Strzelanina w szkole w Uvalde – strzelanina, która miała miejsce 24 maja 2022 roku w szkole podstawowej Robb Elementary School w miejscowości Uvalde w stanie Teksas w Stanach Zjednoczonych, kiedy uzbrojony napastnik Salvador Ramos zastrzelił 21 osób, w tym 19 dzieci[5] i 2 nauczycieli, ranił 17 innych, po czym zginął na miejscu podczas akcji policji[6]. Wcześniej w tym samym dniu postrzelił swoją babcię we własnym mieszkaniu.
Miasteczko Uvalde w południowej części stanu Teksas, liczące około 16 000 mieszkańców, jest miejscowością gdzie większość mieszkańców ma pochodzenie latynoskie, meksykańskie i hiszpańskie; jest ono położone około 100 kilometrów od granicy amerykańsko-meksykańskiej i około 135 kilometrów od miasta San Antonio[8].
Przebieg
W dniu ataku Ramos pokłócił się z babcią w domu na temat porzucenia przez niego liceum[9]. Chwilę po tej kłótni zamieścił on na jego koncie na Facebooku groźbę, że zamierza ją zastrzelić. Ramos wziął karabin i strzelił z niego w stronę babci, ciężko ją raniąc; kobieta przeżyła ukrywając się u sąsiadów i dzwoniąc stamtąd na pogotowie i służby[10]. Ramos następnie pochwalił się jej zranieniem w kolejnym wpisie na Facebooku. Chwilę później zamieścił ostatni wpis, w którym zapowiedział, że teraz zamierza wystrzelać szkołę podstawową. Konto nastolatka na tym portalu zostało zablokowane po jego identyfikacji jako sprawcy[11][12].
Budynek szkoły oddzielony liniami, kilka dni po masakrze
Ramos następnie pojechał półciężarówką Ford F-150 należącą do jego babci w stronę szkoły Robb Elementary School, ale w pewnym momencie stracił kontrolę nad pojazdem i wjechał do rowu. Po tym wypadku wybiegł z auta i ruszył pieszo w stronę szkolnych zabudowań[8]. Po dotarciu na miejsce wszedł na teren szkoły Robb. Kiedy podszedł pod szkołę był ubrany na czarno, miał na sobie kamizelkę taktyczną i duży plecak[13][2]. Ramos postrzelił funkcjonariusza policji, który zauważył napastnika i chciał zapobiec przedostaniu się jego do środka szkoły. Mniej więcej w tej samej chwili służby odebrały telefon alarmowy 911 dotyczący rozbicia się samochodu w rowie przed szkołą, z którego następnie miał wyłonić się napastnik uzbrojony w karabin[14]. Wówczas na miejsce dojechali znajdujący się nieopodal funkcjonariusze straży granicznej; jeden z nich podczas późniejszej wymiany ognia odniósł ranę głowy[2]. Sprawca ataku wszedł do budynku szkoły około 11:30[10] i 2 minuty później zaczął strzelać[15].
Ramos przemierzył dwa krótkie korytarze znajdujące się przy wejściu do szkoły, po czym wszedł do klasy złączonej wewnątrz z inną klasą. Wziął znajdujące się w niej osoby za zakładników. Chwilę później otworzył ogień do wszystkich tam obecnych, krzycząc: Czas umierać![16]. Napastnik masowo rozstrzelał w tej jednej klasie 21 osób – 19 dzieci i 2 nauczycielki, tj. wszystkie ofiary ataku, oraz ciężko raniąc następne 13 dzieci[11][17][6]. Był pogardliwy wobec ofiar, np. krzyknął w stronę jednej z nauczycielek Dobranoc! zanim ją zastrzelił[18]. Sprawca przebywał w klasie przez blisko godzinę i dobijał rannych. W tym samym czasie funkcjonariusze policji i innych służb stali przed budynkiem, czekając na przyjazd sił specjalnych. Zrozpaczeni rodzice, którzy stopniowo przybywali pod budynek, chcieli przekonać funkcjonariuszy, by weszli do szkoły. Zachowanie służb spotkało się później z szeroką krytyką i oburzeniem[19]. Kiedy sprawca przestał strzelać, zaczął odtwarzać z głośnika który miał ze sobą, głośną depresyjnie brzmiącą muzykę[20]. Około 12:45 kilku funkcjonariuszy włamało się do klasy od wewnątrz, wybijając szybę w oknie i szturmując na napastnika[11]. Ramos został zastrzelony przez funkcjonariusza straży granicznej w klasie, w której rozegrała się cała masakra[8]. Zamachowiec w ataku używał karabinka AR-15.[21].
