Ten artykuł dotyczy aktora. Zobacz też: Tom Wilkinson – wioślarz.
Tom Wilkinson
Tom Wilkinson (2009)
Imię i nazwisko
Thomas Geoffrey Wilkinson
Data i miejsce urodzenia
5 lutego 1948 Leeds
Data i miejsce śmierci
30 grudnia 2023 Londyn
Zawód
aktor
Współmałżonek
Diana Hardcastle (1988–2023; jego śmierć)
Lata aktywności
1976–2023
Odznaczenia
Tom Wilkinson , właśc. Thomas Geoffrey Wilkinson OBE (ur. 5 lutego 1948 w Leeds , zm. 30 grudnia 2023 w Londynie ) – brytyjski aktor.
W 2005 został odznaczony Orderem Imperium Brytyjskiego (OBE).
Życiorys
Tom Wilkinson (TIFF 2016)
Urodził się w Leeds w hrabstwie West Riding of Yorkshire jako syn Marjorie i Thomasa Wilkinsona, rolnika[1] . W wieku 11 lat przeniósł się z rodziną do Kitimat w Kolumbii Brytyjskiej w Kanadzie, gdzie mieszkał przez pięć lat, po czym powrócił do Wielkiej Brytanii i założył pub w Kornwalii [2] . Wilkinson ukończył literaturę angielską i amerykańską na University of Kent . Podczas studiów Wilkinson zainteresował się aktorstwem i reżyserią w Towarzystwie Dramatycznym Uniwersytetu Kent (obecnie T24 Drama Society). Po ukończeniu studiów Wilkinson uczęszczał następnie do Royal Academy of Dramatic Art w Londynie, którą ukończył w 1973[3] .
Zadebiutował na scenie w Nottingham Playhouse[2] . Po raz pierwszy trafił na ekran jako Ransome w dreszczowcu Andrzeja Wajdy Smuga cienia (1976)[4] na podstawie powieści Josepha Conrada pod tym samym tytułem . Później dołączył do Royal Shakespeare Company i wystąpił na West Endzie w roli Horatio w Hamlecie (1980), za co otrzymał nominację do nagrody Laurence Olivier Award dla najlepszego aktora drugoplanowego[5] . Kolejną nominację do Laurence Olivier Award zdobył jako dr Stockmann we Wrogu ludu (1988).
Laureat nagrody BAFTA dla najlepszego aktora drugoplanowego za rolę Geralda Arthura Coopera w komedii Petera Cattaneo Goło i wesoło (1997)[6] . Był nominowany do Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego oraz zdobył Independent Spirit Awards i nagrodę specjalną Jury na Sundance Film Festival za rolę Matta Fowlera w dramacie Todda Fielda Za drzwiami sypialni (2001)[7] . Po raz drugi był nominowany do Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego za rolę Arthura Edensa, prawnik w firmie Kenner, Bach i Ledeen w dreszczowcu Tony’ego Gilroya Michael Clayton (2007). Zdobywca nagrody Emmy i Złotego Globu dla najlepszego aktora drugoplanowego w serialu, miniserialu lub filmie telewizyjnym za rolę Benjamina Franklina w miniserialu HBO John Adams (2008).
Życie prywatne
5 stycznia 1988 zawarł związek małżeński z aktorką Dianą Hardcastle, z którą miał dwie córki – Alice (ur. 1989) i Molly (ur. 1992).
Śmierć
Zmarł 30 grudnia 2023 w swoim domu w London Borough of Haringey wieku 75 lat[8] .
