|
Monaster Mileševa
Monaster Mileševa, cyr. Манастир Милешева – prawosławny męski klasztor znajdujący się w odległości 6 km od Prijepolja. Siedziba eparchii mileszewskiej[1]. Monaster ufundował król serbski Stefan Władysław. W monasterze znalazły się relikwie św. Sawy, pierwszego zwierzchnika Serbskiego Kościoła Prawosławnego, dostarczone po sprowadzeniu jego ciała z Tyrnowa, gdzie zmarł w 1236[2]. W 1459 klasztor został doszczętnie zniszczony przez Turków, jednak jego reputacja ośrodka kulturalnego sprawiła, że został szybko odbudowany. Turcy ponownie napadli monaster pod koniec XVI w., wynieśli z niego relikwie św. Sawy i publicznie spalili je w Belgradzie[2]. Klasztor składa się z kompleksu budynków mieszkalnych oraz z cerkwi Wniebowstąpienia Pańskiego. Pierwotnie był to obiekt trójdzielny, jednak zawalenie się ściany między przedsionkiem a nawą sprawiło, że tworzą ono jedno pomieszczenie[2]. .JPG) Freski w głównej świątyni klasztornejFreski w świątyni wykonali trzej serbscy twórcy – Djordje, Teodor i Dimitrije[2]. Najprawdopodobniej były one już gotowe przed pogrzebem św. Sawy w monasterze, tj. w 1237. Dekoracja malarska klasztoru wykazuje szereg cech unikatowych, niespotykanych w innych serbskich zabytkach sakralnych. Postacie świętych i kompozycje nie zostały umieszczone na tradycyjnym błękitnym tle, lecz na tle żółtym podzielonym na nieregularne czworokąty, co miało upodabniać całość do mozaiki na tle złotym[3] W północnej części przedsionka umieścili oni wizerunki fundatora monasteru, jak również jego ojca Stefana Pierwszego Koronowanego i brata Stefana Radosława, zmierzających ku założycielowi dynastii Nemaniczów Stefanowi Nemanii oraz św. Sawie[3]. Portret tego ostatniego nie ma cech przedstawienia ikonowego, lecz ukazuje arcybiskupa wiernie oddając jego rzeczywisty wygląd[3]. Na ścianie południowej umieszczono natomiast postać Matki Bożej przedstawiającej Chrystusowi króla Władysława trzymającego w rękach model cerkwi monasterskiej sceny Zwiastowania i zdjęcia z krzyża[2]. Obydwie sceny ilustrują syntezę władzy dynastii Nemaniczów oraz Kościoła prawosławnego w średniowiecznej Serbii, sakralny wymiar nadany władzy świeckiej[3]. W innych miejscach cerkwi znalazły się wyobrażenia wjazdu Chrystusa do Jerozolimy, pocałunku Judasza oraz Chrystusa na tronie[3]. Część malowideł naśladuje kompozycje bizantyńskie, część przetwarza je w duchu stylu romańskiego[3]. Najsłynniejszym freskiem z klasztoru Mileševa jest Biały Anioł lub Anioł Zmartwychwstania – wyobrażenie anioła siedzącego przy pustym grobie Chrystusa[2]. Przypisy |
||||||||||||||||||||||||||||||
