|
Marcin Wielgosz
Marcin Marian Wielgosz, ps. „Wesołowski”[1] (ur. 25 października 1894 w Szelejewie, zm. 2 sierpnia 1976 w Wieluniu) – polski działacz niepodległościowy, narodowy i samorządowy, kupiec, sierżant Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari. ŻyciorysUrodził się 25 października 1894 w Szelejewie, w ówczesnym powiecie jarocińskim Prowincji Poznańskiej, w rodzinie Macieja i Franciszki z Dolatów[2][3]. Od 18 kwietnia 1901 do marca 1909 uczęszczał do szkoły powszechnej w rodzinnej wsi. W 1911 ukończył cztery klasy w gimnazjum w Berlinie[4]. Następnie pracował w administracji majątków ziemskich księcia Schönburga von Waldenburga[4]. W 1914 został wcielony do armii niemieckiej i przydzielony do 6 pułku grenadierów w Poznaniu[4]. Walczył na froncie wschodnim. 8 marca 1915 pod Spałą został ranny w rękę[5][6]. Po opuszczeniu szpitala przydzielono go do niemieckiej administracji okupacyjnej w Kownie, w charakterze tłumacza[4]. Awansował na sierżanta[4]. W 1917 został wysłany na front zachodni, gdzie zdezerterował we Francji[4]. 9 czerwca 1918 wstąpił do Armii gen. Hallera i został przydzielony do 1 pułku strzelców polskich[7]. W maju 1920 zdemobilizowany, już w lipcu tego roku jako ochotnik wstąpił do 27 pułku piechoty i został wyznaczony na stanowisko sierżanta-szefa 11. kompanii[4]. Wyróżnił się 21 sierpnia 1920 w walkach z bolszewikami nad Bugiem[8]. W grudniu 1920 został zwolniony ze służby[4]. Po zwolnieniu z wojska zamieszkał w Wieluniu przy ul. Krakowskie Przedmieście 32 i został zatrudniony w starostwie powiatowym[9]. W lutym i marcu 1921 był urzędnikiem upoważnionym do rekwizycji zaległego kontyngentu zbożowego w gminie Mierzyce i Mokrsko[10]. Od 1 września do 1 grudnia tego roku był zatrudniony w buchalterii Centrali Zakupów i Sprzedaży przy Sejmiku Powiatowym Wieluńskim, w charakterze pracownika biurowego[11]. W 1922 otrzymał zezwolenie na handel detaliczny wódek i win, i otworzył sklep[12]. W 1928 z ramienia Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” został członkiem zarządu Wieluńskiego Klubu Sportowego[13]. Był kierownikiem powiatowym Ruchu Młodych Obozu Wielkiej Polski, a po rozwiązaniu OWP prezesem wieluńskiego Związku Młodych Narodowców[14]. Z wywiadu przeprowadzonego we wrześniu 1934 przez komendanta miejscowego Posterunku Policji Państwowej, starszego przodownika Stefana Rutkowskiego, dla Biura Kapituły Orderu „Virtuti Militari” wynika, że Marcin Wielgosz był „podejrzany i inwigilowany (...) jako działacz antyrządowy” oraz osoba, która „do władz państwowych i urzędów odnosi się agresywnie”[15]. W tym samym roku został skazany przez Sąd Okręgowy w Kaliszu na karę jednego miesiąca aresztu za nawoływanie do wystąpień antyżydowskich i wspomnianą „karę odcierpiał”[16]. Ponadto Sąd Grodzki w Wieluniu skazał go na karę dziesięciu dni aresztu za „wypowiedzenie się z lekceważeniem o władzy państwowej na zebraniu”[15]. Ostatecznie w 1934 cofnięto mu koncesję skarbową na handel detaliczny wódek i win[17]. Pracował jako pomocnik handlowy w składzie wódek. Był dwukrotnie wybierany do Rady Miejskiej w Wieluniu[3][18]. 2 kwietnia 1938 Sąd Okręgowy w Kaliszu zatwierdził wyrok Sądu Grodzkiego w Wieluniu z 4 grudnia 1937 skazujący Marcina Wielgosza na karę trzech miesięcy aresztu i 10 zł grzywny z zamianą w razie nieściągalności na dwa dni aresztu za to, że w miesiącu lipcu 1937 w Wieluniu, nie mając przepisanego zezwolenia i trudniąc się zawodowo pisaniem podań do władz sądowych na zamówienie, napisał podanie do Sądu Grodzkiego w Wieluniu Stefanowi Podgórskiemu i Janowi Smolnikowi, to jest o przestępstwo z art. 9 ustawy z dnia 28 marca 1933 o biurach pisania podań oraz o zakazie udzielania porad prawnych i prowadzenia cudzych spraw[19][20]. W styczniu 1939 odbywał zasądzoną karę w więzieniu w Wieluniu[21]. Po II wojnie światowej pracował m.in. na stanowisku inspektora surowcowego w Cukrowni „Wieluń”[3]. Zmarł 2 sierpnia 1976 w Wieluniu[3] i został pochowany na tamtejszym cmentarzu parafialnym przy ul. Augustiańskiej 8a (sektor 2, rząd 1, grób 19)[22]. Pierwszą żoną Marcina Wielgosza była Maria Pawłowska[3]. W 1938 pozostawał z nią w separacji, a żył w konkubinacie z Heleną Robakowską, z którą miał córki: Janinę (ur. 1922) i Bolesławę (ur. 1925)[23]. Później urodziło mu się jeszcze troje dzieci, w tym córka Bożena[3]. Ordery i odznaczenia
Przypisy
Bibliografia
|
||||||||||||||||||
.jpg)
