|
Towarzystwo Akcyjne Telefonów Cedergren  Towarzystwo Akcyjne Telefonów Cedergren[1][2] – polska filia szwedzkiego towarzystwa akcyjnego założonego przez Henrika Tore Cedergrena, z siedzibą przy ul. Próżnej 10, a następnie przy ul. Zielnej 37 w Warszawie. W 1922 majątek przedsiębiorstwa został wniesiony do Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej. OpisPo wygaśnięciu 20-letniej koncesji amerykańskiej spółki Bell International Company, w listopadzie 1901 Towarzystwo otrzymało od rządu rosyjskiego na 18 lat koncesję na rozbudowę i eksploatację sieci telefonicznej w Warszawie[3][4]. Warszawska stacja telefoniczna liczyła wtedy 2248 aparatów, a przedsiębiorstwo zatrudniało 42 telefonistki[4]. Towarzystwo Cedergren odkupiło od Bella sieć wraz z infrastrukturą przy ul. Próżnej 10, gdzie działało do 1904, tj. do zakończenia budowy nowej centrali telefonicznej przy ul. Zielnej 37. W 1910 zakończono budowę sąsiadującego z pierwszym budynkiem wysokościowca pod nr 39[5]. Towarzystwo wydawało co roku książkę telefoniczną[6]. Pod koniec 1911, tj. po 10 latach funkcjonowania „Cedergrena” liczba aparatów wynosiła ponad 25 000, a łączna liczba zatrudnionych przekraczała 1000 osób (w tym 435 telefonistek)[4]. Od początku istnienia Towarzystwa Cedergren do śmierci w 1916 stanowisko naczelnego dyrektora stacji telefonicznej sprawował szwedzki inżynier Torsten Vingqvist[4][7][8]. Po wygaśnięciu koncesji w listopadzie 1919, Ministerstwo Poczt i Telegrafów wyraziło zgodę na przedłużenie przez Cedergren eksploatacji sieci, 1 stycznia 1921 wprowadzono tymczasowy zarząd składający się z przedstawicieli rządu i towarzystwa, a następnie powołano Polską Akcyjną Spółkę Telefoniczną (PAST), która 1 lipca 1922 uzyskała koncesję na 25 lat[9]. W nowo powołanej spółce Skarb Państwa i „Cedergren” otrzymały po 3/7 akcji, a 1/7 akcji zostało przeznaczonych do sprzedaży osobom prywatnym (zostały one później także wykupione przez szwedzkiego akcjonariusza)[10]. Od pierwszych liter nazwy nowej spółki wniesiony do niej zespół budynków „Cedergrenu” przy ul. Zielnej 37/39 zaczął być nazywany PAST-ą[11][12]. Przypisy
|
