Międzynarodowy Dzień Upamiętniający Ofiary Aktów Przemocy ze względu na Religię lub Wyznanie

Międzynarodowy Dzień Upamiętniający Ofiary Aktów Przemocy ze względu na Religię lub Wyznanie, #MDUOAP (ang. International Day Commemorating the Victims of Acts of Violence Based on Religion or Belief^[1], #UNIDVRBV) − święto obchodzone 22 sierpnia dla upamiętnienia ofiar nienawiści, aktów przemocy i nietolerancji z powodu religii lub wyznania. Ustanowiony 28 maja 2019 r. przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych z inicjatywy polskiej dyplomacji reprezentowanej przez Ministra Spraw Zagranicznych Jacka Czaputowicza^[2].

Prace nad rezolucją ustanawiającą Międzynarodowy Dzień rozpoczęły się z inicjatywy polskiej dyplomacji pod koniec 2018 r. W opracowywaniu jej tekstu współuczestniczyła międzyregionalna grupa państw, w której skład weszły: Brazylia, Egipt, Irak, Jordania, Kanada, Nigeria, Pakistan oraz Stany Zjednoczone^[3]. Ostatecznie tekst współsponsorowało – wyrażając pełne poparcie dla zawartych w nim treści i zobowiązań – 88 państw członkowskich ONZ, reprezentujących wszystkie grupy geograficzne oraz różne religie i kultury^[4].

• promocja i ochrona praw człowieka,
• ukazanie prawa do wolności myśli i przekonań jako pozytywnego czynnika wzmacniającego demokrację,
• budowanie kultury pokoju i wzmocnienie dialogu między religiami,
• zwiększanie międzynarodowej świadomości w odniesieniu do sytuacji ofiar prześladowań religijnych,
• intensyfikacja działań na rzecz pełnego respektowania praw mniejszości wyznaniowych,
• propagowanie tolerancji religijnej i poszanowania różnorodności,
• zwalczanie aktów przemocy związanych z religią lub światopoglądem i naruszeń prawa do wolności sumienia i wyznania^[5].

Wolność religii lub przekonań należy do podstawowych, niezbywalnych i nienaruszalnych praw człowieka. Została ona ujęta w art. 18 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka: „każdy człowiek ma prawo wolności myśli, sumienia i wyznania; prawo to obejmuje swobodę zmiany wyznania lub wiary oraz swobodę głoszenia swego wyznania lub wiary bądź indywidualnie, bądź wespół z innymi ludźmi, publicznie i prywatnie, poprzez nauczanie, praktykowanie, uprawianie kultu i przestrzeganie obyczajów”^[6]. Została ona także zapisana w Międzynarodowym pakcie praw obywatelskich i politycznych, który wszedł w życie w 1976 r. Ratyfikowały go jak dotąd 173 państwa. Tu także wolność religijną gwarantuje artykuł 18. Brzmi on następująco:

• „1. Każdy ma prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania. Prawo to obejmuje wolność posiadania lub przyjmowania wyznania lub przekonań według własnego wyboru oraz do uzewnętrzniania indywidualnie czy wspólnie z innymi, publicznie lub prywatnie, swej religii lub przekonań przez uprawianie kultu, uczestniczenie w obrzędach, praktykowanie i nauczanie.
• 2. Nikt nie może podlegać przymusowi, który stanowiłby zamach na jego wolność posiadania lub przyjmowania wyznania albo przekonań według własnego wyboru.
• 3. Wolność uzewnętrzniania wyznania lub przekonań może podlegać jedynie takim ograniczeniom, które są przewidziane przez ustawę i są konieczne dla ochrony bezpieczeństwa publicznego, porządku, zdrowia lub moralności publicznej albo podstawowych praw i wolności innych osób.
• 4. Państwa-Strony niniejszego Paktu zobowiązują się do poszanowania wolności rodziców lub, w odpowiednich przypadkach, opiekunów prawnych do zapewnienia swym dzieciom wychowania religijnego i moralnego zgodnie z własnymi przekonaniami”^[7].

