Metropolia warszawska

Ten artykuł dotyczy kościelnej jednostki administracyjnej. Zobacz też: aglomeracja warszawska.

Metropolia warszawska

Archikatedra warszawska
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Siedziba	Warszawa
Data powołania	1818
Metropolita	abp Adrian Galbas SAC
Sufragan	Szymon Stułkowski Romuald Kamiński
Dane statystyczne
Liczba diecezji	3
Liczba dekanatów	75
Położenie na mapie Warszawy Warszawa
Położenie na mapie Polski Warszawa
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Warszawa
52°14′55,8″N 21°00′48,9″E/52,248833 21,013583

Ten artykuł od 2019-05 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Metropolia warszawska – jedna z 14 metropolii obrządku łacińskiego w polskim Kościele katolickim powstała w 1818.

1. Archidiecezja warszawska obejmująca 25 dekanatów, w tym 11 warszawskich (staromiejski, bielański, jelonkowski, mokotowski, ochocki, śródmiejski, ursuski, ursynowski, wilanowski, wolski, żoliborski) i 14 pozawarszawskich (błoński, brwinowski, czerski, grodziski, grójecki, kampinoski, konstanciński, lasecki, mogielnicki, piaseczyński, pruszkowski, raszyński, tarczyński, warecki),
2. Diecezja warszawsko-praska obejmująca 20 dekanatów, w tym 6 warszawskich (aniński, bródnowski, grochowski, praski, tarchomiński, rembertowski) i 14 pozawarszawskich (jadowski, legionowski, miński - Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, miński - św. Antoniego z Padwy, nowodworski, otwocki, otwocki - Kresy, radzymiński, siennicki, stanisławowski, sulejówecki, tłuszczański, wołomiński i zielonkowski),
3. Diecezja płocka obejmująca 26 dekanatów (bielski, bodzanowski, ciechanowski wschodni, ciechanowski zachodni, dobrzyński n. Drwęcą, dobrzyński n. Wisłą, dzierzgowski, gąbiński, gostyniński, makowski, mławski wschodni, mławski zachodni, nasielski, płocki wschodni, płocki zachodni, płoński południowy, płoński północny, przasnyski, pułtuski, raciąski, rypiński, serocki, sierpecki, strzegowski, tłuchowski, wyszogrodzki, zakroczymski, żuromiński).

• Metropolita: ks. abp Adrian Galbas SAC (od 2024) (Warszawa)
• Sufragan: ks. bp Romuald Kamiński (od 2017) (Praga)
• Sufragan: ks. bp Szymon Stułkowski (od 2022) (Płock)^[1]

• ks. bp Piotr Jarecki (od 1994) (Warszawa)
• ks. bp Rafał Markowski (od 2013) (Warszawa)
• ks. bp Michał Janocha (od 2015) (Warszawa)
• ks. bp Jacek Grzybowski (od 2020) (Praga)
• ks. bp Tomasz Sztajerwald (od 2024) (Praga)
• ks. bp Mirosław Milewski (od 2016) (Płock)

• ks. bp Kazimierz Romaniuk (od 2004) (Praga)
• ks. bp Roman Marcinkowski (od 2017) (Płock)
• ks. bp Piotr Libera (od 2022) (Płock)
• ks. kard. Kazimierz Nycz (od 2024) (Warszawa)

• ks. bp Marek Marczak (od 2024) (Warszawa)
• ks. bp Tadeusz Pikus (od 2019) (Warszawa)

• Bazylika archikatedralna św. Jana Chrzciciela w Warszawie
• Bazylika katedralna św. Michała Archanioła i św. Floriana Męczennika w Warszawie
• Bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Płocku

Powstała w 1818. W jej skład weszły:

• archidiecezja warszawska
• diecezja płocka
• diecezja kujawsko-kaliska
• diecezja lubelska
• diecezja augustowska
• diecezja sandomierska
• diecezja kielecka
• diecezja janowska
• diecezja krakowska

W 1867 decyzją cara została skasowana diecezja janowska a jej terytorium włączono do diecezji lubelskiej. W 1880 diecezję krakowską podporządkowano bezpośrednio Stolicy Apostolskiej.

W 1882 przywrócono zlikwidowaną w 1818 diecezję kielecką. W 1917 przywrócona została diecezja janowska.

Podział administracyjny metropolii z 1918:

• archidiecezja warszawska
• diecezja płocka
• diecezja kujawsko-kaliska
• diecezja lubelska
• diecezja augustowska
• diecezja sandomierska
• diecezja kielecka
• diecezja janowska

W wyniku konkordatu z 1925 diecezję kujawsko-kaliską przemianowano na włocławską i podporządkowano metropolii gnieźnieńskiej. Od 1924 stolicę diecezję janowskiej przeniesiono do Siedlec, zmieniając jej nazwę na diecezję siedlecką.

Podział administracyjny metropolii z tych lat:

• archidiecezja warszawska
• diecezja lubelska
• diecezja łódzka
• diecezja płocka
• diecezja siedlecka
• diecezja sandomierska

W 1946 archidiecezje gnieźnieńską i warszawską złączono unią personalną.

Podział administracyjny z tych lat:

• archidiecezja warszawska (w unii personalnej z archidiecezją gnieźnieńską)
• diecezja lubelska
• diecezja łódzka
• diecezja płocka
• diecezja sandomierska
• diecezja siedlecka

W 1972 w granicach metropolii znalazła się przywrócona diecezja warmińska. W 1981 diecezję sandomierską przemianowano na sandomiersko-radomską wobec przeniesienia jej stolicy z Sandomierza do Radomia.

Podział administracyjny metropolii:

• archidiecezja warszawska (w latach 1946-1992 w unii personalnej z archidiecezją gnieźnieńską)
• diecezja lubelska
• diecezja łódzka
• diecezja płocka
• diecezja sandomiersko-radomska (od 1981 w miejsce sandomierskiej)
• diecezja siedlecka
• diecezja warmińska

W wyniku zmian terytorialnych z 1992 podział metropolii przedstawiał się następująco::

• archidiecezja warszawska
• diecezja płocka
• diecezja warszawsko-praska
• diecezja łowicka

Utworzone zostały nowe diecezje na warszawskiej Pradze i w Łowiczu. Diecezje siedlecką, sandomierską i lubelską (od 1992 archidiecezję) podporządkowano nowo utworzonej metropolii lubelskiej. W 2004 diecezja łowicka znalazła się w nowo utworzonej metropolii łódzkiej.

• Święty Andrzej Bobola

• Biskupi warszawscy
• Biskupi warszawsko-prascy
• Biskupi płoccy
• Podział administracyjny Kościoła katolickiego w Polsce
• Nuncjatura Stolicy Apostolskiej w Polsce

• Piotr Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965-1999. Słownik biograficzny, Warszawa 2000.