Niemcy bałtyccy

Niemcy bałtyccy (niem. Deutsch-Balten lub Baltendeutsche) – mniejszość narodowa zamieszkała w Inflantach, głównie w Estonii i na Łotwie, niemal w całości wysiedlona do Niemiec w połowie XX wieku.

Niemcy bałtyccy zamieszkiwali głównie w ośrodkach miejskich (np. Tallinn, Ryga), na wsi byli najczęściej właścicielami ziemskimi. Niemcy bałtyccy byli potomkami osadników rycerskich, oraz ludności miejskiej napływającej do państwa Zakonu Inflanckiego w średniowieczu. Po sekularyzacji państwa zakonnego w Inflantach, Niemcy bałtyccy powołali Księstwo Kurlandii i Semigalii, w którym rządzili i byli członkami warstw uprzywilejowanych. W okresie przynależności Inflant do Imperium Rosyjskiego z Niemców bałtyckich - wciąż utrzymujących żywe kontakty z rdzennymi Niemcami - rekrutowała się znacząca część rosyjskiego aparatu administracyjnego i korpusu oficerskiego armii rosyjskiej.

 Osobny artykuł: Przesiedlenia Niemców bałtyckich w czasie II wojny światowej.

Po zawarciu niemiecko-radzieckiego paktu o nieagresji (Pakt Ribbentrop-Mołotow) pomiędzy ZSRR a III Rzeszą, w którym ustalono, że kraje bałtyckie (Estonia, Łotwa) i Finlandia staną się strefą wpływów i przyszłym terytorium ZSRR, jesienią 1939 r. ok. 70 tysięcy Niemców bałtyckich otrzymało zaproszenie z nazistowskich Niemiec do opuszczenia ojczyzny i osiedlenia się w Kraju Warty i Gdańsku-Prusach Zachodnich, skąd przymusowo wysiedlono Polaków.

Pod koniec wojny większość pozostałych w krajach bałtyckich Niemców uciekła przed Armią Czerwoną. Władze radzieckie już po zakończeniu działań wojennych wysiedliły kilkuset Niemców z Estonii.

Obecnie w krajach bałtyckich pozostało bardzo niewielu Niemców – w Estonii spis z 2000 wykazał 1870 osób, dla których język niemiecki był ojczystym, na Łotwie (w 2004 roku) 3311 osób. Kilka tysięcy etnicznych Niemców żyje także na Litwie. W niektórych opracowaniach do Niemców bałtyckich zalicza się mieszkańców Wschodnich Prus.

• Cygański Mirosław, Dubicki Tadeusz, Niemcy wschodniobałtyccy w Estonii, na Łotwie i Litwie. Zarys dziejów do 1920 roku, Łódź 2004.
• Kiewisz Leon, Sprawy łotewskie w bałtyckiej polityce Niemiec, Poznań 1970.
• Topij Andrzej, Mniejszość niemiecka na Łotwie i w Estonii 1918-1939/41, Bydgoszcz 1998.
• Topij Andrzej, Ludność niemiecka wobec rusyfikacji guberni bałtyckich 1882-1905, Bydgoszcz 1997.
• Paluszyński Tomasz, Walka o niepodległość Łotwy 1914-1921, Warszawa 1999.
• Paluszyński Tomasz, Walka o niepodległość Estonii 1914-1920, Poznań 2007.

• The association of German Baltic Nobility (en). baltische-ritterschaften.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-03-04)].