|
Robert Szewalski
 Robert Tadeusz Seweryn Szewalski (ur. 16 sierpnia 1903 w Nisku, zm. 9 lutego 1993 w Gdańsku) — polski inżynier, uczony i wynalazca, specjalista energetyki cieplnej, w szczególności techniki turbinowej, profesor Politechniki Lwowskiej (do 1945) i (po wojnie) Politechniki Gdańskiej, członek rzeczywisty PAN (od 1961), twórca i dyrektor Instytutu Maszyn Przepływowych PAN w Gdańsku. Życie prywatneSyn Marka Zygmunta (1863–1937), pułkownika Wojska Polskiego i Barbary Marii z domu Sellburger. Miał dwóch braci: Stanisława (1902–1984, oficer artylerii[1]) i Stefana (major dyplomowany, doktor praw)[2]. Działalność naukowaW 1921 ukończył z odznaczeniem VIII klasę i 6 czerwca 1921 zdał egzamin dojrzałości w X Państwowym Gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza we Lwowie[3]. W 1929 ukończył Politechnikę Lwowską, w 1930 Technische Hochschule w Monachium. Od 1927 był związany z Politechniką Lwowską (potem Lwowskim Instytutem Politechnicznym), przechodząc kolejne szczeble kariery – od asystenta do profesora nadzwyczajnego i kierownika Katedry Teorii Mechanizmów i Maszyn oraz Katedry Turbin Parowych i Gazowych. Doktorat obronił w 1935, habilitował się trzy lata później. Był członkiem Polskiego Towarzystwa Politechnicznego we Lwowie[4]. W latach 1942–44, podczas niemieckiej okupacji Lwowa, pracował na stanowisku kierownika warsztatu przyrządów laboratoryjnych. W 1944 wrócił na uczelnię, obejmując kierownictwo dwóch katedr. W 1945 roku na zaproszenie rektora PG przeniósł się do Gdańska, na stanowisko profesora nadzwyczajnego Katedry Turbin Parowych, Spalinowych i Sprężarek Wirnikowych na Wydziale Budowy Okrętów. Nominowany na prof. zwyczajnego w styczniu 1949. W latach 1950–1952 pełnił funkcję dziekana Wydziału Budownictwa Okrętowego Politechniki Gdańskiej, a w latach 1951–1954 – funkcję rektora uczelni. W latach 1946–1947 przebywał w Stanach Zjednoczonych oraz Anglii, poznając najnowsze osiągnięcia techniki turbinowej. Jako ekspert dwukrotnie wyjeżdżał także do Szwajcarii. Ponadto w latach 1947–1949 współpracował z Politechniką Wrocławską jako profesor nadzwyczajny i kierownik Katdery Turbin. Od maja 1952 r. pełnił funkcję zastępcy przewodniczącego Komitetu Budowy Maszyn PAN. W 1953 przyczynił się do powołania Instytutu Maszyn Przepływowych PAN w Gdańsku i stanął na jego czele (do 1970), na emeryturze pozostając jego konsultantem naukowym. Gościnnie wykładał na uniwersytetach w Stuttgarcie i Hanowerze oraz Brown University w Providence (Rhode Island). Od 1952 był członkiem-korespondentem PAN, od 1961 - członkiem rzeczywistym. Wchodził w skład Komitetu Budowy Maszyn PAN, Komitetu Termodynamiki i Spalania PAN, Komitetu Energetyki PAN. Był konstruktorem pierwszej polskiej turbiny przemysłowej (1953), później także innych turbin przemysłowych. Należał m.in. do Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, pełniąc w nim funkcję prezesa w latach 1970–1972; później nadano mu tytuł członka i prezesa honorowego. Przed II wojną światową działał we Lwowskim Towarzystwie Politechnicznym. Został również powołany do wielu zagranicznych towarzystw naukowych. Był członkiem ZBoWiD. Autor ponad 200 publikacji naukowych, z których najważniejsze to:
Twórca Nagrody Naukowej Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza, długoletni przewodniczący komitetu tejże nagrody. W 1978 r. Politechnika Gdańska uhonorowała go tytułem doktora honoris causa[5], w 1987 – taki tytuł przyznała mu Politechnika Poznańska. Pochowany został na cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku-Wrzeszczu (rejon IX, kwatera profesorów)[6]. Odznaczenia i nagrody
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Kontrola autorytatywna (osoba): Identyfikatory zewnętrzne:
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
