Smardz wyniosły

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	workowce
Klasa	kustrzebniaki
Rząd	kustrzebkowce
Rodzina	smardzowate
Rodzaj	smardz
Gatunek	smardz wyniosły
Nazwa systematyczna
Morchella elata Fr. Syst. mycol. 2 (1): 8 (Lund, 1822)
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Smardz wyniosły (Morchella elata Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny smardzowatych (Morchellaceae)^[1].

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Morchella, Morchellaceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi^[1].

Niektóre synonimy:

• Boletus esculentus P. Micheli 1729
• Morchella purpurascens (Krombh. ex Boud.) Jacquet. 1984
• Suillus pinguis Thore 1803^[2].

Owocnik

Wysokość 4–10, rzadko do 15 cm. Owocnik składa się z główki stanowiącej od 1/2 do 2/3 jego wysokości i trzonu. Wewnątrz jest pusty. Główka o barwie od czerwonobrązowej do czarnobrązowej, podobnej szerokości jak trzon, smukła, o kształcie od stożkowatego do dzwonkowatego z ostrym wierzchołkiem, z pionowymi żebrami i poprzecznymi listewkami. Żebra i listewki tworzą ograniczenie znajdujących się między nimi alweoli. Brzeg główki niepodwinięty. Trzon o barwie od białej do bladoochrowożółtej, słabo pofałdowany i nieco oprószony. Miąższ kruchy, woskowaty o przyjemnym zapachu i smaku^[3].

Gatunki podobne

Inne gatunki z rodzaju smardz, zwłaszcza smardz stożkowaty (Morchella conica), który ma podobny kształt i powierzchnię główki. Zasadnicza różnica dotyczy szerokości główki; u smardza stożkowatego jest ona dużo szersza niż trzon, a jej brzeg łukowato odstaje od trzonu^[3].

Podano stanowiska smardza wyniosłego w Ameryce Północnej, Środkowej i Południowej, Europie, Azji, Australii i na Nowej Zelandii^[4]. W Polsce do 2020 r. podano około 50 stanowisk, jednakże wszystkie wymagają rewizji z powodu zmian taksonomicznych w ostatnich latach^[3]. Wiele nowych stanowisk tego gatunku podaje internetowy atlas grzybów. znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną^[5]. W latach 1983–2014 podlegał ochronie ścisłej^[3]. Od 2014 r. w Polsce jest objęty ochroną częściową grzybów (chronione są okazy rosnące poza terenem ogrodów, upraw ogrodniczych, szkółek leśnych oraz poza terenami zieleni)^[6].

Grzyb naziemny. Według niektórych autorów jest saprotrofem, według innych grzybem mykoryzowym. Występuje w lasach i na ich obrzeżu, w ziołoroślach na świetlistych miejscach poza lasami, zwykle na ubogich, piaszczystych glebach^[3].

Jest grzybem jadalnym^[5].