Około 13:00 na Twitterze lokalnej policji pojawiła się wiadomość, że zatrzymano podejrzanego[22]. Późniejsze raporty policyjne potwierdziły jednak, że sprawca zginął prawdopodobnie podczas strzelaniny z policją[6]. Początkowo mówiono o 1 osobie lekko rannej i o tym, że strzelanina była drobnym incydentem[23].
Po strzelaninie co najmniej 13 rannych dzieci przetransportowano do kilku pobliskich szpitali[24]. Wiele osób i mediów zwróciło uwagę na uderzające podobieństwo w sposobie działania sprawcy do sposobu działania Adama Lanzy, sprawcy masakry w Sandy Hook z 2012 roku[25][26].
W wyniku ataku serca po wpadnięciu w żałobę po stracie ukochanej, niedługo po ataku zmarł także mąż jednej z nauczycielek zabitych w masakrze[29].
Sprawca
Sprawcą masakry był 18-letni Salvador Rolando Ramos (ur. 16 maja 2004), mieszkaniec Uvalde; policja potwierdziła, że działał w pojedynkę i nie miał wspólników w zbrodni[3][30]. Ramos był wykorzystywany seksualnie przez ówczesnego chłopaka jego matki gdy był małym dzieckiem. Mogło to wpłynąć na jego późniejsze antyspołeczne zachowania. W dzieciństwie uczęszczał do szkoły Robb Elementary (którą później zaatakował), w której zaczął być wyśmiewany przez inne dzieci. Podobno jego klasa miała wówczas lekcje w tej samej klasie, w której Ramos wiele lat później dokonał masakry[4][31]. W momencie ataku sprawca był uczniem miejscowej szkoły średniej Uvalde High School, ale przed atakiem nie chodził do niej – wagarował z bliżej nieokreślonych powodów[32]. Był pracownikiem pobliskiej restauracji typu fast food, lecz według relacji pracowników nie był zbyt dobrze zintegrowany i rozmowny. Ramos był prześladowany w szkole z powodu jego złego stanu materialnego, jąkania się i seplenienia, a także utożsamiania się z subkulturą młodzieżową emo[33]. Nastolatek od pewnego czasu mieszkał z dziadkami, wyprowadziwszy się wcześniej od rodziców z powodu notorycznych kłótni z własną matką. Przyjaciel sprawcy powiedział w wywiadzie dla jednego z mediów, że Salvador od dawna przejawiał dziwaczne zachowania, m.in. ciął swoją twarz i mówił, że to jest fajne[34]. Napastował także pracowniczki w miejscu pracy i obsesyjnie wysyłał wiadomości o dziwnej treści losowym dziewczynom przez internet[35][34]. Ramos był w związku z dziewczyną, która mieszkała w San Antonio[36]. Dwie sztuki broni użyte później w ataku zostały przez niego zakupione w 18. urodziny, kilka dni przed jego dokonaniem[37][32][38]. Ramos posiadał profile na Instagramie i na portalu Yubo, na drugim z nich chwalił się znęcaniem się nad zwierzętami, a także mówił uwłaczające rzeczy innym osobom[39]. Kilka miesięcy przed atakiem rozmawiał na jednym z portali z innymi użytkownikami o poprzednich największych masakrach szkolnych w USA, którymi najwyraźniej się interesował[40].
