Poręba Dzierżna

Poręba Dzierżna
	wieś
	; Poręba Dzierżna po spacyfikowaniu przez Niemców
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	olkuski
Gmina	Wolbrom
Liczba ludności (2022)	446
Strefa numeracyjna	32
Kod pocztowy	32-340
Tablice rejestracyjne	KOL
SIMC	0224573
	Położenie na mapie gminy Wolbrom Poręba Dzierżna
	Położenie na mapie Polski Poręba Dzierżna
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Poręba Dzierżna
	Położenie na mapie powiatu olkuskiego Poręba Dzierżna
	50°25′47″N 19°47′14″E/50,429722 19,787222
	Multimedia w Wikimedia Commons

Poręba Dzierżna – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim, w gminie Wolbrom.

Integralne części wsi Poręba Dzierżna^[4]^[5]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0224580	Brzezina	część wsi
0224596	Druga Kolonia	część wsi
0224604	Dworskie	część wsi
0224610	Kąty	część wsi
0224627	Pierwsza Kolonia	część wsi
0224633	Sadziska	część wsi
0224640	Studniska	część wsi
0224656	Szpital	część wsi
0224662	Warszawa	część wsi
0224679	Zielona	część wsi
0224685	Żabiniec	część wsi

W XIX w. wieś była siedzibą gminy Poręba Dzierżna. W latach 1954-1960 wieś była siedzibą gromady Poręba Dzierżna, po jej likwidacji w gromadzie Łobzów. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.

Pacyfikacja wsi Poręba Dzierżna

7 sierpnia 1944 roku około godziny 9 na drodze z Poręby Dzierżnej do Udorza, partyzanci Armii Ludowej urządzili zasadzkę na hitlerowców. W potyczce zginęło czterech (niektóre źródła mówią o dwóch) niemieckich żołnierzy. W odwecie około godziny 13 oddziały niemieckie otoczyły wieś, przeszukały gospodarstwa, wyprowadzając z nich 40 mężczyzn, których zaprowadzono na plac Jana Laskowskiego, ustawiono pod ścianą jednej ze stodół i rozstrzelano, podpalając następnie stodołę. Od kul zginęło 39 Polaków, jednemu udało się zbiec z miejsca egzekucji (według niektórych relacji zbiegło kilku i ukryli się w łanach zboża lub u mieszkańców sąsiedniej wsi Chlina^[6]). Niemcy spalili też 2/3 zabudowań we wsi. W miejscu tragedii ustawiono pamiątkowy obelisk. Ofiary spoczywają w zbiorowej mogile na miejscowym cmentarzu parafialnym. Dla upamiętnienia martyrologii, wieś została odznaczona w 1983 roku orderem Krzyża Grunwaldu III Klasy.

Zabytki

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[7]:

Kościół pw. św. Marcina, dzwonnica, otoczenie oraz drzewostan. Obiekt leży na małopolskim Szlaku Architektury Drewnianej^[8].
Dwór wraz z otaczającym parkiem oraz warzywnik, sad, stawy rybne i część leśna.

Przyroda

W okolicach wsi bierze początek Porębianka, dopływ Udorki.

Religia

Kościół jest siedzibą parafii pw. św. Marcina, należącej do dekanatu wolbromskiego – św. Katarzyny, diecezji sosnowieckiej.

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 108622
↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04] .
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 955 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
↑ SupremoS. Sp. SupremoS., Wolbrom - Rocznica tragedii w Porębie Dzierżnej [online], www.wolbrom.pl [dostęp 2018-09-01] .
↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 .
↑ Kościół pw. św. Marcina w Porębie Dzierżnej. [w:] Szlak Architektury Drewnianej [on-line]. Małopolska Organizacja Turystyczna. [dostęp 2012-10-01].

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 108622

[2] NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04] .

[poczta-3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 955 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[Dz.U._29/2013-4] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[teryt-5] TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].

[6] SupremoS. Sp. SupremoS., Wolbrom - Rocznica tragedii w Porębie Dzierżnej [online], www.wolbrom.pl [dostęp 2018-09-01] .

[7] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 .

[szlak-8] Kościół pw. św. Marcina w Porębie Dzierżnej. [w:] Szlak Architektury Drewnianej [on-line]. Małopolska Organizacja Turystyczna. [dostęp 2012-10-01].

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]