|
Marian Fikus
Marian Fikus (ur. 16 października 1938 w Kobiórze) – polski architekt, urbanista, planista, doktor habilitowany nauk technicznych, profesor Politechniki Poznańskiej. Laureat Honorowej Nagrody SARP w 2008 r. Zdobywca przeszło 100 nagród i wyróżnień[1] w konkursach urbanistycznych i architektonicznych, w tym 5 nagród w konkursach międzynarodowych. W 1968 r. wraz z Jerzym Gurawskim założył biuro projektowe, a w 1988 r. zaczął prowadzić w Poznaniu z Elżbietą Kosińską Studio Fikus. W swoim dorobku ma m.in. projekty zagospodarowania przestrzennego centrów miast: Wrocławia, Głogowa, Włocławka czy Płocka oraz dzielnic mieszkaniowych w Bydgoszczy i Poznaniu. Autor Centrum Wykładowego Politechniki Poznańskiej i Kompleksu Nauk Biologicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego. ŻyciorysPoczątek i sukces w São PauloUkończył Liceum Plastyczne we Wrocławiu, po czym zdecydował się na studia na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej. Ukończył je w 1963 r. na podstawie pracy magisterskiej „Teatr Pantomimy” opracowanej pod kierunkiem prof. Juliana Duchowicza. W październiku 1963 r. jego projekt dyplomowy wziął udział w Biennale Sztuki Nowoczesnej w São Paulo, gdzie zdobył I nagrodę w otwartym konkursie architektury teatralnej, ocenianym przez architektów światowej sławy, jak Oscar Niemeyer i Kenzo Tange. Polska zaproszona była wówczas po raz pierwszy w historii imprezy artystycznej, której VII edycja odbyła się w obsadzie 54 krajów[2][3].
Współpraca z Jerzym Gurawskim.jpg)  W latach 1963–1975 pracował w Opolu: najpierw w Miejskiej Pracowni Urbanistycznej, a następnie w „Miastoprojekcie”[1]. W 1968 roku założył z Jerzym Gurawskim biuro architektoniczne, w skład którego wchodził również Jan Godlewski (do 1976). Ich pierwszym wspólnym opracowaniem był konkurs z 1969 r. na Centrum Zespołu Miast Przemysłowych Kędzierzyn-Koźle-Kłodnica, w którym zgłosili 3 projekty – nagrodzone I i II nagrodą oraz wyróżnieniem. Pierwszy z nich prowadził Fikus, drugi Gurawski, a ostatni wykonany został wspólnie (wyróżnienie)[4]. W latach 1969–1983 z zespołem Fikus-Godlewski-Gurawski, a później Fikus-Gurawski Marian Fikus zdobył wiele nagród w konkursach międzynarodowych. Wówczas jego biuro przegrało tylko 2 konfrontacje: na Centrum Kultury w Paryżu – wygrane przez Renzo Piano i Richarda Rogersa oraz na Centrum Kultury Islamu w Madrycie – wygrane przez Jana Czarnego z Katowic. W 1974 r. Fikus wraz z zespołem wygrał konkurs na kampus Uniwersytetu Adama Mickiewicza na poznańskim Morasku. Wzorował się na angielskich uniwersytetach i zaprojektował budynki niskie, segmentowe, z możliwością rozbudowy rozłożonej w czasie. Okazało się to bardzo ważne, gdyż w latach 70. wznoszono uniwersytety w duchu socrealizmu jako wieżowce[5]. Wówczas władze Poznania wraz z miejskim architektem Jerzym Buszkiewiczem zaproponowały im pracę w pracowni Uniwersytetu Adama Mickiewicza, zorganizowanej przy „Miastoprojekcie” Poznań. Od tej pory architekt na stałe związał się ze stolicą Wielkopolski. W pracowni tej wraz z Jerzym Gurawskim projektowanie rozpoczął od Wydziału Fizyki UAM-u na Morasku, wybudowanego w latach 1976–1990 w ramach I etapu realizacji całego kampusu. W tym czasie zrealizowanych zostały wiele projektów, w tym: osiedli mieszkaniowych, obiektów sakralnych[6]. Za kościół w Lesznie wraz z Gurawskim otrzymali Nagrodę Roku SARP 1988, a w grudniu 2007 nagrodę im. Świętego Brata Alberta, dołączając do grona wcześniej nagrodzonych, m.in. Matki Teresy z Kalkuty, Lecha Wałęsy czy Wojciecha Kilara[7]. Studio FikusW 1988 r. Jerzy Gurawski i Marian Fikus zdecydowali się na indywidualną działalność projektową, organizując własne pracownie. Fikus wraz z żoną Elżbietą Kosińską-Fikus założyli wówczas biuro architektoniczne „Studio Fikus”, które pierwotnie nosiło nazwę „eMeF:. W 1998 r. uzyskał I nagrodę w konkursie międzynarodowym na Kampus 600-lecia Odnowienia Uniwersytetu Jagiellońskiego, wpisując się w projekt urbanistyczny wyznaczony już wcześniej przez architekta krajobrazu Aleksandra Bőhma. Ramiona kampusu – skierowane na Wawel i kościół Kamedułów – objęły panoramę doliny Wisły i kopca Kościuszki. Do jego najważniejszych realizacji należą: Osiedle Różany Potok w Poznaniu, Kampus 600-lecia Uniwersytetu Jagiellońskiego, Centrum Wykładowo-Konferencyjne i Biblioteka Politechniki Poznańskiej, Centrum Internetu Optycznego, kościoły w Poznaniu, Bydgoszczy, Turku i Świebodzinie, liczne plany miejscowe. 