Jednocześnie od kilku lat obserwuje się na całym świecie nasilenie intensywności prześladowań i liczby ataków na mniejszości religijne. Najjaskrawsze przykłady:

• oparta na terrorze kampania ISIS w Iraku i Syrii^[8],
• masakra mniejszości muzułmańskiej Rohindżów w Mjanmie^[9],
• ataki bojowników z plemienia Fulbe i oddziałów ekstremistycznej muzułmańskiej organizacji Boko Haram na nigeryjskie osady^[10][11],
• represje i przymusowe umieszczanie w karnych obozach reedukacji politycznej w Chinach setek tysięcy muzułmańskich Ujgurów^[12][13],
• prześladowania mniejszości religijnych w Pakistanie^[14].

 Osobny artykuł: Prześladowania chrześcijan.

Według danych organizacji Open Doors z 2020 roku ok. 260 mln chrześcijan na całym świecie zmaga się ze szczególnie silnymi prześladowaniami (wzrost o 6% w stosunku do roku ubiegłego)^[15]. Nie jest to dokładna liczba, lecz wynik szacunków opartych na algorytmach Światowego Indeksu Prześladowań (ŚIP)^[16]. Obejmuje ona jedynie 50 krajów, które znajdują się na tym indeksie. Oznacza to, iż 1 na 8 chrześcijan na świecie poddanych jest szczególnie ciężkim prześladowaniom. W 11 krajach stopień nasilenia prześladowań uznaje się za ekstremalnie wysoki. Jeszcze w 2014 roku jedynym krajem o ekstremalnym stopniu prześladowań była Korea Północna^[17]. Raport z 2020 roku odnotowuje 2983 chrześcijan zabitych w minionym roku z powodu wiary w 50 krajach ŚIP, 3711 przetrzymywanych bez procesu, aresztowanych, skazanych lub uwięzionych oraz 9488 ataków na kościoły lub inne miejsca należące do chrześcijan^[18].

Obchody Międzynarodowego Dnia Upamiętniającego Ofiary Aktów Przemocy ze względu na Religię lub Wyznanie w 2020 r. zorganizowało Laboratorium Wolności Religijnej^[19] działające w Toruniu. 21 sierpnia w Warszawskim Domu Technika NOT odbyła się konferencja prasowa przy współudziale Papieskiego Stowarzyszenia Pomoc w Kościołowi w Potrzebie oraz Stowarzyszenia Polskich Mediów. Celem konferencji było przybliżenie opinii publicznej idei #MDUOAP oraz upowszechnienie wiedzy na temat prześladowań za wiarę^[20]. Główne obchody Międzynarodowego Dnia Upamiętniającego Ofiary Aktów Przemocy ze względu na Religię lub Wyznanie odbyły się 22 sierpnia o godzinie 21.00. Na terenie Polski zostały wówczas podświetlone budynki niektórych urzędów i instytucji kultury. Były to m.in.: budynek główny Urzędu Miasta Torunia, elewacja Areny Toruń, napis na ścianie CKK Jordanki oraz wnętrze kościoła pw. Świętego Ducha w Toruniu, Tauron Arena Kraków oraz Kładka o. Laetusa Bernatka w Krakowie, Teatr J. Osterwy w Lublinie, Kamień 1050 Chrztu Polski przy Urzędzie Marszałkowskim w Rzeszowie, „Polski Wersal”, czyli Pałac Branickich w Białymstoku, Filharmonia Szczecińska, Ośrodek Chopinowski w Szafarni, Urząd Miasta w Dzierżoniowie, Urząd Miasta w Ostrowi Mazowieckiej, Urząd Miasta w Nysie, Urząd Miasta w Śmiglu, Starostwo Powiatowe w Wieluniu, Urząd Gminy w Damsławku, remiza Ochotniczej Straży Pożarnej gminy Tymbark. Zaproszenie do udziału w obchodach Międzynarodowego Dnia Upamiętniającego Ofiary Aktów Przemocy ze względu na religię lub wyznanie spotkało się z dużym odzewem lokalnych władz, które rozpowszechniły informację o obchodach na swoich stronach internetowych i kanałach medialnych^[21]. Natomiast Zespół Laboratorium Wolności Religijnej zebrał się na Górze Zamkowej w Dobrzyniu nad Wisłą, by uczcić ofiary prześladowań zapaleniem pochodni i modlitwą^[22].

• Open Doors, World Watch List 2020, p. 4-5.

• Pełny tekst rezolucji ustanawiającej święto (do pobrania ze strony)
• Informacje na stronach ONZ
• Masakra Rohingjów TVP.INFO