Schronisko PTTK „Murowaniec”

Schronisko PTTK „Murowaniec”

nr rej. A-1396/M z 12.12.2019
Schronisko „Murowaniec” (2011)
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Pasmo	Tatry, Karpaty
Wysokość	1500 m n.p.m.
Data otwarcia	12 lipca 1925
Właściciel	PTTK
Położenie na mapie Tatr Schronisko PTTK „Murowaniec”
Położenie na mapie Karpat Schronisko PTTK „Murowaniec”
49°14′36,6″N 20°00′26,0″E/49,243500 20,007222
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Schronisko PTTK „Murowaniec” na Hali Gąsienicowej – obiekt noclegowy w Tatrach położony na wysokości 1500 m n.p.m., na Hali Gąsienicowej, od 2021 r. posiadający status schroniska^[1][a]. Budynek jest własnością Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego i posiada obecnie 110 miejsc noclegowych w pokojach od 2- do 6-osobowych oraz w pokojach 10-osobowych^[2]. Na terenie schroniska znajduje się dyżurka TOPR. Obiekt wpisany do rejestru zabytków pod numerem A-1396/M z 12 grudnia 2019 roku.

Schronisko „Murowaniec” powstało w latach 1921–1925 głównie staraniem Stanisława Osieckiego, prezesa Oddziału Warszawskiego Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego i wicemarszałka Sejmu (tablica pamiątkowa z 1969 roku). Pierwsze szkice budowli „z dużych głazów nieobrabianych na zewnątrz” nakreślił wiosną 1914 architekt Jan Witkiewicz Koszczyc. Autorami ostatecznego projektu byli Zdzisław Kalinowski i Karol Siciński.

Schronisko zostało zbudowane przez Wojsko Polskie. W budowę schroniska zostały zaangażowane następujące pododdziały WP:

• detaszowany pluton kompanii wysokogórskiej 3 pułku strzelców podhalańskich,
• detaszowana kompania 5 pułk saperów z Krakowa, która zbudowała drogę z Brzezin na Halę Gąsienicową o długości 1200 m i szerokości 2,5 m,
• detaszowany pluton 1 pułk saperów kolejowych z Krakowa, który zbudował kolejkę górską na Halę Gąsienicową dowożącą kamień i piasek do budowy schroniska,
• detaszowany pluton 1 pułku strzelców podhalańskich z Nowego Sącza, który budował schronisko.

Kamień węgielny pod budowę położono 24 lipca 1921^[3]. W niedzielę 12 lipca 1925 miało miejsce uroczyste poświęcenie oraz otwarcie schroniska, dokonane przez prezydenta RP Stanisława Wojciechowskiego w obecności między innymi marszałka Senatu Wojciecha Trąmpczyńskiego i generała Mariusza Zaruskiego^[4][5].

W latach 1950–1951 dobudowano zachodnie skrzydło i przerobiono wnętrze, powiększając obiekt do obecnych rozmiarów.

W 1963 schronisko uległo częściowemu spaleniu. W następnym roku zostało odbudowane, ale bez słynnej sali na poddaszu zwanej „Trumną”.

Od 1983 kierownikiem schroniska jest Andrzej Kusion, ratownik GOPR i TOPR, który przeprowadził modernizację obiektu.

U wejścia do schroniska wisi tablica poświęcona pamięci Adama Asnyka, wmurowana w 1929 roku, a odsłonięta w 1930 roku. Projekt z 1927 roku przewidywał wkucie jej w jedną ze skał nad Morskim Okiem. 12 grudnia 2019 roku budynek został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego (nr rejestru A-1396/M)^[6].

W pobliżu schroniska na Hali Gąsienicowej znajduje się m.in. Centralny Ośrodek Szkolenia PZA „Betlejemka”.

Przy schronisku znajduje się bardzo duży węzeł znakowanych szlaków turystycznych:

– szlak niebieski z Kuźnic przez Boczań, Skupniów Upłaz i Przełęcz między Kopami do „Murowańca”, stąd dalej nad Czarny Staw Gąsienicowy i na Zawrat.

• Czas przejścia z Kuźnic do „Murowańca”: 2 h, ↓ 1:35 h
• Czas przejścia z „Murowańca” na Zawrat: 2:20 h, ↓ 1:50 h

– do Przełęczy między Kopami prowadzi też szlak żółty doliną Jaworzynką. Czas przejścia z Kuźnic do Murowańca tą drogą i dalej szlakiem niebieskim: 2 h (↓ 1:35 h)

– czarny do Drogi Oswalda Balzera w Brzezinach przez Psią Trawkę (6,4 km). Czas przejścia: ↓1:45 h, ↑ 2:15 h

– zielony do Wierchporońca przez Rówień Waksmundzką, Gęsią Szyję i Rusinową Polanę. Czas przejścia: 3:50 h, z powrotem 4:15 h

– żółty z Kasprowego Wierchu przez Gienkowe Mury i Roztokę Stawiańską do „Murowańca”, stąd doliną Pańszczycą na przełęcz Krzyżne.

• Czas przejścia z Kasprowego Wierchu do „Murowańca”: 1:05 h, ↑ 1:25 h
• Czas przejścia z „Murowańca” na Krzyżne: 2:45 h, ↓ 2:05 h^[7]

Schronisko „Murowaniec” jest wygodnym i popularnym punktem początkowym do przejścia uważanej za najtrudniejszy tatrzański szlak Orlej Perci, na którą można wejść od przełęczy Krzyżne (żółty szlak) albo jednym z kilku odcinków łącznikowych od Czarnego Stawu Gąsienicowego, do którego prowadzi niebieski szlak.

• „Polska Zbrojna”, nr 193 z 16.07.1925 i nr 212 z 04.08.1925 r.
• Zarys Historii Wojennej Formacji Polskich 1918–1920 „5 Pułk Saperów”, str. 51.

• Strona schroniska „Murowaniec”