Wilhelm Gliese

Wilhelm Gliese
Data i miejsce urodzenia	21 czerwca 1915 ; Złotoryja (d. Goldberg)
Data i miejsce śmierci	12 czerwca 1993 ; Heidelberg
	Specjalność: astrometria
Alma Mater	Uniwersytet Wrocławski, Uniwersytet w Berlinie
Doktorat	28 czerwca 1940 – astrometria
	Astronomisches Rechen-Institut

Wilhelm Gliese (ur. 21 czerwca 1915 w Złotoryi (dawniej Goldberg), zm. 12 czerwca 1993 w Heidelbergu) – niemiecki astronom, specjalizujący się w badaniu i katalogowaniu najbliższych gwiazd.

Rodzinny dom Wilhelma Gliese mieści się w miejscowości Złotoryja ul. Sienkiewicza 6 dawniej zwana Kamcke Straße.

Życiorys

Był synem sędziego, Wilhelma Gliese. Studia astronomiczne rozpoczął w 1933 na Uniwersytecie Wrocławskim, a następnie kontynuował je na uniwersytecie w Berlinie. Pracował w Astronomicznym Instytucie Obliczeniowym (Astronomisches Rechen-Institut), początkowo w Berlinie, następnie w Heidelbergu. Jeszcze w czasie studiów holenderski astronom Peter van de Kamp zainteresował go tematyką bliskich gwiazd, któremu to zagadnieniu poświęcił resztę swojego życia.

28 czerwca 1940 roku obronił pracę doktorską Określenie ruchu Słońca i rotacji Galaktyki na podstawie ruchów własnych z katalogu FK3 (promotorem pracy był prof. August Kopff).

Jego praca naukowa została przerwana przez II wojnę światową, podczas której w 1942 roku został powołany do wojska (Wehrmacht) i wysłany na front wschodni. W 1945 roku dostał się do niewoli sowieckiej, z której został zwolniony dopiero w 1949. Powrócił wtedy do pracy w instytucie, który po wojnie został przeniesiony do Heidelbergu. Od końca lat 50 był zaangażowany w tworzenie katalogów fundamentalnych gwiazd (FK4 i FK5). Pomimo formalnego przejścia na emeryturę w 1980, pozostawał aktywny naukowo aż do swojej śmierci w 1993 roku^[1].

Katalog bliskich gwiazd

Gliese jest najbardziej znany z katalogu bliskich gwiazd, opublikowanego po raz pierwszy w 1957^[2] i ponownie w 1969^[3]. Wiele potocznie używanych nazw bliskich gwiazd pochodzi od tego katalogu i przypisanego im tam numeru, np. Gliese 581 i Gliese 710. Gwiazdy z katalogu Gliesego są obiektem zainteresowania m.in. astronomów zajmujących się tematyką kometarną, ponieważ ze względu na ich niewielką odległość od Słońca niektóre z nich mogły (lub w stosunkowo niedługim czasie będą mogły) perturbować ruch komet należących do obłoku Oorta. Gliese opublikował dwa suplementy swojego katalogu, w 1979^[4] i 1991^[5] roku, we współpracy z Hartmutem Jahreißem. Jahreiß był autorem nekrologu Gliesego napisanego po jego śmierci w 1993^[1].

Upamiętnienie

Nazwiskiem Gliesego nazwano planetoidę (1823) Gliese.

Zobacz też

Katalog Gliesego

Przypisy

↑ ^a ^b Hartmut Jahreiß. Nachrufe : Wilhelm Gliese. „Mitteilungen der Astronomischen Gesellschaft”. 77, s. 5–7, 1994. Bibcode: 1994MitAG..77....5.. (niem.).
↑ W.W. Gliese W.W., Katalog der Sterne näher ALS 20 Parsek für 1950.0, „ARIPRINT Id. #mha008”, Astronomisches Rechen-Institut, Heidelberg, 89 Seiten, 1957, Bibcode: 1957MiABA...8....1G (niem.).
↑ Gliese, W.. Catalogue of Nearby Stars. Edition 1969. „Veröffentlichungen des Astronomischen Rechen-Instituts Heidelberg, Nr. 22, Verlag G. Braun, Karlsruhe, 117 Seiten”. 22, s. 1, 1969. Bibcode: 1969VeARI..22....1G. (niem.).
↑ Gliese, W.; Jahreiß, H.. Nearby Star Data Published 1969-1978. „Astronomy and Astrophysics, Supplement Service”. 38, s. 423–448, 1979. Bibcode: 1979A&AS...38..423G. (ang.).
↑ W.W. Gliese W.W., H.H. Jahreiß H.H., Preliminary Version of the Third Catalogue of Nearby Stars, [w:] The Astronomical Data Center CD-ROM: Selected Astronomical Catalogs, Vol. I; L.E. Brotzmann, S.E. Gesser (eds.), NASA/Astronomical Data Center, Goddard Space Flight Center, Greenbelt, MD, Astronomisches Rechen-Institut, 1991, Bibcode: 1991adc..rept.....G (ang.).

Linki zewnętrzne

Katalog Gliesego na stronie uniwersytetu w Heidelbergu. ari.uni-heidelberg.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-30)]. (ang.)
Hartmut Jahreiß. Nekrolog Wilhelma Gliesego. „Mitteilungen der Astronomischen Gesellschaft”. 77, s. 5, 1994. Bibcode: 1994MitAG..77....5.. (niem.).

[obit-1] Hartmut Jahreiß. Nachrufe : Wilhelm Gliese. „Mitteilungen der Astronomischen Gesellschaft”. 77, s. 5–7, 1994. Bibcode: 1994MitAG..77....5.. (niem.).

[2] W.W. Gliese W.W., Katalog der Sterne näher ALS 20 Parsek für 1950.0, „ARIPRINT Id. #mha008”, Astronomisches Rechen-Institut, Heidelberg, 89 Seiten, 1957, Bibcode: 1957MiABA...8....1G (niem.).

[3] Gliese, W.. Catalogue of Nearby Stars. Edition 1969. „Veröffentlichungen des Astronomischen Rechen-Instituts Heidelberg, Nr. 22, Verlag G. Braun, Karlsruhe, 117 Seiten”. 22, s. 1, 1969. Bibcode: 1969VeARI..22....1G. (niem.).

[4] Gliese, W.; Jahreiß, H.. Nearby Star Data Published 1969-1978. „Astronomy and Astrophysics, Supplement Service”. 38, s. 423–448, 1979. Bibcode: 1979A&AS...38..423G. (ang.).

[5] W.W. Gliese W.W., H.H. Jahreiß H.H., Preliminary Version of the Third Catalogue of Nearby Stars, [w:] The Astronomical Data Center CD-ROM: Selected Astronomical Catalogs, Vol. I; L.E. Brotzmann, S.E. Gesser (eds.), NASA/Astronomical Data Center, Goddard Space Flight Center, Greenbelt, MD, Astronomisches Rechen-Institut, 1991, Bibcode: 1991adc..rept.....G (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]