Minuskuł 56

Minuskuł 56

Początek Ewangelii Mateusza.
Data powstania	XV
Rodzaj	Kodeks minuskułowy
Numer	56
Zawartość	Ewangelie
Język	grecki
Rozmiary	20,5 × 14,5 cm
Typ tekstu	bizantyjski
Miejsce przechowywania	Lincoln College w Oksfordzie

Minuskuł 56 (wedle numeracji Gregory–Aland) ε 517 (Soden)^[1] – rękopis Nowego Testamentu, z XV wieku pisany minuskułą na pergaminie w języku greckim. Przechowywany jest w Lincoln College w Oksfordzie. Był wykorzystywany w dawnych wydaniach greckiego Nowego Testamentu.

Kodeks zawiera pełny tekst czterech Ewangelii, na 232 pergaminowych kartach (20,5 na 14,5 cm)^[2][3] [4].

Tekst rękopisu pisany jest jedną kolumną na stronę, w 24 linijek na stronę^[2][4].

Zawiera Prolegomenę do Ewangelii Marka i Łukasza. Tekst jest dzielony według rozdziałów (κεφαλαια), których numery podane zostały w bocznym marginesie, a tytuły (τιτλοι) podane zostały na górze strony. Nie zastosowano natomiast podziału według krótkich Sekcji Ammoniusza. Zawiera kolofony na końcu każdej Ewangelii^[5][4].

Grecki tekst Nowego Testamentu reprezentuje bizantyjską tradycję tekstualną. Hermann von Soden zaklasyfikował to do tekstualnej grupy K^x (standardowy tekst bizantyjski). Aland nie umieścił go w żadnej kategorii^[6][7]. Według Gregory'ego jest córką lub siostrą minuskułu 54, jest też powiązany pokrewieństwem tekstualnym z 58 i 61^[4].

Rękopis został zbadany metodą wielokrotnych wariantów Claremont Profile Method w Łk 1; Łk 10 i Łk 20, w których reprezentuje standardowy tekst bizantyjski (K^r). Pod względem tekstualnym w owych trzech rozdziałach jest bliski minuskułowi 58^[8].

Rękopis został sporządzony przez Jana Serbopoulosa (Ἰωάννης Σερβόπουλος) w Anglii (także minuskuł 47). W 1502 roku Edmund Audley, bp Salisbury, podarował rękopis dla Lincoln College^[4].

Griesbach i Scrivener datowali rękopis na XV lub XVI wiek^[5], Gregory i Kurt Aland datowali go na XV wiek^[4][2]. INTF datuje go na XV wiek^[3] .

Rękopis znał John Mill, który wykorzystał go w swoim wydaniu greckiego Nowego Testamentu (jako Lincoln 1)^[4]. W niewielkim stopniu wykorzystany został w Poliglocie Waltona (jako Codex Lincolniensis)^[5][4]. Bp Ussher błędnie go powiązał ze znacznie starszym minuskułem 326^[4].

Johann Jakob Wettstein wciągnął go na listę rękopisów Nowego Testamentu, nadał mu numer 56 i sporządził jego opis^[9]. Griesbach sprawdził niektóre jego warianty^[10][11]. Rękopis był badany przez Gregory'ego^[4]. Nie jest wykorzystywany we współczesnych wydaniach greckiego Nowego Testamentu^[12][13].

Rękopis przechowywany jest w Lincoln College (Gr. 18) w Oksfordzie^[2][3] .

• Lista kodeksów minuskułowych Nowego Testamentu

Listy rękopisów

• INTF: Kodeks 56 (GA). [w:] Liste Handschriften [on-line]. Münster Institute. [dostęp 2023-11-30]. (niem.).
• Kurt Aland: Kurzgefasste Liste der griechischen Handschriften des Neuen Testaments. Berlin: Walter de Gruyter & Co, 1963, s. 63. (niem.).
• Caspar René Gregory: Die griechischen Handschriften des Neuen Testament. Leipzig: J.C. Hinrichs’sche Buchhandlung, 1908, s. 50. (niem.).

Wydania krytyczne NT

• E. Nestle, E. Nastle, K. Aland: Novum Testamentum Graece. Wyd. 26. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1991. ISBN 3-438-05100-1. [w skrócie NA26]
• Eberhard Nestle, Erwin Nestle: Novum Testamentum Graece. communiter ediderunt: B. et K. Aland, J. Karavidopoulos, C.M. Martini, B.M. Metzger. Wyd. 27. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 2006. ISBN 978-3-438-05100-4. [NA27]
• J.J. Wettstein: Novum Testamentum Graecum. T. 1. Amstelodami: Ex Officina Dommeriana, 1751. (łac.).

Introdukcje do krytyki tekstu NT

• Kurt Aland, Barbara Aland: Der Text des Neues Testaments: Einführung in die wissenschaftlichen Ausgaben sowie Theorie und Praxis der modernen Textkritik. Wyd. 2. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1989. ISBN 3-438-06011-6. (niem.).
• K. Aland, B. Aland: The Text of the New Testament: An Introduction to the Critical Editions and to the Theory and Practice of Modern Textual Criticism. przeł. Erroll F. Rhodes. Grand Rapids, Michigan: William B. Eerdmans Publishing Company, 1995, s. 138. ISBN 978-0-8028-4098-1. (ang.).
• C.R. Gregory: Textkritik des Neuen Testaments. T. 1. Leipzig: J.C. Hinrichs, 1900, s. 141. (niem.).
• J.J. Griesbach: Novum Testamentum Graece. T. 1. Londini: 1809, s. 104. (łac.).
• F.H.A. Scrivener: A Plain Introduction to the Criticism of the New Testament. Edward Miller. Wyd. 4. T. 1. London: 1894, s. 198. (ang.).

Inne

• Frederik Wisse: The Profile Method for the Classification and Evaluation of Manuscript Evidence, as Applied to the Continuous Greek Text of the Gospel of Luke. Grand Rapids: William B. Eerdmans Publishing Company, 1982. ISBN 0-8028-1918-4. (ang.).