Parafia Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny w Czyżach

Parafia Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy

Cerkiew parafialna
Państwo	Polska
Siedziba	Czyże
Adres	Czyże 72 17-207 Czyże
Data powołania	XVII w.
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
Diecezja	warszawsko-bielska
Dekanat	Hajnówka
Cerkiew	Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy
Filie	cerkiew Świętych Męczenników Ziemi Chełmskiej i Podlaskiej w Zbuczu * kaplica św. Aleksego w Kojłach
Proboszcz	ks. prot. Leon Anchim
Wezwanie	Zaśnięcia Bogurodzicy
Wspomnienie liturgiczne	15/28 sierpnia
Położenie na mapie gminy Czyże Cerkiew parafialna
Położenie na mapie Polski Cerkiew parafialna
Położenie na mapie województwa podlaskiego Cerkiew parafialna
Położenie na mapie powiatu hajnowskiego Cerkiew parafialna
52°46′35,2″N 23°25′22,5″E/52,776444 23,422917
Multimedia w Wikimedia Commons

Parafia Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy – parafia prawosławna w Czyżach, w dekanacie Hajnówka diecezji warszawsko-bielskiej.

Na terenie parafii funkcjonują 3 cerkwie i 1 kaplica:

• cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny w Czyżach – parafialna
• cerkiew Świętych Kosmy i Damiana w Czyżach – cmentarna
• cerkiew Świętych Męczenników Ziemi Chełmskiej i Podlaskiej w Zbuczu – filialna^[1]
• kaplica św. Aleksego w Kojłach – filialna

Parafia istniała już w XVII w. Cerkiew pochodząca z tego czasu spłonęła w 1984. Na jej miejsce przywieziono drewnianą cerkiew z Hajnówki, która pozostawała w Czyżach do 1993, a aktualnie znajduje się w Białymstoku. Obecną murowaną cerkiew parafialną zbudowano w latach 1984–1993.

W 1900 parafia należała do dekanatu Kleszczele w nowo powstałej eparchii grodzieńskiej i brzeskiej. Na obszarze parafii leżały wsie: Czyże, Kojły, Kuraszewo, Lady, Leniewo, Łuszcze, Osówka, Podrzeczany, Rakowicze, Zbucz^[2].

We wsi Zbucz rozpoczęto 27 maja 2012 budowę filialnej cerkwi pod wezwaniem Świętych Męczenników Ziemi Chełmskiej i Podlaskiej^[3]. Cerkiew została poświęcona 29 maja 2016 przez metropolitę warszawskiego i całej Polski Sawę^[1].

W 2016 poświęcono nowy dom parafialny^[4].

Na obszarze parafii leżą miejscowości: Czyże, Rakowicze, Zbucz, Osówka, Kojły, Podrzeczany i przysiółek Hrabniak z ogólną liczbą 950 osób^{[potrzebny przypis]}.

• 1914–1915 – ks. Leonidas Naumow
• przerwa w funkcjonowaniu parafii (bieżeństwo)
• 1918–1924 – ks. Leonidas Naumow
• 1965–1988 – ks. Włodzimierz Cybuliński
• 1990–2015 – ks. Jan Romańczuk
• 2015–2020 – ks. Jerzy Kulik
• od 2020 – ks. Leon Anchim^[5]

• 
  Ołtarz w dawnej cerkwi parafialnej (spalonej w 1984)
• 
  Cerkiew filialna Świętych Męczenników Ziemi Chełmskiej i Podlaskiej w Zbuczu
• 
  Cerkiew cmentarna Świętych Kosmy i Damiana w Czyżach
• 
  Kaplica św. Aleksego w Kojłach

• Kalendarz Prawosławny 2022, Wydanie Warszawskiej Metropolii Prawosławnej, Warszawa 2021, ISSN 1425-2171, s. 196.
• Hierarchia i kler kościoła prawosławnego w granicach II Rzeczypospolitej i Polski powojennej w XIX–XXI wieku – ks. Grzegorz Sosna, m. Antonina Troc-Sosna – Ryboły 2012