Stanisław Barabasz

Stanisław Barabasz

Data i miejsce urodzenia	7 maja 1857 Bochnia
Data i miejsce śmierci	23 października 1949 Zakopane
Miejsce spoczynku	Nowy Cmentarz w Zakopanem
Zawód, zajęcie	architekt narciarz
Alma Mater	Politechnika Wiedeńska
Multimedia w Wikimedia Commons

Stanisław Barabasz (ur. 7 maja 1857 w Bochni, zm. 23 października 1949 w Zakopanem) – malarz, architekt, pionier polskiego narciarstwa^[1], pedagog i myśliwy – autor wielu artykułów o tematyce łowieckiej. Był młodszym bratem pianisty Wiktora Barabasza.

Ukończył Instytut Techniczny w Krakowie, następnie architekturę na Politechnice Wiedeńskiej. Studiował też w Szkole Przemysłu Artystycznego przy Austriackim Muzeum Sztuki w Wiedniu^[2][3]. W grudniu 1888 zaczął używać nart w Cieklinie koło Jasła podczas polowań. Jazdę na nartach ćwiczył na krakowskich Błoniach. Narty wzorował na norweskich „ski”. W 1894 pojawił się w Zakopanem z nartami, dając początek zakopiańskiemu narciarstwu. Do historii przeszła jego wyprawa narciarska z 1894 wraz z Janem Fischerem do Czarnego Stawu Gąsienicowego. Do Zakopanego przeprowadził się w 1901. W latach 1901–1922 był kierownikiem Państwowej Szkoły Przemysłu Drzewnego w Zakopanem^[4], gdzie wprowadzał podhalańskie motywy zdobnicze w meblarstwie. Dnia 28 lutego 1907 wraz z Mieczysławem Karłowiczem i Mariuszem Zaruskim założył drugi w Polsce klub narciarski – Zakopiański Oddział Narciarzy Towarzystwa Tatrzańskiego, którego był pierwszym prezesem do 1910. Barabasz przyczynił się do powstania Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego w 1909^[1].

Został pochowany na Nowym Cmentarzu przy ul. Nowotarskiej w Zakopanem (kw. P1-A-6)^[5].

• Wspomnienia narciarza, Zakopane 1914,
• Sztuka ludowa na Podhalu, Lwów 1928, Lwów 1930, Lwów 1932,
• Z przeżyć myśliwskich, Lwów 1929,
• Niedźwiedź w Tatrach, Kraków 1929,
• Dwie wycieczki, artykuł w czasopiśmie „Zakopane”,
• Początki mojego narciarstwa.

• Legendy polskiego sportu, cz. 1: Białe szaleństwo, Aniela Tajner, fundacja „Gloria Victoribus”, 1991, str. 5–7.

• Publikacje S. Barabasza w zbiorach Biblioteki Narodowej - wersja cyfrowa na Polona.pl