Filmografia
Smuga cienia (1976 ) jako Ransome
Spyship (1983 ) jako Martin Taylor
Bones (1984 ) jako Tom
Squaring the Circle (1984) jako Rulewski
Parker (1984 ) jako Tom
Wetherby (1985 ) jako Roger Braithwaite
Kieszeń pełna żyta (A Pocket Full of Rye , 1985) jako detektyw Inspektor Neele
Sylvia (1985 ) jako Keith Henderson
Sharma and Beyond (1986 ) jako Vivian
Kobieta, którą kochał (The Woman He Loved , 1988 ) jako Ernest Simpson
The Attic: The Hiding of Anne Frank , 1988 – jako Silberbauer
First and Last (1989 ) jako Stephen
Za maską (Paper Mask , 1990 ) jako dr Thorn
Główny podejrzany (Prime Suspect , 1991 ) jako Peter Rawlins
Underbelly (1992 ) jako Paul Manning
An Exchange of Fire (1993) jako prezydent Slajek
W imię ojca (In the Name of the Father , 1993 ) jako oskarżyciel w sądzie apelacyjnym
Trójkąt namiętności (A Business Affair , 1994) jako Bob
Martin Chuzzlewit (1994 ) jako Seth Pecksniff
Książę Jutlandii (Prince of Jutland , 1994) jako Hardvendel
All Things Bright and Beautiful (1994 ) jako ojciec McAteer
A Very Open Prison (1994) jako sekretarz
Ksiądz (Priest , 1994 ) jako Matthew Thomas
Rozważna i romantyczna (Sense and Sensibility , 1995 ) jako pan Dashwood
Duch i Mrok (The Ghost and the Darkness , 1996 ) jako John Beaumont
Dzień Eskimosa (Eskimo Day , 1996) jako Hugh
Crossing the Floor (1996 ) jako David Hanratty
Goło i wesoło (The Full Monty , 1997 ) jako Gerald
Jilting Joe (1997) jako Wyatt
Wilde. Historia pisarza (Wilde , 1997) jako Markiz Queensberry
Cold Enough for Snow (1997) jako Hugh Lloyd
Biały labirynt (Smilla's Sense of Snow , 1997 ) jako dr Loyen
Oskar i Lucinda (Oscar and Lucinda , 1997) jako Hugh Stratton
Godziny szczytu (Rush Hour , 1998) jako Thomas Griffin / Juntao
Zakochany Szekspir (Shakespeare in Love , 1998 ) jako Hugh Fennyman
Guwernantka (The Governess , 1998) jako Charles Cavendish
Przejażdżka z diabłem (Ride with the Devil , 1999 ) jako Orton Brown
Molokai – historia ojca Damiana (Molokai: The Story of Father Damien , 1999) jako brat Dutton
Łańcuch szczęścia (Chain of Fools , 2000) jako Bollingsworth
Patriota (The Patriot , 2000 ) jako gen. Charles Cornwallis
Chłopcy z Essex (Essex Boys , 2000) jako John Dyke
Czarny rycerz (The Black Knight , 2001 ) jako sir Knolte
W innym życiu (Another Life , 2001) jako pan Carlton
Za drzwiami sypialni (In the Bedroom , 2001 ) jako Matt Fowler
Bądźmy poważni na serio (The Importance of Being Earnest , 2002 ) jako dr Chasuble
Zanim odejdziesz (Before You Go , 2002) jako Frank
Anioł dla May (Angel for May, An , 2002) jako Sam Wheeler
Wzbierająca burza (The Gathering Storm , 2002 ) jako sir Robert Vansittart
Normalny (Normal , 2003) jako Roy
Dziewczyna z perłą (Girl With a Pearl Earring , 2003 ) jako Van Ruijven
Królowa sceny (Stage Beauty , 2004 ) jako Betterton
Porządna kobieta (A Good Woman , 2004) jako Tuppy
Jeśli tylko (If Only , 2004 ) jako kierowca taxi
Zakochany bez pamięci (Eternal Sunshine of the Spotless Mind , 2004) jako dr Howard Mierzwiak
Egzorcyzmy Emily Rose (The Exorcism of Emily Rose , 2005) jako ojciec Moore
Batman: Początek (Batman Begins , 2005 ) jako Carmine Falcone
Dwie prawdy (Separate Lies , 2005) jako James Manning
The Night of the White Pants (2006) jako Max Hagan
Przyjaciele (The Last Kiss , 2006 ) jako Stephen
Dedication (2007) jako Rudy Holt
Michael Clayton (2007 ) jako Arthur Edens
Sen Kasandry (Cassandra's Dream , 2007) jako Howard
John Adams (2008) jako Benjamin Franklin
RocknRolla (2008 ) jako Lenny Cole
Jackboots on Whitehall (2008) jako Goebbels (głos)
Recount (2008) jako James Baker
Gra dla dwojga (2009 ) jako Howard Tully
Walkiria (2009) jako Friedrich Fromm
Spisek (2010 ) jako Reverdy Johnson
Autor widmo (2010) jako Paull Emmett
Dług (2011 ) jako Stephan Gold
Hotel Marigold (2011) jako Graham
Mission: Impossible – Ghost Protocol (2011) jako sekretarz IMF
The Green Hornet 3D (2012 ) jako James Reid
Jeździec znikąd (2013) jako Latham Cole
Felony (2013 ) jako detektyw Carl Summer
Selma (2014) jako prezydent Lyndon B. Johnson
Grand Budapest Hotel (2014 ) jako Autor
Dobrzy ludzie (2014) jako inspektor John Halden
Niedokończony interes (2015 ) jako wspólnik
Wesele Jenny (2015) jako Eddie
Wybór (2015) jako Shep
Snowden (2016) jako Ewen MacAskill
Kłamstwo (2016) jako Richard Rampton
Niezwykły świat Belli Brown (2016) jako Alfie Stephenson
Projekt Larson (2018) jako Paul Scherrer
Szczęśliwy książę (2018) jako Cuthbert Dunne
Brzemię (2018) jako Tom Griffin
Śmierć gwarantowana (2018) jako Leslie
SAS: Zamach w Eurotunelu (2021) jako William Lewis
Odznaczenia
Przypisy
Linki zewnętrzne
1968–1979
1980–1989
1990–1999
2000–2009
2010–2019
2020–2029
1970–1979
1980–1999
2000–2019
2020–2039