|
Maria Berny
Maria Teresa Berny z domu Waćkowska (ur. 7 sierpnia 1932 w Trościance, zm. 23 grudnia 2021[1] w Polanicy-Zdroju[2][3]) – polska działaczka kulturalna i społeczna, pedagog oraz polityk, senator III i V kadencji. ŻyciorysWykształcenie, działalność zawodowa i społecznaCórka Franciszka i Stefanii[3], urodziła się na Wołyniu. Uczyła się w liceum pedagogicznym w Krzeszowicach, a następnie w 1970 ukończyła pedagogikę na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego[4]. Początkowo pracowała jako nauczycielka, a później jako animatorka kultury. Kierowała Klubem Międzynarodowej Prasy i Książki we Wrocławiu (1967–1974)[5]. Zainicjowała utworzenie przy klubie Galerii pod Moną Lisą (1967), którą współtworzyli Jan Chwałczyk i Jerzy Ludwiński, a która prezentowała najnowsze kierunki sztuki, dzieła i ich twórców. W jej ramach odbywały się wernisaże i spotkania z artystami. Galeria stała się istotnym miejscem początków sztuki konceptualnej w Polsce. W wypracowanych ramach jej działania ważne miejsce zajmował aspekt dyskursywny[6]. Jako kierownik Galerii pod Moną Lisą Maria Berny weszła do komitetu organizacyjnego Sympozjum Plastycznego Wrocław ’70[7], które było inicjatywą m.in. Związku Polskich Artystów Plastyków i środowiska artystycznego związanego z kręgiem galerii. Należała do osób, które włączyły się w realizację kompozycji świetlnej Dziewięć promieni światła na niebie Henryka Stażewskiego[8]. W późniejszych latach Maria Berny zajmowała się kulturą w Zespole Uzdrowisk Kłodzkich (m.in. organizowała festiwale poświęcone Fryderykowi Chopinowi w Dusznikach-Zdroju i Stanisławowi Moniuszce w Kudowie-Zdroju). W latach 1975–1982 była dyrektorem Biura Wystaw Artystycznych we Wrocławiu[9], w tym okresie przygotowała liczne wystawy krajowe i zagraniczne[4]. Od 1945 działała w Organizacji Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego. Była członkinią Związku Młodzieży Polskiej i Związku Harcerstwa Polskiego, pełniła funkcję wiceprzewodniczącej Dolnośląskiej Rady Przyjaciół Harcerstwa[4]. W 2000 współtworzyła Stowarzyszenie Wspierania Bezpieczeństwa Obywateli[9]. Dołączyła do Stowarzyszenia „Kuźnica” z siedzibą w Krakowie, a także do Stowarzyszenia Kobiet Aktywnych i Twórczych we Wrocławiu[9][10]. Działalność politycznaNależała do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (od 1950), następnie do Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej, w 1999 przystąpiła do Sojuszu Lewicy Demokratycznej (zasiadała we władzach regionalnych tej partii). W latach 1993–1997 sprawowała mandat senatora, reprezentowała województwo wrocławskie. W Senacie III kadencji pełniła funkcję zastępczyni przewodniczącego Komisji Kultury, Środków Przekazu, Wychowania Fizycznego i Sportu oraz była członkinią Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich. W 1998 została radną sejmiku dolnośląskiego I kadencji[11], pełniąc funkcję wiceprzewodniczącej Komisji Kultury i Nauki[12]. Ponownie uzyskała mandat senatorski w 2001 z okręgu wrocławskiego, który wykonywała do 2005. W marcu 2004 przeszła do Socjaldemokracji Polskiej[4]. W 1997[13] i 2005[14] nie uzyskiwała senackiej reelekcji. PochówekPochowana w charakterze świeckim 4 stycznia 2022 na Cmentarzu Grabiszyńskim we Wrocławiu[1]. PublikacjeW 2011 opublikowała książkę Wieża radości. Wspomnienia, opowiadającą o życiu kulturalnym Wrocławia i Dolnego Śląska[10]. Następnie ukazały się jej kolejne książki: Czwarta prawda. Wspomnienia nie tylko polityczne (2014), Wołynianka (2015)[15], Klonu liść… (2017)[10] oraz Pamiętnik dla Alicji. Świat w moich oczach (2020). OdznaczeniaW 1998 została odznaczona przez Prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[16]. Przypisy
Bibliografia
|
||||||||||||||||||
