Maciej Polejowski

Maciej Polejowski (ur. po 1734, zm. po 1794) – snycerz lwowski, jeden z głównych przedstawicieli „młodszej generacji” tzw. lwowskiej rzeźby rokokowej.

Urodził się prawdopodobnie po 1734^[1]. Prawdopodobnie młodszy brat^[2] Jana i Piotra Polejowskich. W 1764 wraz z innymi rzeźbiarzami lwowskimi otrzymał przywilej noszenia szabli. Zamieszkiwał w jurydyce benedyktynek przy Krakowskim Przedmieściu we Lwowie co najmniej od roku 1767^[3]. Uczył się u Jana Jerzego Pinsla^[4] i Bernarda Meretyna, możliwe, że także w warsztacie Antoniego Osińskiego (wówczas pracował w Nawarii i Hodowicy)^[2].

Z woli magnata Mikołaja Bazylego Potockiego, fundatora budowli obecnego sobora Zaśnięcia Matki Bożej w Poczajowie, Maciej Polejowski objął pracę przy „fabryce poczajowskiej”. Przebywając przejazdem w Buczaczu w październiku 1780 otrzymał on od wojewodzica bełskiego list polecający dla OO. Bazylianów z nakazem objęcia zwierzchnictwa nad budową cerkwi. Zakonnicy nie byli przychylni Polejowskiemu, następnego dnia odsunęli go od pracy przy „fabryce” za krytykę, zdaniem Polejowskiego, źle wzniesionego filaru w nowej cerkwi^[5]. Polejowski powrócił do Poczajowa jako prefekt „fabryki” cerkwi w 1790^[6].

Zmarł po 1794^[7].

Dzieła

• rzeźby wyposażenia kościoła parafialnego w Hodowicy (ok. 1758)
• rzeźby ołtarza głównego oraz kamienne dekoracyjne wazony na fasadę katedry łacińskiej we Lwowie
• rzeźby w katedrze w Sandomierzu
• wyposażenie (m.in. ambonę, ołtarz główny i dwa boczne, dziś niezachowane) kościoła bernardynów w Zasławiu
• nieokreślone prace dla Potockich w Krystynopolu
• prace w Niżniowie (kościół ojców paulinów lub dwór (pałac) Jabłonowskich)
• rzeźby w cerkwi bazyliańskiej w Poczajowie
• ołtarz główny, krucyfiks oraz osiem figur na filarach w kościele paulinów we Włodawie

Andrzej Betlej uważa, iż M. Polejowskiemu błędnie w starszej literaturze przypisywano rzeźby w ołtarzu głównym kościoła Franciszkanów w Przemyślu, w katedrze w Kamieńcu Podolskim, w kościołach św. Marcina i Bożego Ciała we Lwowie, niewielkiej figury Chrystusa Zmartwychwstałego w kościele Bernardynów w Dukli oraz struktury ołtarzy bocznych w kościele parafialnym w Buczaczu^[1].

• Andrzej Betlej: Polejowski Maciej. W: Słownik Artystów Polskich. T. 7. Warszawa, 2003, s. 374—376. [dostęp 2017-06-15]
• Andrzej Betlej: Polejowski Piotr, snycerz i architekt. W: Słownik Artystów Polskich. T. 7. Warszawa 2003. [dostęp 2017-01-05]
• Agata Dworzak. „Nie może mi Wielebny Monaster zadać, aby robota niebyła doskonała”. Kilka uwag na temat sporu Macieja Polejowskiego z bazylianami poczajowskimi. „Biuletyn Historii Sztuki”, t. 75, 2013, s. 101-114. ISSN 0006-3967.
• Agata Dworzak: Lwowskie środowisko artystyczne w XVIII wieku w świetle ksiąg metrykalnych i sądowych. Kraków: Wyd. Attyka, 2018, 514 s. ISBN 978-83-65644-47-3.
• Zbigniew Hornung: Polejowski Maciej (2 poł. XVIII w.). W: Polski Słownik Biograficzny. T. XXVII/2, zeszyt 113. Wrocław — Warszawa — Kraków — Gdańsk — Łódź : Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1982, s. 288–291.
• Zbigniew Hornung: Polejowski Piotr (zm. przed r. 1780). W: Polski Słownik Biograficzny. T. XXVII/2, zeszyt 113. Wrocław — Warszawa — Kraków — Gdańsk — Łódź : Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1982, s. 291–292.
• Piotr Krasny, Jakub Sito: "Pan Piotr Polejowski snycyrz lwowski" i jego dzieła w kościele Franciszkanów w Przemyślu. W: Sztuka Kresów Wschodnich: materiały sesji naukowej 2003, nr 5, s. 175-202. [dostęp 2017-06-15]

• Maciej Polejowski. [dostęp 2017-02-23]
• Maciej Polejowski, zdjęcia. [dostęp 2017-02-23]
• Maciej Polejowski [w] Fototeka, Instytut Historii Sztuki UJ. [dostęp 2017-02-23]
• Katarzyna Mączewska, Maciej Polejowski - rzeźby w katedrze w Sandomierzu. [dostęp 2017-02-23]
• Piotr Polejowski. [dostęp 2017-02-23]