|
Manuel Fraga Iribarne
Manuel Fraga Iribarne (ur. 23 listopada 1922 w Vilalba, zm. 15 stycznia 2012 w Madrycie[1]) – hiszpański polityk, prawnik i dyplomata. Minister informacji i turystyki (1962–1969), wicepremier oraz minister spraw wewnętrznych (1975–1976), wieloletni parlamentarzysta, współzałożyciel i lider Alianza Popular (AP) oraz Partii Ludowej (PP), w latach 1990–2005 prezydent Galicji. ŻyciorysWykształcenie i praca zawodowaStudia prawnicze rozpoczął na Universidad de Santiago de Compostela, następnie przeniósł się na Uniwersytet Complutense w Madrycie, który ukończył w 1944. Doktoryzował się w Madrycie w zakresie nauk politycznych i ekonomicznych. Został również absolwentem szkoły dyplomacji. Pracował początkowo w Cortes Españolas, instytucji legislacyjnej okresu frankistowskiego. Był wieloletnim nauczycielem akademickim. Od 1948 pracował na Uniwersytecie w Walencji, a od 1953 na Uniwersytecie Complutense w Madrycie. Był profesorem tej uczelni, kierował katedrą teorii państwa i prawa konstytucyjnego. Działalność akademicką zakończył w 1987[1]. Był członkiem różnych instytucji naukowych, m.in. Real Academia de Ciencias Morales y Políticas. Pełnił funkcję prezesa fundacji Fundación Cánovas del Castillo[1], od 1954 do 1975 zajmował stanowisko sekretarza generalnego Unii Łacińskiej[2]. Był autorem licznych publikacji z zakresu nauk politycznych[1]. Działalność polityczna w okresie dyktaturyBył wieloletnim aktywnym działaczem politycznym okresu dyktatury generała Francisca Franco. Od początku lat 50. obejmował różne wyższe stanowiska w administracji, był sekretarzem generalnym Instituto de Cultura Hispánica (instytucji do spraw kultury), wyższym urzędnikiem w radzie edukacji i w ministerstwie oświaty oraz dyrektorem Instituto de Estudios Políticos. W latach 1955–1977 wchodził w skład frankistowskiego parlamentu, był także członkiem Rady Stanu oraz Consejo Nacional del Movimiento, organu kierowniczego ugrupowania FET y de las JONS[1]. W 1962 objął urząd ministra informacji i turystyki. Działał w tym czasie na rzecz rozwoju sektora turystycznego[1] (przypisywano mu autorstwo promocyjnego sloganu Spain is different![3]). W okresie jego urzędowania w styczniu 1966 pod Palomares doszło do katastrofy amerykańskiego samolotu z bombami termojądrowymi, które opadły na obszar wybrzeża, wywołując skażenie radioaktywne. W tym samym roku Manuel Fraga Iribarne (wraz z ambasadorem USA) wykąpał się w morzu niedaleko miejsca katastrofy, co miało uspokoić opinię publiczną[4]. Odpowiadał także za informację, prowadząc działania propagandowe dla legitymizowania reżimu, m.in. zajmował się przekazem dotyczącym procesu i egzekucji działacza komunistycznego Juliána Grimau[5]. Stanowisko ministra zajmował do 1969. W 1973 został ambasadorem Hiszpanii w Wielkiej Brytanii, funkcję tę pełnił do 1975[1]. Okres transformacji i demokracjiW grudniu 1975, wkrótce po śmierci Francisca Franco, premier Carlos Arias Navarro powierzył mu funkcje wicepremiera oraz ministra spraw wewnętrznych[1][6]. Działał na rzecz legalizacji stowarzyszeń i ugrupowań politycznych. Za jego urzędowania doszło także do incydentu w Vitorii, gdzie podczas interwencji sił policyjnych zginęło pięć osób[1]. W lipcu 1976 polityk odszedł z rządu[6]. Był przewodniczącym organizacji Reforma Democrática, wraz z którą współtworzył Alianza Popular[1]. Z jego ramienia w 1977 uzyskał mandat posła do konstytuanty[7]. Znalazł się w siedmioosobowym zespole, który opracował przyjętą w 1978 nową demokratyczną konstytucję[1]. W 1979, 1982 i 1986 wybierany do Kongresu Deputowanych I, II i III kadencji, zasiadał w nim do 1987[7]. Od 1987 do 1989 sprawował mandat deputowanego do Parlamentu Europejskiego II kadencji[8]. W ramach AP od 1977 pełnił funkcję sekretarza generalnego[1], a w 1979 objął stanowisko przewodniczącego tego ugrupowania[9]. W tym czasie partia nawiązała współpracę z ugrupowaniami wywodzącymi się z UCD, a także stała się główną siłą opozycyjną wobec rządzących od 1982 socjalistów z PSOE. W 1986 polityk złożył rezygnację z kierowania AP, w 1987 zastąpił go na tej funkcji Antonio Hernández Mancha[1]. W 1989 Manuel Fraga Iribarne stanął na czele Partii Ludowej powstałej głównie na bazie Alianza Popular. Ustąpił w 1990 na rzecz José Maríi Aznara[1][9]. Do 2006 kierował PPdeG, regionalnym oddziałem ludowców w Galicji. W 1989 poprowadził partię do zwycięstwa w wyborach regionalnych, co pozwoliło mu objąć w 1990 stanowisko prezydenta wspólnoty autonomicznej. Utrzymywał je również po wyborach w 1993, 1997 i 2001. Zakończył urzędowanie po wyborach w 2005, gdy nieznaczną większość w parlamencie uzyskali socjaliści i galisyjscy nacjonaliści (nowym prezydentem został Emilio Pérez Touriño z PSOE)[1]. W 2006 regionalny parlament desygnował go w skład Senatu, Manuel Fraga Iribarne w izbie wyższej Kortezów Generalnych zasiadał do 2011[10]. Odznaczenia
Życie prywatneOd 1948 był żonaty z Carmen Estévez Eguiagaray; mieli pięcioro dzieci, w tym córkę Carmen Fragę Estévez[17]. Przypisy
Kontrola autorytatywna (osoba): |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg)
