|
Prowizoryczna Irlandzka Armia RepublikańskaProwizoryczna Irlandzka Armia Republikańska (ang. Provisional Irish Republican Army, PIRA, irl. IRA Sealadach) – separatystyczna i republikańska organizacja terrorystyczna z Irlandii Północnej. Historia W grudniu 1969 roku oddzieliła się od głównego nurtu Irlandzkiej Armii Republikańskiej (IRA)[1][2][3]. Naczelnym organem PIRA była Rada Armii[2][3]. PIRA była wiodącym ruchem zbrojnym irlandzkich republikanów[2]. Miała na koncie liczne zamachy bombowe, porwania i rabunki[2]. Skrzydłem politycznym organizacji była partia Sinn Féin[2][2][3]. Zwalczała Oficjalną Irlandzką Armię Republikańską (OIRA). Członkowie obu grup sporadycznie walczyli ze sobą, choć zdarzało się im też współpracować[4]. Związana była natomiast sojuszem z Irlandzką Narodową Armią Wyzwoleńczą (INLA)[3]. W ramach sojuszu członkowie PIRA rozbili w 1992 roku Organizację Wyzwolenia Ludu Irlandzkiego (IPLO), będącą przeciwniczką INLA[5]. W 1972 roku podjęła się utajonych rozmów z rządem Wielkiej Brytanii[2][3]. W czerwcu tego samego roku ogłosiła rozejm. Wygasł on już 10 lipca, władze brytyjskie nie zgadzały się bowiem na żaden kompromis[2][3]. Drugie zawieszenie broni PIRA ogłosiła w 1975 roku, tym razem przetrwało ono siedem miesięcy[3]. W 1983 roku kierownictwo Sinn Féin przejęła frakcja „realos” (Gerry Adams), postulująca łączenie walki zbrojnej i wyborczej, co wpłynęło na uelastycznienie stanowiska PIRA[6]. W 1994 roku Rada Armii poparła inicjatywę rozmów pokojowych Sinn Féin z rządem brytyjskim oraz ogłosiła zawieszenie broni na czas nieokreślony. Po dwóch latach wznowiła zbrojną działalność[3]. 19 lipca 1997 roku przywróciła zawieszenie broni, w tym samym czasie prowadzone były wielostronne negocjacje pokojowe, które w kwietniu 1998 roku doprowadziły do podpisania porozumienia wielkopiątkowego[3]. 23 października 2001 roku PIRA ogłosiła całkowite rozbrojenie, nie przedstawiając jednak żadnych dowodów na jego dokonanie[3]. Grupa zaprzestała działalności militarnej, jej członkowie kontynuowali działalność przestępczą. 28 lipca 2005 roku PIRA oficjalnie ogłosiła zakończenie działalności zbrojnej i zapowiedziała kontynuowanie walki tylko metodami politycznymi[3]. We wrześniu 2005 roku zakończył się proces rozbrojenia PIRA kontrolowany przez Międzynarodową Niezależną Komisję Rozbrojeniową[3]. W następstwie rozłamów w PIRA powstały ugrupowania Kontynuacja Irlandzkiej Armii Republikańskiej (CIRA) i Prawdziwa Irlandzka Armia Republikańska (RIRA)[3]. Wybrane zamachy przeprowadzone przez grupę .JPG)
Kontakty zagraniczneOtrzymywała wsparcie od reżimu Mu’ammara al-Kaddafiego z Libii[10][11]. Terroryści otrzymali od Libijczyków broń, amunicję, ładunki wybuchowe, a nawet rakiety ziemia-powietrze[10][12]. Libia prowadziła także szkolenia aktywistów PIRA[13]. Ważnym sponsorem działalności PIRA była społeczność irlandzka w USA[10][11]. Zdaniem Secret Intelligence Service w pierwszej połowie lat 90. dozbrajana i finansowana była przez rząd Iranu. Pośrednikiem pomiędzy Irańczykami a PIRA miała być grecka Organizacja Rewolucyjna 17 listopada[14]. Jak podaje Departament Stanu Stanów Zjednoczonych, formacja otrzymywała pomoc ze strony Organizacji Wyzwolenia Palestyny (OWP). OWP przekazywała PIRA broń i prowadziła szkolenia jej członków[13]. Od lat 70. notowano kontakty pomiędzy PIRA a baskijską ETA[15][11]. Według doniesień brytyjskiej policji członkowie PIRA mieli szkolić partyzantów grupy Rewolucyjne Siły Zbrojne Kolumbii (FARC)[10]. Liczebność Ma od kilkuset do tysiąca członków[2][3]. IdeologiaJest organizacją nacjonalistyczną, republikańską i lewicującą[11][2]. Jej pierwotnym celem ideologicznym była zjednoczona Irlandia o demokratycznym, socjalistycznym i federacyjnym systemie rządów[16]. W 1982 roku grupa zreformowała program. Zniesiono punkt mówiący o federacji i uznano, że Irlandia Północna powinna zostać włączona do reszty wyspy[16]. Grupa deklarowała, że celem jej ataków są struktury państwa brytyjskiego, a nie zwykli obywatele kraju. W praktyce protestanccy cywile często padali ofiarami jej zamachów[16]. Jako organizacja terrorystycznaFiguruje na listach organizacji terrorystycznych Departamentu Stanu USA[13] i Wielkiej Brytanii[17]. Przypisy
Bibliografia
|
