Niemiecka Nadwołżańska Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka

Ten artykuł od 2023-02 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Niemiecka Nadwołżańska Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka

Autonome Sozialistische Sowjetrepublik der Wolgadeutschen
Автономная Советская Социалистическая Республика немцев Поволжья

republika autonomiczna ZSRR
1923–1941
Godło Flaga
Dewiza: Proletarier aller Länder, vereinigt euch! Proletariusze wszystkich krajów, łączcie się!
Państwo	ZSRR
Republika związkowa	Rosyjska FSRR
Siedziba	Engels
Data powstania	1923
Data likwidacji	1941
Powierzchnia	28,2 tys. km²
Populacja (1939) • liczba ludności	606 532
Języki urzędowe	niemiecki, rosyjski
Położenie na mapie
Multimedia w Wikimedia Commons

Niemiecka Nadwołżańska Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka (niem. Autonome Sozialistische Sowjetrepublik der Wolgadeutschen, ros. Автономная Советская Социалистическая Республика немцев Поволжья) – republika autonomiczna utworzona w ramach Rosyjskiej FSRR, ze stolicą w nadwołżańskim porcie Engels (do 1931 Pokrowsk), istniejąca w latach 1923–1941.

Tereny późniejszej Niemieckiej Nadwołżańskiej Autonomicznej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej były terenem osadniczym przybyszów z Niemiec od XVIII wieku. Na skutek izolacji od głównego nurtu kultury niemieckiej i silnym wpływom rosyjskim, zamieszkujący nadwołżańskie tereny Niemcy wytworzyli własną kulturę i byli na drodze do wykształcenia się odrębnej narodowości – Niemców nadwołżańskich.

Po rewolucji część Niemców wyjechała z bolszewickiej Rosji, natomiast wielu pozostałych przyłączyło się do ruchu rewolucyjnego. 19 października 1918 powstała na tych terenach pierwsza niesformalizowana forma niemieckiej autonomii (obwód autonomiczny).

Niemiecka Nadwołżańska Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka została ustanowiona 19 grudnia 1923.

Według danych z 1897, ludność terenu późniejszej Republiki liczyła niemal 1,8 mln mieszkańców. Na skutek działań wojennych, emigracji ludności oraz komunistycznych przesiedleń jak też głodu w latach 30. XX wieku, liczba ludności Niemieckiej Nadwołżańskiej ASRR systematycznie spadała do połowy lat 30., po czym zaczęła rosnąć. W 1939 Republikę zamieszkiwało 606 532 osoby.

Powierzchnia Niemieckiej Nadwołżańskiej ASRR wynosiła około 28,2 tys. km².

Po ataku Niemiec na ZSRR 22 czerwca 1941 w obawie przed aktami sabotażu ze strony Niemców nadwołżańskich, Prezydium Rady Najwyższej ZSRR wydało 28 sierpnia 1941 „Dekret o przesiedleniu Niemców Powołża”, na mocy którego Niemcy nadwołżańscy zostali zesłani do Kazachstanu i na Syberię. Kolejny dekret z 9 września 1941 podzielił obszar „byłej” republiki między obwód saratowski i obwód stalingradzki Rosyjskiej FSRR. W sensie prawnym Republika nie została jednak zlikwidowana.

• Wolgadeutsche (ros.)