W 1964 ukończył III Liceum Ogólnokształcące w Poznaniu (obecnie ponownie im. św. Jana Kantego), w latach 1964–1969 studiował na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (UAM) na kierunku historia (temat pracy magisterskiej: Znajomość kultury francuskiej w Polsce w XVII wieku na seminarium profesora Janusza Pajewskiego), w latach 1969–1970 asystent naukowo-techniczny w Dziale Wydawnictw UAM, w latach 1970–1974 asystent i starszy asystent (jak również doktorant) w Instytucie Historii UAM w Poznaniu, w 1974 uzyskał stopień doktoranauk humanistycznych w zakresie historii (temat rozprawy doktorskiej: Stosunki polsko-francuskie w drugiej połowie XVI wieku, promotor: profesor Janusz Pajewski), w latach 1974–1988 adiunkt w Instytucie Historii UAM, w 1985 uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie historii (temat rozprawy habilitacyjnej: Polityka Francji wobec Polski w okresie wojny trzydziestoletniej), w latach 1988–1991 docent w Instytucie Historii UAM, w 1991 został profesorem nadzwyczajnym w Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Od 1992 zajmuje stanowisko kierownika Zespołu Dydaktycznego Historii Nowożytnej w Instytucie Historii UAM, w latach 1999–2012 zajmował stanowisko kierownika Zakładu Historii Nowożytnej do XVIII wieku w Instytucie Historii UAM, od 1999 zajmuje stanowisko pełnomocnika Dziekana Wydziału Historycznego ds. programu Socrates-Erasmus. W 2001 uzyskał tytuł profesora tytularnego (belwederskiego), od 2004 zajmuje stanowisko profesora zwyczajnego w Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W latach 2008–2012 członek Senackiej Komisji Odwoławczej UAM, w latach 2008–2009 – wykładowca w Wyższej Szkole Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa w Poznaniu. W latach 2012–2016 zajmował stanowisko kierownika Zakładu Historii Kultury w Instytucie Historii UAM. Od 2016 roku w Zakładzie Historii Nowożytnej do XVIII wieku.
Od 1978 organizator lub współorganizator dziewiętnastu międzynarodowych kolokwiów Poznań-Strasburg, od 1992 kierownik lub współkierownik siedmiu polskich i międzynarodowych projektów badawczych.
Wielokrotnie był profesorem wizytującym na uczelniach zagranicznych w Kanadzie (Québec, Université Laval – 1993) i Francji (Université de Haute Bretagne Rennes 2 – 1996; Université de Versailles Saint-Quentin-en-Yvelines – 1998, 1999, 2001, 2002, 2003; Université de Strasbourg – 1994, 2009; Université Paris VII Denis Diderot – 1999, 2004, 2010; Université de Paris IV-Sorbonne – 1988, 1995, 1996,1997, 2000, 2001, 2002, 2004, 2005, 2010), jak również wielokrotnie prowadził wykłady zagraniczne (we Francji, Belgii, Szwajcarii, Niemczech, Hiszpanii, Rosji, Szwecji, Danii, Włoszech i Czechach). Od 2002 promotor wyjątkowych w swojej liczbie na polskich uczelniach, siedmiu rozpraw doktorskich we współpromotorstwie z uniwersytetami we Francji i Hiszpanii. Autor ponad 200 publikacji w Polsce i za granicą (wydanych w językach polskim, francuskim, angielskim oraz hiszpańskim). Promotor ponad stu prac magisterskich, recenzent wielu rozpraw doktorskich (również we Francji), prac habilitacyjnych oraz przewodów profesorskich (również w Czechach).
