|
Polityka zagraniczna NiemiecPolityka zagraniczna Niemiec obejmuje relacje bilateralne oraz członkostwo w formatach multilateralnych i organizacjach międzynarodowych i regionalnych (m.in. Unia Europejska, Organizacja Narodów Zjednoczonych, NATO, G7)[1], także działania w sferze ochrony praw człowieka, ochrony klimatu, pomocy humanitarnej oraz migracji[2].  Kształtowanie się głównych celów i kierunków polityki zagranicznej po zjednoczeniu NiemiecPo zjednoczeniu Niemiec i zmianie sytuacji międzynarodowej potrzebne było zdefiniowanie interesu narodowego oraz kierunków celów polityki zagranicznej. W 1994 roku w rządowej Białej Księdze dotyczącej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Niemiec określono 5 podstawowych interesów[3][4]:
Nastąpiło też zdefiniowanie kierunków polityki zagranicznej, szczególnie w obszarze polityki wschodniej, wyodrębniając politykę wobec krajów Europy Środkowo-Wschodniej, Rosji i Wspólnoty Niepodległych Państwa oraz krajów zachodniobałkańskich. Z obszaru polityki zachodniej wydzielono kwestie integracji europejskiej oraz relacji transatlantyckich[3]. Założenia te nie uległy znaczącym zmianom po przejęciu władzy w Niemczech przez koalicję socjaldemokratów i zielonych w 1998 roku[4]. Relacje europejskie Niemcy wraz z Francją pełnią wiodącą rolę w Unii Europejskiej. Pomimo odmiennych stanowisk i różnic w interesach współpracę niemiecko-francuską określa się „silnikiem” integracji europejskiej[5]. W okresie rządów Angeli Merkel zauważana była zmiana w polityce europejskiej Niemiec w kierunku wzrostu znaczenia niemieckiej racji stanu kosztem solidarności europejskiej i potrzeb innych krajów UE (w szczególności krajów postkomunistycznych)[6]. Podczas przemówienia na Uniwersytecie Humboldtów w Berlinie w maju 2009 kanclerz Merkel zdefiniowała cztery zasady polityki europejskiej Niemiec[7]:
Kanclerz Olaf Scholz podczas przemówienia w Pradze w 2022 roku nakreślił cele niemieckiej polityki europejskiej, w tym proponowane kierunki reformy Unii Europejskiej. Celem reform ma być wzmocnienie UE na arenie międzynarodowej w kontekście wyzwań związanych z agresywną polityką Rosji oraz konkurencją ze strony Chin. W zakresie zmian instytucjonalnych kanclerz zaproponował stopniową rezygnację z zasady jednomyślności podczas głosowań w Radzie Unii Europejskiej oraz zmianę mechanizmu podziału liczby deputowanych w Parlamencie Europejskim między różne państwa członkowskie[8]. Przyjęta w 2023 roku niemiecka strategia bezpieczeństwa akcentuje potrzebę wzmocnienia wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii Europejskiej, m.in. poprzez wdrażanie przyjętej w marcu 2022 roku strategii bezpieczeństwa Unii Europejskiej (Kompasu Strategicznego) oraz intensyfikację współpracy wojskowo-technicznej w ramach PESCO (Permanent Structured Cooperation) i współpracy w zakresie przemysłu obronnego. W dokumencie wyrażono też poparcie dla rozszerzenia UE o kraje Bałkanów Zachodnich, Ukrainę i Mołdawię[9]. Relacje z USA Do czynników wpływających na istotne znaczenie stosunków amerykańsko-niemieckich należą[10]:
Obszary problemowe we wzajemnych stosunkach obejmują kwestie bezpieczeństwa oraz stosunek do Chin i Rosji[11]. Pogorszenie stosunków niemiecko-amerykańskich uwidoczniło się w okresie prezydentury Donalda Trumpa[10]. Relacje z Rosją_02.jpg) W niemieckiej polityce zagranicznej Rosja zajmuje kluczowe miejsce z uwagi na jej położenie geopolityczne, potencjał demograficzny i militarny, zasoby surowcowe, rynek zbytu dla towarów niemieckich oraz tradycję dwustronnej współpracy. W niemieckiej percepcji Rosję postrzegano jako strategicznego partnera i dominowała postawa kooperacji zamiast konfrontacji[12]. Jednym z paradygmatów polityki zagranicznej Niemiec było rozwijanie dobrych relacji z Moskwą na równi z polityką rozszerzenia NATO i UE w Europie Środkowej. Było to związane z doświadczeniami historycznymi (II wojna światowa, pokojowe zjednoczenie Niemiec)[13]. Wyraźnym przykładem niemiecko-rosyjskiej współpracy był budzący wiele kontrowersji Gazociąg Północny. Inwazja Rosji na Ukrainę w 2022 roku skutkowała rewizją dotychczasowej polityki Niemiec wobec Rosji[14]. Do błędów w tym obszarze przyznał się prezydent Frank-Walter Steinmeier[15]. Niemcy są istotnym ośrodkiem rosyjskiej emigracji politycznej opozycyjnie nastawionej do Władimira Putina. Zjawisko to obserwuje się od 2011 roku, zaś nasiliło się po rosyjskiej agresji na Ukrainę[16]. Relacje z ChinamiChiny postrzegane są przez władze Niemiec jednocześnie jako partner i rywal. Stosunki chińsko-niemieckie cechują silne więzi ekonomiczne. Chiny są największym partnerem handlowym Niemiec, a także ważnym kierunkiem inwestycji niemieckich firm (m.in. z zakresu przemysłu motoryzacyjnego i chemicznego). Chiny poprzez inwestycje w Niemczech realizują nie tylko cele gospodarcze, ale również polityczne – pozyskiwanie nowych technologii i zwiększanie uzależnienia gospodarek innych krajów. Dostrzegając zagrożenia władze niemieckie wskazują na konieczność ograniczenia „jednostronnych zależności” niemieckiej gospodarki od Chin unikając jednocześnie radykalnego ograniczenia relacji gospodarczych[17]. Zobacz teżPrzypisy
Linki zewnętrzne |
