|
Smreczyński Staw
Smreczyński Staw – polodowcowe jezioro morenowe w polskich Tatrach Zachodnich[1]. Nazwa pochodzi od dawnej Hali Smreczyny[2]. Opis Staw znajduje się w górnej części Doliny Kościeliskiej, u wylotu Doliny Pyszniańskiej i Hali Smreczyny, na wysokości 1226 m. Powstał w zagłębieniu między morenami dwóch lodowców[2]. Średnia głębokość – 1,8 m, głębokość maksymalna – 5,3 m, powierzchnia – 0,75 ha, pojemność – 13 540 m³. Przeźroczystość wody wynosi zaledwie 1,5–2 m[3]. Otoczony jest lasem, ponad którym widoczne są szczyty: Smreczyński Wierch (2086 m n.p.m.), Kamienista (2126 m), Błyszcz (2158 m), zbocza Starorobociańskiego Wierchu (2178 m), przez które przebiega granica polsko-słowacka. Blisko stawu są dwie zarastające leśne polany: Wyżnia i Niżnia Smreczyńska[4]. PrzyrodaOd innych tatrzańskich jezior różni się wysokim rozwojem życia organicznego i występowaniem płazów; stwierdzono traszkę górską i karpacką oraz żabę trawną. Jest to jedno z nielicznych jezior tatrzańskich, które nie jest położone na dnie dzikiego kotła polodowcowego otoczonego stromymi ścianami, lecz na równinie w lesie[1]. Brzegi są bagniste, porośnięte roślinami bagiennymi. W 1850 r. Kazimierz Wodzicki ocenił: „woda brunatna i śmierdząca, pełna robactwa”[3]. Smreczyński Staw znajduje się na obszarze ochrony ścisłej „Pyszna, Tomanowa, Pisana”. W wodzie obfity fitoplankton, głównie bruzdnice[3], oraz rzadki w Polsce słodkowodny krasnorost Batrachospermum[2]. Nad brzegami rośnie czermień błotna – gatunek rzadki w Karpatach[5]. Na stawie zatrzymują się na odpoczynek ptaki przelotne[3]. Smreczyński Staw w kulturzeGórale uważali, że jezioro to nie ma dna. Według legendy, gdy pewien gazda zaczął kopać rów odwadniający, by spuścić z niego wodę i zamienić go na łąkę, głos z wody ostrzegł go, że zatopi wszystkie miejscowości, aż do morza[3]. Smreczyński Staw był zwiedzany i podziwiany przez wielu znanych twórców. Malowali go m.in. Walery Eljasz-Radzikowski, Wojciech Gerson, Leon Wyczółkowski. Stefan Żeromski opisał go w II tomie Popiołów, a Seweryn Goszczyński w utworze Oda[3]. Szlaki turystyczne
Przypisy
 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
