|
Obóz przejściowy przy ul. Skaryszewskiej 8 w Warszawie Obóz przy ul. Skaryszewskiej – obóz przejściowy dla osób aresztowanych w łapankach, utworzony 7 lutego 1941 w budynku szkoły powszechnej nr 91[1][2] i IV Miejskiego Gimnazjum i Liceum Męskiego im. gen. Jakuba Jasińskiego ul. Skaryszewskiej 8 w Warszawie[3][4]. Był miejscem tymczasowego osadzenia przed wywiezieniem na roboty przymusowe do Niemiec[5]. Miejsce to było znane w Warszawie jako obóz na Skaryszewskiej, Dulag (niem.Durchgangslager)[3] lub Dulag na Skryszewskiej[5][6]. OpisObóz przejściowy przy ul. Skaryszewskiej 8 podlegał pod względem organizacyjnym niemieckiemu Arbeitsamtowi (urzędowi pracy) w Warszawie[7]. Niemieckie władze okupacyjne wybrały tę lokalizację ze względu na bliskość nowego Dworca Wschodniego[8]. W obozie panowały bardzo trudne warunki: głód, choroby i przemoc strażników[8]. Przebywało tam średnio 200–300 osób, jednak liczba łóżek (prycz) wynosiła 50[6]. Ogrodzony murami teren dawnej szkoły był strzeżony przez policję[9]. Do obozu trafiali zarówno mieszkańcy Warszawy, jak i osoby przywożone z miejscowości podwarszawskich[1]. W pierwszych latach byli to głównie dorośli (mężczyźni powyżej 16 roku życia i kobiety powyżej 17), ale w 1944 zaczęto do Rzeszy wywozić także dzieci poniżej 14 roku życia. W obozie miały także miejsce przypadki porodów[10]. Kilkusetosobowe grupy zatrzymanych konwojowano pod strażą na pobliski dworzec, a stamtąd przewożono pociągami do miejsc docelowych na terenie Rzeszy[8]. Miejsce to bardzo szybko stało się postrachem warszawiaków[9]. Na Skaryszewską trafiała większość osób zatrzymywanych w czasie łapanek przeprowadzanych w Warszawie i okolicznych miejscowościach[9]. Pod murami obozu gromadziły się rodziny zatrzymanych, próbując przekazać im żywność, odzież lub uzyskać ich zwolnienie dzięki łapówkom[9]. 8 czerwca 1944 w ramach akcji „Główki” Andrzej Gronowski ps. „Gryf” z kompanii „Żniwiarz” dokonał zamachu na dowódcę obozu, Eugena Bollongino. Zamach przeprowadzony po tym, gdy Bolongino wysiadł z tramwaju[11] u zbiegu Skaryszewskiej i Targowej. W wyniku strzelaniny jaka nastąpiła potem zginęło dwóch członków podziemia (Zbigniew Kryst ps. „Wilimowski” i Jerzy Wnęk ps. „Gozdawa”) oraz jeden niemiecki kolejarz[12][13][14][15]. Obóz został zlikwidowany w czasie powstania warszawskiego[8]. UpamiętnienieW latach 60. XX wieku na frontowej ścianie budynku umieszczono pamiątkową tablicę o treści:[16]
W szkole znajduje się izbę pamięci poświęconą wywózkom Polaków do III Rzeszy w czasie II wojny światowej[3]. W 2019 na fasadzie kamienicy przy ul. Skaryszewskiej 2 (od strony ul. Targowej) odsłonięto tablicę upamiętniająca akcję żołnierzy „Żywiciela” z czerwca 1944[17]. Zobacz teżPrzypisy
|
