Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

 

Rocznik świętokrzyski dawny

Rocznik świętokrzyski dawny
Ilustracja
Karta 38v
Data powstania

1. poł. XII w.

Miejsce powstania

Francja, Polska

Numer

Rps 3312 II

Język

łacina

Rozmiary

21,5×14 cm

Liczba kart

40 + II

Miejsce przechowywania

Biblioteka Narodowa w Warszawie

Rocznik krakowski dawny, hist. Rocznik świętokrzyski dawny – obok rocznika kapituły krakowskiej, rocznika Traski i roczników wielkopolskich, jeden z najważniejszych zachowanych roczników (łac. annales) polskich.

Historia

Rocznik powstał najprawdopodobniej w Gnieźnie lub Krakowie w 1. połowie XII w. i jest najstarszym zachowanym zabytkiem polskiej historiografii[1]. Przynajmniej od wieku XIII manuskrypt był własnością kapituły krakowskiej, od połowy XV w. znajdował się w klasztorze na Świętym Krzyżu, zaś w połowie XVIII w. znalazł się w zbiorach Biblioteki Załuskich i dalej dzielił losy biblioteki[1]. Na mocy traktatu ryskiego powrócił do Polski i trafił do zbiorów Biblioteki Narodowej[1]. W 1939 przewieziono go do Kanady, skąd powrócił po dwudziestu latach[1]. Manuskrypt jest dostępny on-line w bibliotece cyfrowej Polona[2].

Tekst rocznika został odkryty w Cesarskiej Bibliotece Publicznej w Petersburgu w 1864 przez Wilhelma Arndta, który następnie wraz z Richardem Roepellem opublikował go w Monumenta Germaniae Historica[1]. Tytuł Rocznik świętokrzyski dawny został nadany przez Augusta Bielowskiego, pierwszego polskiego badacza rocznika[1].

Polskie roczniki były publikowane w Monumenta Poloniae Historica (tomy 2–6 z lat 1872–1893) i w dodatku pn. Monumenta Poloniae Historica Series Nova (dokończenie tomu 6. z roku 1962).

W 2016 rękopis został wpisany na Polską Listę Pamięci Świata UNESCO[3].

Opis

Zapiski rocznikarskie zostały umieszczone w jednej lub dwóch kolumnach na trzech czystych końcowych kartach wcześniejszego kodeksu[1]. Kodeks ten powstał na początku XII w., prawdopodobnie z północnej Francji jako dzieło szkoły w Laon[1]. Oryginalny manuskrypt zawiera Epistolae canonicae, glosę marginalną Walafrida Strabona i interlinearną Anzelma z Laon[1]. Cały kodeks składa się z 40 kart głównych i II dodatkowych[2]. Wymiary kodeksu to 21,5×14 cm[2]. Oprawa kodeksu z tektury i skóry pochodzi z XIX wieku[2].

Zawartość samego rocznika stanowią[1]:

  • zapiski dotyczące lat 948–1119, skopiowane z niezachowanych Annales Regni Polonorum deperditi
  • zapiski z lat 1119–1122, będące oryginalną kontynuacją powyższych wpisów
  • informacja z 1136
  • nieliczne uzupełnienia z XV w.

W roczniku znajdują się m.in. zapiski dotyczące przybycia czeskiej księżniczki Dobrawy do Polski (Dubrovka venit ad miskonem) i chrztu Mieszka I (Mysko dux baptizatur)[1].

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c d e f g h i j k Rocznik świętokrzyski dawny. W: Nad złoto droższe. Skarby Biblioteki Narodowej (wersja elektroniczna). Warszawa: Biblioteka Narodowa, 2003. ISBN 83-7009-433-3.
  2. a b c d Epistolae canonicae cum glossa Anselmi Laudunensis. Polona. [dostęp 2020-11-24].
  3. Rocznik świętokrzyski dawny na Polskiej Liście Pamięci Świata UNESCO. Biblioteka Narodowa, 2016-11-04. [dostęp 2016-11-05].

Bibliografia

  • Czarciński I., Sieradzan W., Łacina średniowieczna, Toruń 2001, s. 24

Linki zewnętrzne

Prefix: a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Portal di Ensiklopedia Dunia

Kembali kehalaman sebelumnya