Ramos miał obsesję na punkcie mordercy i nekrofila Luki Magnotty, który w maju 2012 roku na jednym z uniwersytetów w Kanadzie bestialsko zgwałcił, zamordował i rozczłonkował studenta. Zbrodnia w Uvalde wydarzyła się dokładnie w 10. rocznicę tamtej zbrodni. Ramos ponadto fascynował się też bronią palną, ale nie posiadał znaczącego doświadczenia strzeleckiego przed atakiem[4][41][31].
Napastnik przed atakiem zamieścił wiadomości znajomej dziewczynie na Instagramie, w których sugerował, że coś się wydarzy i, że dzieci powinny na siebie uważać[42], zamieszczając zdjęcia jego broni[35][9]. Raport wydany w lipcu 2022 roku skonkludował, że motywem sprawcy była chęć zyskania rozgłosu[4][31].
Prezydent Biden w przemówieniu złożył kondolencje rodzinom i bliskich zabitych dzieci i nauczycieli oraz wezwał po raz kolejny do zwiększenia kontroli broni palnej w USA, krytykując przy tym amerykańskie lobby zbrojeniowe[45]. Podczas przemowy Biden mówił o konieczności działania ze strony Kongresu i Senatu USA w tej sprawie, pytając się także retorycznie: Kiedy, w imię Boga, będziemy gotowi, by stanąć przeciwko lobby zbrojeniowemu?[45]
Kondolencje złożyli także wiceprezydent Stanów ZjednoczonychKamala Harris, byli prezydenci USA Bill Clinton, Barack Obama i Donald Trump[46][47][48], potępiając równocześnie ten atak. W tej sprawie wypowiedzieli się także działacze na rzecz zwiększenia kontroli nad bronią, w tym rodzice ofiar masakr w Sandy Hook[49] i Parkland[50][51]. Trener drużyny koszykarskiej Golden State Warriors, Steve Kerr, podczas konferencji prasowej przed meczem nie wspomniał ani słowem o rozgrywkach, za to wyraził swoją wściekłość z powodu kolejnej masakry w szkole w USA. Stwierdził, że 90% populacji USA, która chce zmian w prawie dostępu do broni, jest zakładnikami 50 senatorów i wezwał władze do działania. Podczas przemówienia załamał się emocjonalnie i uderzył pięścią w stół; jego reakcja odbiła się dużym echem w mediach[52].
Krzyże upamiętniające zabitych w masakrze, postawione przed budynkiem szkoły
Członek Izby Reprezentantów z Arizony z ramienia Republikanów, Paul Gosar, w reakcji na atak stwierdził, że czyn był rzekomo zainspirowany politycznie i nazwał sprawcę nielegalnie przybyłym lewackim imigrantem i transem, posługując się fałszywką rozpowszechnianą przez użytkowników portalu 4chan, jakoby sprawca pozował do zdjęć w kobiecych ubraniach; wpis deputowanego został później usunięty[53].
Prezydent Joe Biden przemawia w reakcji na masakrę w Teksasie
Międzynarodowe
Francja: Prezydent Emmanuel Macron potępił strzelaninę i powiedział, że Francuzi dzielą szok i żałobę z Amerykanami[54].
Niemcy: Kanclerz Olaf Scholz napisał na Twitterze, że myśli jego i całego narodu niemieckiego są z rannymi i najbliższymi ofiar masakry[55].
Ukraina: Prezydent Wołodymyr Zełenski napisał na Twitterze, w reakcji na masakrę, że w imieniu narodu ukraińskiego składa on kondolencje Amerykanom w związku z masakrą. Minister spraw zagranicznych Ukrainy, Dmytro Kułeba, powiedział my, jako naród, który przechodzi teraz przez ból tracenia niewinnych młodych żyć, dzielimy w tej chwili ten ból z naszymi przyjaciółmi ze Stanów Zjednoczonych[56][55].
ONZ: Sekretarz Generalny ONZ António Guterres napisał, że jest strasznie zasmucony przez ohydną masową strzelaninę w szkole podstawowej w stanie Teksas[55].
