|
Wilhelm Gesenius Heinrich Friedrich Wilhelm Gesenius (ur. 3 lutego 1786 w Nordhausen; zm. 23 października 1842 w Halle) – niemiecki teolog ewangelicki, orientalista, znawca kultury i historii Bliskiego Wschodu i jeden z najwybitniejszych znawców starych języków, szczególnie języka hebrajskiego. ŻyciorysDo 1803 roku uczęszczał do gimnazjum w Helmstedt po czym rozpoczął studia teologiczne, filozoficzne i filologiczne na uniwersytecie w Helmstedt u Heinricha Henke. W 1806 roku został tam doktorem teologii i filozofii broniąc pracę Ovids Fasti. Oprócz nauki języków klasycznych poświęcił się interpretacji Starego Testamentu. Poprzez zainteresowanie językiem hebrajskim, które ujawniło się już w gimnazjum, zainteresował się także innymi pokrewnymi językami. W 1806 roku pracował jako privatdozent i repetent na uniwersytecie w Getyndze. Nie widząc szans na dalszą karierę w Getyndze od marca 1809 roku pracował jako profesor w gimnazjum (obecnie Johann-Georg-Lingemann-Gymnasium) w Heiligenstadt. W 1810 roku został profesorem nadzwyczajnym a w 1811 roku profesorem zwyczajnym na uniwersytecie w Halle i prowadził katedrę teologii. Dzięki jasnym i interesującym wykładom miał wielu słuchaczy, do których należeli między innymi Peter von Bohlen, E.T.A. Hoffmann, Hermann Hupfeld, Justus Olshausen, Johann Christian Friedrich Tuch, Johann Karl Wilhelm Vatke, Rudolf Haym i inni[1]. Odrzucił propozycje podjęcia pracy na uniwersytetach w Getyndze, Wrocławiu i Oxfordzie. Dopiero jego zainteresowanie Starym Testamentem i orientalistyką przyniosło mu reputację jednego z najwybitniejszych uczonych tego okresu. Był członkiem Königlich Preußischer Konsistorialrat (Królewsko-Pruski Konsystorz), Berlińsko-Brandenburskiej Akademii Nauk, Société asiatique w Paryżu, Royal Asiatic Society, Cambridge Philosophical Society. W roku 1820 i 1835 odbył podróże naukowe do Francji, Anglii i Holandii podczas których nawiązał kontakty z wysoko postawionymi osobami. ZnaczenieJego badanie języka hebrajskiego uchodzi za przełomowe. Zalicza się do pierwszych, którzy badali języki semickie z naukowym podejściem. Jako umiarkowany racjonalista znalazł się w opozycji w stosunku do współczesnego mu podejścia do języka hebrajskiego, który uznawano za święty. Jego zdaniem język hebrajski jest normalnym ludzkim językiem, dokładnie językiem semickim a nie tylko językiem Pisma Świętego. Uważał, że wytłumaczenie takich zjawisk językowych jak homonimy czy homografy należy szukać w innych językach a zwłaszcza w języku arabskim. Do opisu językowej postaci Starego Testamentu utworzył trzy formy: leksykografię, gramatykę i komentarze. Jego główne dzieła Hebräische Grammatik (1813) i Hebräische und aramäische Handwörterbuch über das alte Testament (1812) w niezmienionej wersji wydawane były jeszcze na początku XX wieku. W 1909 roku ukazało się nowe 28 wydanie jego Hebräische Grammatik opracowane przez Emila Kautzscha, które w 1910 roku zostało przetłumaczone na język angielski przez Arthura Ernesta Cowleya. W 2008 roku ukazało się 18 wydanie Hebräische und aramäische Handwörterbuch über das alte Testament opracowane przez Herberta Donnera. Obszerna wiedza historyczna, archeologiczna i znajomość historii religii zapewniła jego dziełom dodatkowe uznanie. Jako pierwszy badał także język fenicki i punicki przez co może być uważanym za twórcę północno-zachodniej filologii semickiej[2]. Badał także kulturę, historię i religię Samarytan. Wynikiem tych prac było opracowanie tekstów Pięcioksięgu samarytańskiego. Z powodzeniem zajmował się także rozszyfrowaniem pisma południowoarabskiego. Należy jeszcze wspomnieć jego badania dotyczące topografii i archeologii Palestyny. Z jego prac korzystał również Jean-François Champollion podczas prac przy tłumaczeniu hieroglifów. Mimo licznych podróży i pracy w Halle nie zapominał o swojej rodzinnej miejscowości Nordhausen. W 1824 roku podarował miejscowemu gimnazjum (obecnie Wilhelm-von-Humboldt-Gymnasium) z okazji 300-lecia wydane swoje dzieła z własnoręcznymi autografami. Dla uczczenia jego pamięci w auli uniwersytetu w Halle postawiono 2 kwietnia 1850 roku jego popiersie wykonane przez Ernsta Rietschela, gdzie stoi do dziś. Jego grób znajduje się na cmentarzu Stadtgottesacker w Halle (kwatera I, grób 227). Pisma (wybór)
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Kontrola autorytatywna (osoba):
|
