|
Tabor komunikacji miejskiej w przedwojennym Gdańsku
Ten artykuł należy dopracować
Początki taboru w Gdańsku Historia transportu miejskiego w Gdańsku zaczyna się już w 1864 roku. Jest to jedna z najstarszych komunikacji publicznych w miastach na dzisiejszych ziemiach polskich. Wtedy to firma przewozowa „Thiel, Goldwied und Hadlich” wprowadziła jako pierwszy środek transportu miejskiego na trasie Gdańsk – Sopot omnibus konny[1].  Jednak jako prawdziwą początkową datę uznaje się rok 1873, w którym została uruchomiona pierwsza konna linia tramwajowa. Miała 10 kilometrów długości, był to jeden tor z kilkoma mijankami. Łączyła Targ Sienny w Śródmieściu, Wrzeszcz i Oliwę. Przedstawiciele berlińskiej firmy Deutsche Pferdeeisenbahn-Gesellschaft, która rok wcześniej zaczęła budowę gdańskiej linii, zachwalali gładkość szyn nowej trasy. Jak przekonywali, pozwoli ona nowym tramwajom konnym na rozwinięcie większej prędkości niż królujące do tej pory w mieście omnibusy[2]. Transport ten był dużo tańszy od poprzednich dorożek, dzięki czemu gdańszczanie nie musieli wydawać tak dużych sum na przemieszczanie się po mieście. Rok później komunikacja w Gdańsku powiększała się, z czasem powstawało więcej linii tramwajowych, co podkreśla zapotrzebowanie gdańszczan na taki transport. Tramwaje były zaprzęgane w jednego w lub dwa konie. Zakupiono łącznie 25 wagonów, z czego 18 wagonów sprowadzonych z Hamburga miało dwa poziomy z 46 miejscami siedzącymi. Co ciekawe, kobiety nie miały wstępu na górne poziomy. Pojazdy miały 7 metrów długości i 2 metry szerokości. Wagon jednopoziomowy ważył około 3 ton i miał 36 miejsc siedzących[4]. W miarę budowy kolejnych tras dokupowane było kolejne wagony trakcji konnej. Łącznie w gdańskiej flocie było 58 pojazdów. Pierwsze tramwaje elektryczne Początek elektryfikacji tramwajów w Gdańsku rozpoczął się w 1894 roku dzięki firmie AEG z Berlina, która wykupiła przedsiębiorstwo Danziger Straßeneisenbahn. Pierwszy tramwaj elektryczny wyruszył w trasę w 1896 roku. Przebudowano tory, dokonano montażu sieci trakcyjnej oraz budowy elektrowni. Do końca 1896 zelektryfikowano wszystkie linie tramwaju konnego[1]. Po zakończeniu elektryfikacji przedsiębiorstwo AEG przekazała tramwaje pod administrację przedsiębiorstwa Allgemeinen Lokal- und Straßenbahngesellschaft (ALSAG)[5]. W 1899 roku powstała Gdańska Fabryka Wagonów, w której zaczęły być produkowane nowe wagony tramwajowe dla Gdańska. W tym samym roku w Nowym Porcie powstała druga firma transportowa pod nazwą Danziger Elektrische Strassenbahn. Stworzyła ona dwie kolejne linie tramwajowe, dla obsługi których zakupiła m.in. 18 wagonów silnikowych Kummer.  Przełomem jakościowym było zamówienie w 1900 roku wielkopojemnych wagonów typu Maximum, mierzących aż 12 metrów długości. Przeznaczone zostały do obsługi najważniejszej trasy – ze Śródmieścia, przez Wrzeszcz do Oliwy. W 1903 nastąpiło połączenie dwóch przedsiębiorstw Allgemeine Strassen und Eisenbahn Gessellschaft i Danziger Elektrische Strassenbahn w jedno przedsiębiorstwo Danziger Elektrische Strassenbahn A.G. z siedzibą we Wrzeszczu[5]. Linii tramwajowych powstawało w Gdańsku coraz więcej. Tramwaje docierały do coraz to dalszych dzielnic Gdańska. Komunikacja miejska podczas i po I wojnie światowejW 1914 roku, a dokładniej 1 maja wprowadzono numerację linii tramwajowych. Ze względu na złą sytuację na terenie Gdańska z czasem zaczęło brakować węgla i części zamiennych, przez co niektóre linie zaczęły być wycofywane, a kursy ograniczane. Ratunkiem dla floty tramwajowej było pozyskanie 6 używanych wagonów z Hamburga. Pod koniec 1919 roku zawieszone linie zaczęły być przywracane oraz numeracja została skorygowana[5].  Tabor po I wojnie światowejPo I wojnie światowej komunikacja tramwajowa wróciła do normy, działała dobrze i bez większych problemów. W roku 1912 powstały pierwsze linie autobusowe. W okresie Wolnego Miasta Gdańska autobusy pełniły znikomą rolę w życiu miasta, a obsługujące je przewoźnicy prywatni koncentrowali się na trasach podmiejskich[6]. W 1926 firma „Danziger Verkehrsgesellschaft” uruchomiła pierwszą linię autobusową z Gdańska do Sopotu. W 1933 roku firma ta została wcielona w „DES AG”[1]. Autobusy również zaczęły tworzyć komunikację w Gdańsku, jednak nadal tramwaje były częściej używane i docierały do ważniejszych miejsc Gdańska.  Lata 20. były złotym okresem w rozwoju sieci tramwajowej. Oddano nowe trasy tramwajowe, kilka kolejnych zostało zaprojektowanych. W ciągu zaledwie 5 lat zakupiono w Gdańskiej Fabryce Wagonów aż 77 wagonów, silnikowych oraz doczepnych, z których część wyposażona była w obniżoną podłogę przy środkowym wejściu. W latach 30. gdańskie tramwaje znalazły się w czołówce europejskiej pod względem techniki i wdrożonych rozwiązań. W 1927 rozpoczęto przebudowę elektrycznej sieci trakcyjnej przystosowując ją do nowych pantografów, rezygnując tym samym z archaicznych odbieraków drążkowych[5]. Nazewnictwo taboru gdańskiegoW przedwojennym Gdańsku obowiązywał schemat oficjalnego nazewnictwa serii wagonów. Składał się on z przedrostka „Tw” (Triebwagen – wagon silnikowy) lub „Bw” (Beiwagen – wagon doczepny) oraz numeru taborowego pierwszego wagonu serii. W ten sposób na przykład seria wagonów silnikowych serii 269-274 z 1930 roku miała oznaczenie Tw269. Obowiązywał też szereg nazw potocznych, pochodzących zarówno od rozwiązań technicznych, jak i np. miejsc w Gdańsku. W ten sposób wagony silnikowe kilku serii, wyposażone w wózki jezdne systemu Maximum, miały nazwę potoczną „Maximum”, a seria wagonów silnikowych zakupionych do obsługi trasy na Stogi (Heubude) została ochrzczona nazwą „Heubuder” (nazywane są też „Bergmann”, od nazwy dostawcy wyposażenia elektrycznego końcówki serii – firmy Bergmann). Zestawienie tramwajowego taboru przedwojennego
Zobacz teżBibliografia
|
