Park Załęski został ustanowiony na terenie dawnego ogrodu jordanowskiego, który został założony w 1938 roku w katowickimZałężu[1] według projektu architekta Kazimierza Wędrowskiego[2][3]. 24 czerwca 1939 roku nastąpiło jego uroczyste poświęcenie przez proboszcza parafii św. Józefa ks. prałata Józefa Kubisa, a w uroczystości tej brał udział m.in. wiceprezydent Katowic Stanisław Szkudlarz. Odbyły się występy dzieci z wodowiskiem batalistycznym Bitwa pod Grunwaldem, a w czasie uroczystości przygrywała orkiestra kopalni „Kleofas”[4]. Ginter Pierończyk wskazuje natomiast, że inscenizacja bitwy została odegrana 15 sierpnia tego samego roku, gdy ogród miał otworzyć wojewoda śląski Michał Grażyński w towarzystwie swojej żony Heleny Gepner-Śliwowskiej, która była jego projektantką[5]. Jej stałym współpracownikiem był właśnie Kazimierz Wędrowski, który sygnował m.in. plany architektoniczne ogrodu jordanowskiego przy ulicy Barbary w Katowicach[6].
Ogród jordanowski w Katowicach-Załężu powstał w ramach szeregu robót interwencyjnych organizowanych przez władze w II połowie lat 30. XX wieku, mające na celu złagodzenia skutków bezrobocia[7]. Powstał on na dwóch hektarach nieużytków[7] znajdujących się przy ówczesnej ulicy S. Wojciechowskiego, za dawnym domem noclegowym kopalni „Kleofas”[5]. Nowo wybudowany ogród posiadał dwa baseny i był największym tego typu obiektem w województwie śląskim[4]. Wraz z nim powstał budynek harcówki (późniejsza siedziba Miejskiego Przedszkola im. Tajemniczego Ogrodu nr 39 w Katowicach) wzniesiony w stylu funkcjonalizmu z elementami stylu okrętowego[8]. Został on poświęcony 1 września 1937 roku[9].
Ogród służył dzieciom i młodzieży do początku lat 70. XX wieku, kiedy to zaczął podupadać[10]. W tym czasie ogród dysponował budynkiem otoczonym dużym parkiem, z dwoma czynnymi basenami i ich zapleczem. W 1972 roku przebudowano budynek szatni, gdzie dwa lata później powołano Młodzieżowy Dom Kultury, natomiast sąsiedni budynek w tym okresie przekształcono w przedszkole[1]. Na początku lat 90. XX wieku na terenie późniejszego parku Załęskiego znajdowała się fontanna oraz ruiny niewielkiej budowli[11].
Nazwa Park Załęski została wprowadzona uchwałą Rady Miasta Katowice nr LXII/1270/10 z 26 lipca 2010 roku[12] (uchwała weszła w życie 10 października tego samego roku[13]). Rada rozważała także, by skwerowi nadać imię Franciszka Wincklera, lecz projekt ten upadł[14]. W latach 2008–2010 trwała modernizacja parku, w ramach którego przebudowano w jego obrębie infrastrukturę oraz wzniesiono dwa boiska[15], a w 2011 roku obok parku zostało otwarte boisko sportowe w ramach programu Orlik 2012[16]. W 2018 roku w rejonie parku powstał wodny plac zabaw[17].
W ramach IX etapu katowickiego budżetu obywatelskiego w 2022 roku zgłoszono projekt przebudowy znajdującego się w parku Załęskim placu zabaw[18]. Zadanie to ostatecznie nie zostało wybrane do realizacji[19].
Od północy sąsiaduje z jezdnią ulicy Gliwickiej, od wschodu z budynkiem usługowym (dawny dom pracowniczy kopalni „Kleofas”) i blokami mieszkalnymi, od południa z garażami i dalej z linią kolejową nr 137, natomiast od zachodu z kompleksem Ośrodka Sportowego Gliwicka[12]. Znajdują się tam dwa boiska (do koszykówki i do piłki nożnej), niewielkie boisko do siatkówki oraz wodny plac zabaw, a także czynny w sezonie letnim odkryty basen[20][21].
Park Załęski jest miejscem organizacji różnego typu wydarzeń. Odbywają się tu m.in. pikniki[22], festyny[23] czy spektakle teatralne[24], a na sąsiadującym z parkiem boisku Orlik 2012 wydarzenia sportowe (w tym w ramach obchodów Dni Załęża)[25][26].
↑ abŚląskie Miasta: Park Załęski. slaskiemiasta.pl. [dostęp 2024-11-06]. (pol.).
↑MOSiR Katowice: OS Gliwicka. www.mosir.katowice.pl. [dostęp 2024-11-06]. (pol.).
↑Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom i Młodzieży „Dom Aniołów Stróżów”: Kierunek: stacja gier i rozrywki. anioly24.pl, 2019-07-21. [dostęp 2024-11-06]. (pol.).
↑Miejski Dom Kultury Koszutka: Festyn V Dni Załęża. www.mdkkoszutka.pl. [dostęp 2024-11-06]. (pol.).