscem krwawych walk. 7 maja 1921 r. została zdobyta przez baon strzelecki Pawła Dziewiora z podgrupy "Bogdan", po czym 9 maja odparto kontrnatarcie z rejonu Zdzieszowic. Gwardian z pobliskiej Góry Świętej Anny wspominał, że w tym czasie doszło w mieście do poważnych ekscesów ze strony powstańców - rabunków i kradzieży, które nie ominęły także miejscowego proboszcza[14]. 21 maja Leśnica została zdobyta przez niemieckie SSOS nacierające od strony Gogolina. Odzyskane przejściowo w krwawych walkach przez oddziały katowickiego pułku Walentego Fojkisa. Ostatecznie podział Górnego Śląska w 1922 r. pozostawił miasto po stronie niemieckiej. W 1934 r. Leśnica uzyskała połączenie kolejowe z Kędzierzynem-Koźlem i Strzelcami Opolskimi. Wojna pociągnęła za sobą liczne ofiary spośród mieszkańców Leśnicy. W styczniu 1945 do miasta zbliżył się front, który przyniósł śmierć także wielu jego cywilnym mieszkańcom, m.in. żołnierze radzieccy zamordowali ok. 100 pacjentów zakładu leczniczego. Wiele budynków uległo wtedy zniszczeniu. Po przejściu frontu pierwszym burmistrzem Leśnicy został Paweł Lelonek. Leśnica pozostając w cieniu potężnych przemysłowych sąsiadów, jak Kędzierzyn-Koźle i Zdzieszowice, przeżywała w okresie powojennym słaby rozwój. Brak przemysłu i upadek rzemiosła groził nawet w 1950 r. odebraniem jej praw miejskich. DemografiaZmiany liczby mieszkańcówZmiana liczby mieszkańców na przestrzeni ostatnich 220 lat[potrzebny przypis]:  Struktura płci i wieku
Pomniki i zabytkiDo wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[16]: .jpg)
inne zabytki:
Sport i rekreacjaW mieście od 1947 roku działa klub piłkarski LZS Leśnica, który po sezonie 2014/2015 wycofał się z rozgrywek klasy okręgowej[18]. Miasta partnerskieLudzie związani z LeśnicąPrzypisy
Literatura
Linki zewnętrzne
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.jpg)