Specjalności zawodowe
Historia powszechna nowożytna oraz historia Polski XVI–XVIII wieku
Stosunki międzynarodowe w Europie XVI–XVIII wieku
Historia dyplomacji w czasach nowożytnych
Historia Francji i stosunki polsko-francuskie w XVI–XVIII wieku
od 1993 członek „Centre Méridional de Rencontres sur le XVIIe siècle”, Université de Provence, Marsylia
od 1994 członek, a od 1997 członek Zarządu „Commission Internationale pour la Publication des Sources de l'Histoire Européenne” (Monumenta Europae Historica); podkomisja ds. publikacji kontraktów małżeńskich dynastii europejskich
od 1995 członek zagraniczny „Centre de Recherche sur l'Histoire de l'Europe Centrale” na Université Paris IV-Sorbonne; od 2000 członek zwyczajny tego ośrodka naukowego
od 1995 członek „Société d’Etudes du XVIIe Siècle” (z siedzibą na Université Paris IV-Sorbonne)
od 1999 członek (jako professeur associé) centrum naukowo-badawczego „État, Société, Religion en Europe XVIIe–XVIIIe siècles – ESR 17–18” na Université de Versailles Saint-Quentin-en-Yvelines
od 2002 członek „Groupe d’Études pluridisciplinaires sur l’Europe Centrale et Orientale” (GEPECO) na Université de Paris VII Denis Diderot
od 2015 roku członek międzynarodowego Towarzystwa Naukowego „Sociétés Plurielles. Programme interdisciplinaire Université Sorbonne Paris Cité” (z siedzibą na Uniwersytecie Paris IV-Sorbonne)
Henryk III Walezy w Polsce. Stosunki polsko-francuskie w latach 1566–1576, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1976
Historia powszechna XVI wieku. Teksty źródłowe, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1978 (współautor: Z.Boras)
Francja wobec Polski w dobie wojny trzydziestoletniej (1618–1648), Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1986
Słownik władców polskich, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1997 (et alii, drugie wydanie – 1999)
Historia powszechna. Wiek XVI–XVIII, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2001, (drugie wydanie – 2008)
Staropolskie tradycje kontaktów z Francją – związki serca czy rozsądku, Instytut Historii UAM, Poznań 2009
(wywiad-rzeka) F.Kubiaczyk, Nie tylko o historii... Rozmowy z Maciejem Serwańskim, Opuscula Gnesnensia 4, Instytut Kultury Europejskiej UAM, Gniezno 2013
Redakcja i współredakcja prac zbiorowych
Développement de la conscience nationale en Europe Centrale du XVIe au XXe siècle. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1982 (współredakcja)
Les expressions de l’identité sociale en Europe depuis la Renaissance. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1990 (redakcja)
Théâtre et société de la Renaissance à nos jours. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1992 (redakcja)
L’histoire en partage. Le récit du vrai. Questions de didactique et d’historiographie. Nathan, Paryż 1994 (współredakcja)
Le rôle des médias à travers l’histoire. Instytut Historii UAM, Poznań 1995 (redakcja)
L’explication en histoire. Problèmes historiographiques et didactiques. Instytut Historii UAM, Poznań 1996 (współredakcja)
Słownik władców Europy średniowiecznej. Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1998 (współredakcja)
Słownik władców Europy nowożytnej i najnowszej. Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1998 (współredakcja)
Słownik dynastii Europy. Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1999 (współredakcja)
L’Histoire et ses fonctions. Une pensée et des pratiques au présent. L’Harmattan, Paryż 2000 (współredakcja)
Les grands hommes des autres. Instytut Historii UAM, Poznań 2000 (redakcja)
Seria Zrozumieć Dzieje (Historia powszechna. Starożytność.; Historia powszechna. Średniowiecze.; Historia powszechna. Wiek XVI–XVIII.; Historia powszechna. Wiek XIX.; Historia powszechna. Wiek XX. Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2001 (redakcja naukowa)
Francja, Niemcy i Polska w Europie nowożytnej i najnowszej (XVI–XX wiek) – La France, l’Allemagne et la Pologne dans l’Europe moderne et contemporaine (XVIe–XXe s.) – Frankreich, Deutschland und Polen im neuzeitlichen und modernen Europa (16. bis 20. Jh.). Instytut Historii UAM, Poznań 2003 (współredakcja)
La Pologne et l’Europe occidentale du Moyen-Age à nos jours. Instytut Historii UAM, Poznań–Paryż 2004 (współredakcja)
Obrzeża nowożytnej Rzeczypospolitej. Kwestie wyznaniowe, społeczne i narodowościowe. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2005 (współredakcja)
Stratégies de la Contre-Réforme en France et en Pologne. Instytut Historii UAM, Poznań 2006 (współredakcja)
Amis et ennemis héréditaires : les stéréotypes nationaux. Instytut Historii UAM, Poznań 2006 (współredakcja)
« Toute la France est polonaise ». La présence polonaise en France aux XIXe et XXe siècles. Wydawnictwo Poznańskie, Poznań–Paryż 2007 (współredakcja)
Religion et nations. Entre l’universel et les particularismes. Instytut Historii UAM, Poznań 2008 (współredakcja)
Jeux et sports de la Renaissance à nos jours. Instytut Historii UAM, Poznań 2013 (współredakcja)