13 grudnia 2008 r. w Pawilonie Wystawowym SARP w Warszawie odbyła się uroczystość wręczenia Honorowej Nagrody SARP 2008, którą otrzymał Marian Fikus. Uroczystość zbiegła się z 45-leciem pracy zawodowej architekta oraz 70-leciem jego urodzin. Wyróżnienie przyznano za wybitne zasługi dla architektury polskiej w dziedzinie twórczości architektonicznej, wielki wkład w proces kształcenia architektów i aktywność w pracy stowarzyszeniowej. Działalność publicznaCzłonek SARP od 1964 r.; członek Prezydium Zarządu (1966-1969), wiceprezes ds. twórczości (1969-1972), a następnie prezes Oddziału SARP – Opole (1972-1974) oraz wiceprezes ds. twórczości (1975-1978) i prezes Oddziału SARP – Poznań (1978-1987)[8]. Od 1993 r. w Polskiej Akademii Nauk, w komisji Urbanistyki i Planowania Przestrzennego PAN O/Poznań, od 1998 w Prezydium Komitetu Architektury i Urbanistyki PAN, członek warszawskiej Gminnej Komisji Urbanistyczno-Architektonicznej (1990-2005), Wojewódzkiej Komisji Urbanistyczno-Architektonicznej (od 1985), poznańskiej Miejskiej Komisji Urbanistyczno-Architektonicznej (od 1990). Członek i okręgowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej Izby Architektów RP[8]. Działalność dydaktyczna i naukowaW 1991 r. na Wydziale Budownictwa Lądowego Politechniki Poznańskiej uzyskał stopień doktora nauk technicznych w zakresie architektury i urbanistyki o specjalności: planowanie przestrzenne, na podstawie pracy pt. Elementy zagospodarowania przestrzennego w autorskich zapisach graficznych[9]. 28 czerwca 1993 r. Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej nadał mu stopień doktora habilitowanego nauk technicznych w zakresie architektury i urbanistyki o specjalności: architektura i urbanistyka, po odbytym kolokwium habilitacyjnym na podstawie rozprawy pt. Cechy procesu projektowego w działalności twórczej i realizacyjnej. Powiązanie praktyki architektonicznej z teorią i dydaktyką[10]. W latach 1988–2003 był pracownikiem Wydziału Architektury Politechniki Poznańskiej. W latach 1988–2009 kierował Katedrą Architektury Usługowej i Mieszkaniowej WA PP. W 1995 r. otrzymał stanowisko profesora nadzwyczajnego Politechniki Poznańskiej. Promotor co najmniej 350 prac magisterskich i 4 prac doktorskich[8]. W 2011 został członkiem czynnym Polskiej Akademii Umiejętności[11]. Styl i metody projektowaniaJak sam określił Marian Fikus, jego działalność projektowa obejmuje tzw. architekturę duchową. W niej wyspecjalizował się w miasteczkach uniwersyteckich i kościołach[12][13]. W strzelistości jego świątyniach, zaprojektowanych wraz z Jerzym Gurawskim widoczny jest wpływ gotyku, np. Kościół Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Głogowie, a także Kościół św. Antoniego w Lesznie. Fikus podkreśla jednak, że współczesne technologie o większych możliwościach nie są w stanie oddać tak duchowości jak gotyckie katedry[12]. Realizacje.png) .jpg)
Zaprojektował, wraz z J. Gurawskim i M. Ankiersztajnem, niezrealizowany przystanek PST Sołacz (al. Wielkopolska) nawiązujący do architektury Sołacza[22]. Nagrody w konkursach architektonicznych w zespole autorskim F-GNa przełomie lat 1968–1969 tworzył wspólnie z architektem Jerzym Gurawskim zespół autorski, w którym opracowywał na zasadzie pełnej równorzędności i współautorstwa projekty konkursowe, projekty zlecone w ramach biur, inwestorów prywatnych itp. Współpraca ta dała następujące efekty w konkursach.
Ordery i odznaczenia
Odznaczenia państwowe[8]: Nagrody
Publikacje
UwagiPrzypisy
Linki zewnętrzneKontrola autorytatywna (osoba): Identyfikatory zewnętrzne:
|
||||||||||||||||||||||
