Samuel Henryk Merzbach

Samuel Henryk Merzbach (ur. 1798? w Poznaniu, zm. 23 lipca 1874^[1] w Warszawie) – polski księgarz i wydawca oraz niemieckojęzyczny poeta żydowskiego pochodzenia.

Urodził się w rodzinie żydowskiej, jako syn kupca poznańskiego Henryka Merzbacha i jego żony Balbiny (zm. 1849)^[2]. Jego braćmi byli Ludwik Merzbach i Zygmunt Merzbach. Około 1816 przeprowadził się do Warszawy, gdzie rozpoczął praktykę księgarską u Natana Glücksberga. W 1830 wraz z bratem Zygmuntem założył księgarnię przy ulicy Miodowej. Z czasem przy księgarni powstała wypożyczalnia i czytelnia.

W 1820 wydał swój tomik poetycki Sträusschen von Elkana M. Engel nebst Blümchen.

W okresie powstania listopadowego wspierał dążenia wolnościowe. Księgarnia Merzbachów stanowiła miejsce spotkań literatów i uczonych. Sprzedawał zakazane dzieła Słowackiego, wydał Poezje Mickiewicza. W późniejszych latach uzyskał zezwolenie na wydanie dzieł zebranych tego ostatniego wieszcza. Spotkało się to z ostrą reakcją konkurencji wzywającej do bojkotu wydawnictwa Merzbacha.

Wydał m.in.:

• Księga Świata
• Muzeum Domowe
• serię Gabinet powieści i romansów
• pisma Klementyny Hoffmanowej

Był żonaty z Justyną Giwartowską (1810–1887)^[3]. Zmarł bezpotomnie w Warszawie. Jego majątek przejął Bank Polski. Jest pochowany na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie (kwatera 20, rząd 11)^[4][5].

• Zofia Borzymińska, Rafał Żebrowski: Polski słownik judaistyczny. Dzieje, kultura, religia, ludzie. T. 2. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2003, s. 140. ISBN 83-72551-75-8.
• Kazimierz Reychman: Szkice genealogiczne, Serja I. Warszawa: Hoesick F., 1936, s. 135–136.