Litomyšl

Litomyšl
	; Stary Rynek
Herb	Flaga
Państwo	Czechy
Kraj	pardubicki
Burmistrz	Radomil Kašpar
Powierzchnia	33,45 km²
Wysokość	330 m n.p.m.
Populacja (1.1.2015); • liczba ludności; • gęstość	; 10 077; 301 os./km²
Kod pocztowy	030 92 - 570 01
Tablice rejestracyjne	SY
	Położenie na mapie kraju pardubickiego Litomyšl
	Położenie na mapie Czech Litomyšl
	49°52′N 16°18′E/49,866667 16,300000
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Litomyšl^ⓘ^[1]^[a], forma spolszczona Litomyśl^[4]^[5]^[b] (niem. Leitomischl) – miasto w Czechach, w kraju pardubickim. Według danych z 31 grudnia 2003 liczba jego mieszkańców wynosiła 10 146 osób.

W mieście jest stacja kolejowa Litomyšl.

Historia

Historia Litomyšli sięga roku 981, kiedy na drodze łączącej Czechy z Morawami wybudowano zamek graniczny. W roku 1098 przy zamku ulokowano klasztor benedyktynów, fundacji księcia Brzetysława II, przejęty później przez premonstratensów sprowadzonych w 1145 roku przez ołomunieckiego biskupa Jindřicha Zdíka i króla Władysława II (klasztor premonstratensów obecnie nie istnieje, a na jego miejscu stoi renesansowy pałac). W roku 1259 miejscowość otrzymuje prawa miejskie, a w 1344 powstaje tutaj biskupstwo. Lata świetności miasta przypadają na wiek XVI. W wiekach późniejszych, na skutek pożarów i powodzi, miasto podupada. W Litomyšli pracował jako nauczyciel pisarz Alois Jirásek^[6], który osadził w tym mieście akcję między innymi powieści Filosofská historie.

Atrakcje turystyczne

pałac w Litomyšli – renesansowy zamek z lat 1567–1585. Od 1999 jest światową pamiątką UNESCO.
kościół augustianów pw. Podwyższenia Krzyża Świętego – wzniesiony w latach 1356–1378, przebudowany w 1601
klasztor pijarów z kościołem Znalezienia Krzyża Świętego – wzniesiony w 1714; także gimnazjum pijarów
pomnik Bedřicha Smetany (1824–1884) – upamiętnienie znanego kompozytora urodzonego w Litomyšli
Portmoneum – dom celnika Josefa Portmana z malowidłami Josefa Váchala
pomnik przyrody Nedošínský háj – na zachód od miasta
Synagoga w Litomyšli

Osiedla (części miasta) oraz dane demograficzne

Litomyšl-miasto, Kornice, Lány, Nedošín, Nová Ves u Litomyšle, Pazucha, Pohodlí, Suchá, Zahájí, Záhradí

Rok	1970	1980	1991	2001	2003
Liczba ludności^[7]	8884	10 253	10 187	10 358	10 146

Osoby związane z Litomyšlą

Eliška Klimková-Deutschová – czeska neurolog oraz wykładowca
Bedřich Smetana – czeski kompozytor epoki romantyzmu

Miasta partnerskie

Keszthely (Węgry)
Levoča (Słowacja)
Łańcut (Polska)

Galeria

Zamek
Zamek
Kościół augustianów
Kościół i klasztor pijarów
Pomnik Bedřicha Smetany
Stary Rynek

Uwagi

↑ W języku czeskim jest to rzeczownik rodzaju żeńskiego^[2]^[3].
↑ Polska nazwa ma uzusowy rodzaj męski (rzadziej żeński, zgodnie z oryginałem, przy czym ta oboczność rodzajowa dotyczy także formy „Litomyšl”)^[2].

Przypisy

↑ Nazewnictwo geograficzne świata, zeszyt 2, s. 82. KSNG, 2009.
↑ ^a ^b Czeska czy czeski Litomyšl?. Poradnia Językowa PWN, 2013-09-07. [dostęp 2019-01-02].
↑ Hasło Litomyšl. Internetová jazyková příručka, Instytut Języka Czeskiego. [dostęp 2013-11-14]. (cz.).
↑ Rafał Witkowski: Zakon kartuzów w Europie Środkowej od początku XIV do połowy XVI wieku, s. 761, 1275, 1276.
↑ „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka”, t. 15, 1960, s. 366.
↑ Pomník Aloise Jiráska. hrady.cz. [dostęp 2017-03-13]. (cz.).
↑ Czeski Urząd Statystyczny.

Linki zewnętrzne

Witryna internetowa Litomyšli

[4] W języku czeskim jest to rzeczownik rodzaju żeńskiego^[2]^[3].

[7] Polska nazwa ma uzusowy rodzaj męski (rzadziej żeński, zgodnie z oryginałem, przy czym ta oboczność rodzajowa dotyczy także formy „Litomyšl”)^[2].

[1] Nazewnictwo geograficzne świata, zeszyt 2, s. 82. KSNG, 2009.

[PWN-2] Czeska czy czeski Litomyšl?. Poradnia Językowa PWN, 2013-09-07. [dostęp 2019-01-02].

[3] Hasło Litomyšl. Internetová jazyková příručka, Instytut Języka Czeskiego. [dostęp 2013-11-14]. (cz.).

[5] Rafał Witkowski: Zakon kartuzów w Europie Środkowej od początku XIV do połowy XVI wieku, s. 761, 1275, 1276.

[6] „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka”, t. 15, 1960, s. 366.

[hrady.cz-8] Pomník Aloise Jiráska. hrady.cz. [dostęp 2017-03-13]. (cz.).

[9] Czeski Urząd Statystyczny.

[:1-10] Wspólnie z Albanią, Austrią, Belgią, Bośnią i Hercegowiną, Bułgarią, Chorwacją, Francją, Hiszpanią, Macedonią Północną, Niemcami, Polską, Rumunią, Słowacją, Słowenią, Szwajcarią, Ukrainą i Włochami

[1]

[a]

[4]

[5]

[b]

[6]

[7]

[2]

[3]

[A]