|
Lut (technologia) Lut, lutowie, spoiwo lutownicze – stop metalu, służący do lutowania, czyli wypełnienia szczeliny lutowniczej w formie ciekłej. W przypadku gdy szczelina lutownicza spełnia warunki kapilarności, mowa jest o lutowaniu, zaś gdy szczelina lutownicza jest większa niż odstęp kapilarny – proces nazywany jest lutospawaniem. Lut ma temperaturę topnienia znacznie niższą od temperatury topnienia lutowanych materiałów. Luty klasyfikowane są w normie PN-EN ISO 3677: 2016-12[1]. Podział następuje na miękkie i twarde, a pierwsza litera oznacza przynależność do danej grupy. Ze względu na temperaturę topnienia rozróżnia się luty miękkie i twarde. Lutowanie miękkie jest procesem, w którym temperatura likwidus lutu jest mniejsza od 450 °C, natomiast w przypadku lutowania twardego temperatura topnienia lutu jest większa niż 450 °C[2]. Luty miękkieLuty miękkie są spoiwami metalowymi, których temperatura topnienia nie przekracza 450 °C. Najczęściej temperatura likwidus tych lutów mieści się w przedziale 100–350 °C[3]. Ich skład chemiczny może być różny w zależności od potrzeb. Przed 1 lipca 2006 r. luty miękkie bazowały najczęściej na stopie cyny i ołowiu o składzie zbliżonym do eutektycznego i temperaturze topnienia ok. 185 °C, jednak ze względu na restrykcje nałożone przez Unię Europejską, opracowano luty bezołowiowe na bazie cyny z dodatkami miedzi, srebra, antymonu, bizmutu i indu o temperaturach topnienia 210–220 °C. Mają też większe napięcie powierzchniowe, za czym idzie gorsza lutowność, wpływająca na jakość połączeń. W tabeli zamieszczono skład chemiczny, temperaturę topnienia oraz oznaczenia najczęściej stosowanych lutów cynowych[4]. Niektóre stopy są eutektyczne – temperatura topnienia stopu jest najniższa z możliwych dla mieszaniny tych składników.
Luty twardeLuty twarde to stopy na osnowie srebra i miedzi[4]. Forma wytwarzaniaW lutowaniu przede wszystkim stosuje się luty w postaci drutów lub prętów, wtedy topnik zazwyczaj jest umieszczony wewnątrz rdzenia lutu, co znacznie ułatwia jego aplikację do obszaru złącza[4]. Spoiwo lutownicze może być wytwarzane w formie lasek (te o większych średnicach są zwykle o przekroju trójkątnym). ZastosowaniePrzykładowe zastosowania lutów to elektronika i jubilerstwo. Zobacz teżPrzypisy
|
||||||||||||||||||||||||||||
