|
Piotr Parfianowicz (podpułkownik)
Piotr Parfianowicz (ur. 8 grudnia 1894 w majątku Czerkasowo, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
Syn ziemianina Emeryka i Michaliny z Konopackich[1][2][3]. W 1914 ukończył średnią szkołę handlową w Dźwińsku[4]. Od 29 września 1915 w armii rosyjskiej[2]. Absolwent Szkoły Oficerskiej w Pskowie w ramach Armii Imperium Rosyjskiego, którą ukończył 6 grudnia 1916[2]. Podczas I wojny światowej od 18 października 1917 na własną prośbę służył w I Korpusie Polskim w Rosji w 11 pułku strzelców[2]. Po rozwiązaniu Korpusów w Rosji wrócił do Polski. Od listopada 1918 w Samoobronie Wileńskiej.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wstąpił 9 stycznia 1919 do Wojska Polskiego. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej w szeregach Wileńskiego pułku strzelców w stopniu podporucznika. Awansowany do stopnia kapitana piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919. Szczególnie zasłużył się w walkach pod Radzyminem 15 sierpnia 1920 gdzie: "widząc groźne położenie swojego baonu, wziął ostatnią rezerwę, uderzył na obchodzące polskie pozycje nieprzyjaciela i zmusił go do cofnięcia się, biorąc 35 jeńców"[2]. Za ten czyn otrzymał Order Virtuti Militari.
Po wojnie do 1925 służył nadal w 85 pułku piechoty pełniąc min. funkcje: adiutanta baonu i pułku, d-cy kompanii. W późniejszym czasie był oficerem kontynuatora tej jednostki, 85 pułku Strzelców Wileńskich, stacjonującym w Nowej Wilejce. Od marca do czerwca 1925 był przydzielony do kadry kursów doszkolenia młodszych oficerów piechoty w Chełmnie na stanowisko instruktora[5][6]. W latach 1926–1929 służył w Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej[7] na stanowisku dowódcy 6. kompanii podchorążych[8]. W międzyczasie został mianowany majorem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 w korpusie oficerów piechoty. W sierpniu 1929 został przeniesiony do 64 pułku piechoty w Grudziądzu na stanowisko dowódcy batalionu[9]. W marcu 1932 roku został przeniesiony do 5 pułku strzelców podhalańskich w Przemyślu na stanowisko kwatermistrza[10]. 18 kwietnia 1935 roku został przesunięty na stanowisko dowódcy batalionu[11]. Na stopień podpułkownika został mianowany ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1936 roku i 35. lokatą w korpusie oficer piechoty[12]. Następnie został przeniesiony do 85 pułku Strzelców Wileńskich w Nowej Wilejce na stanowisko I zastępcy dowódcy pułku[13]. Od 23 października 1937 roku do 28 stycznia 1938 roku dowodził w zastępstwie tym oddziałem[14].
W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku dowodził rezerwowym 205 pułkiem piechoty. Na jego czele wziął udział w obronie Lwowa[15]. Po kapitulacji załogi Lwowa (22 września 1939) został aresztowany przez Sowietów i przewieziony do obozu w Starobielsku, a także do Kozielska[2]. Wiosną 1940 roku został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w bezimiennej zbiorowej mogile w Piatichatkach[3], gdzie od 17 czerwca 2000 roku mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[16]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD pod poz. 2548[3].
Nie założył rodziny[2].
Upamiętnienie
5 października 2007 roku minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień pułkownika[17][18][19]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[20][21][22].
W ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, został zasadzony Dąb Pamięci honorujący Piotra Parfianowicza w Łowiczu.
Awanse
- podchorąży – 6 grudnia 1916[2]
- podporucznik – 1919
- kapitan – 1 czerwca 1919
- major – 1 stycznia 1928
Ordery i odznaczenia
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 1.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Polak (red.) 1991 ↓, s. 113.
- ↑ a b c Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 399.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 2.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 33 z 20 marca 1925 roku, s. 158.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 69 z 1 lipca 1925 roku, s. 354.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 127, 185.
- ↑ Lenkiewicz, Sujkowski i Zieliński 1930 ↓, s. 357, 412, 414, 417.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 23 sierpnia 1929 roku, s. 291.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 233.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 18 kwietnia 1935 roku, s. 40.
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 375.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 15, 649.
- ↑ Market 2003 ↓, s. 13.
- ↑ Dokumenty 1997 ↓, s. 120, 188.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 7 [dostęp 2024-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
- ↑ Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 2, s. 108.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 15.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska” - jako Piotr Parafjanowicz.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 212, poz. 238 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wojskowych G.M.I.L. 1254 z 1926 r. (Dziennik Personalny z 1926 r. Nr 12, s. 70).
- ↑ a b c Kolekcja ↓, s. 3.
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 1 foto.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 127.
Bibliografia
- Parfianowicz (Parafjanowicz) Piotr. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.45-3507 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-01-19].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Wacław Lenkiewicz, Andrzej Sujkowski, Hugo Zieliński: Księga Pamiątkowa 1830 – 29 XI 1930. Szkice z dziejów piechoty polskiej. Ostrów-Komorowo: Szkoła Podchorążych Piechoty, 1930.
- Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1991. ISBN 83-900510-0-1.
- Dokumenty obrony Lwowa 1939. Artur Leinwand (oprac.). Warszawa: Instytut Lwowski, 1997. ISBN 83-910659-0-1.
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Wojciech Market: 85 Pułk Strzelców Wileńskich. T. 88. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2003, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
|
