Willa Herbstów w Sopocie

Willa Herbstów
	nr rej. A-1257 z 1.12.2005
	; Willa Herbstów w Sopocie
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Miejscowość	Sopot
Adres	ul. Kościuszki 29
Typ budynku	rezydencja
Styl architektoniczny	neorenesansowy
Architekt	Wilhelm Lippke, przebudowa w 1896; Carl Kupperschmitt; Heinrich Dunkel
Inwestor	Johannes Ick, Edward Herbst
Kondygnacje	3
Rozpoczęcie budowy	1878
Ważniejsze przebudowy	1891-1896, 1910
Zniszczono	1945
Odbudowano	1955
Pierwszy właściciel	Johannes Ick
Kolejni właściciele	rodzina Herbstów (1896-1939); władze niemieckie (1940-1945); wojskowa administracja mieszkań
Obecny właściciel	osoby prywatne
	Położenie na mapie Sopotu Willa Herbstów
	Położenie na mapie Polski Willa Herbstów
	Położenie na mapie województwa pomorskiego Willa Herbstów
	54°26′22,308″N 18°33′56,988″E/54,439530 18,565830
	Multimedia w Wikimedia Commons

Willa Herbstów – była rezydencja niemieckiej fabrykanckiej rodziny Herbstów (przemysł włókienniczy) z Łodzi w Sopocie, przy ul. Kościuszki 29; znanego, w okresie zamieszkiwania w Sopocie, filantropa i społecznika na rzecz polskiej społeczności miasta^[2].

Okres do 1945

Powstała w 1896 poprzez rozbudowę przez Edwarda Herbsta wzniesionego w 1878 położonego przy ówczesnej Schulstraße 15, letniskowego domu armatora Johannesa Icka. Architektonicznie nawiązywała do rezydencji Herbstów w łódzkim Księżym Młynie^[3]. Początkowo Herbst mieszkał w niej w sezonie letnim, po I wojnie światowej głównie w niej^[4]. Edward Herbst zmarł w 1921, zaś rodzina mieszkała w willi do śmierci w 1939 jego żony Matyldy Herbst^[5]. W 1940 willa została sprzedana Rzeszy Niemieckiej za sumę 422 500 marek i przekazana wojskowym władzom niemieckim, które prowadziły w niej do 1941 lazaret, i użyczona później gen. piechoty Bodewinowi Keitlowi, młodszemu bratu feldmarszałka Wilhelma Keitla^[6].

Wśród gości rezydencji byli m.in.: następca tronu Niemiec Wilhelm Hohenzollern oraz Wojciech Kossak (1913)^[7].

Okres po 1945

Zniszczona w 1945, została odbudowana w 1955, znacznie odbiegając od dotychczasowego kształtu i dbałości konserwatorskiej o detale, gdyż przekształcona w dom wielorodzinny, i przekazana wojskowej administracji mieszkań (14 lokali).

Należący do rezydencji park Haffnera (2,6 ha), nazywany dawniej Gajem Królowej Elżbiety, stał się publiczny.
Dom gościnny zwany też oficyną z 1896 (proj. Carl Kupperschmitt) zajęło po II wojnie światowej przedszkole.
Budynek mieszczący stajnie wraz z mieszkaniami dla służby z 1906 (proj. Adolf Bielefeldt) – zajmowała przez długie lata powojenne Spółdzielnia Rękodzieła Artystycznego "Baltskór" (ul. Kościuszki 33a).
Na miejscu szklarni a właściwie oranżerii wraz z prawie 13-metrową palmiarnią (proj. Carl Kupperschmitt), powstał w latach 70. mieszkalny wieżowiec.

Obecnie rezydencja jest własnością zamieszkujących ją rodzin.

Na miejscowym cmentarzu znajduje się Kaplica Herbstów (proj. Heinrich Dunkel) z 1925, również znajdująca się pod opieką konserwatorską, odnowiona w 2005.

Zobacz też

Przypisy

↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2013-09-24] .
↑ T. Dobrowolski, W. Fułek: Wchodzić bez pukania, Sopot 2013
↑ Justyna Gibbs: Rezydencja Edwarda Herbsta, [w:] Architektura willi i rezydencji sopockich, projektanci, inwestorzy i użytkownicy w latach 1870-1945, tom 1, Muzeum Sopotu 2017, s. 59
↑ "Gazeta Gdańska" z 26 listopada 1892
↑ Matylda Zofia Herbst (1856-1939) była najstarszą córką Karola Wilhelma Scheiblera, największego i najbogatszego z łódzkich przemysłowców.
↑ 1 marca 1943 został mianowany zastępcą Komendanta Generalnego XX Korpusu Armijnego i dowódcą wojskowym XX Okręgu Wojskowego z siedzibą w Gdańsku
↑ Anna Gronczewska: Herbstowie, słynna łódzka rodzina z niemieckimi korzeniami, Dziennik Łódzki z 18 maja 2017

Bibliografia

Marek Sperski: Sopot. Przewodnik, Bryza Gdańsk/Towarzystwo Przyjaciół Sopotu 1998, 219 s., ISBN 83-906431-5-4
Jerzy Cisłak: Z historii ulicy Tadeusza Kościuszki w Sopocie, Sopot 2001
Małgorzata Bucholtz-Todoroska: Sopoccy Zleceniodawcy Adolfa Bielefeldta, [w:] Architekt Adolf Bielefeldt (1876-1934), Muzeum Historyczne Miasta Gdańska i Muzeum Sopotu Gdańsk/Sopot 2003, 182 s.
Małgorzata Buchholz-Todoroska: W harmonii murów i ogrodów, Kuryer Sopocki, 3 grudnia 2010, [w:] [1]
Tomasz Dobrowolski, Wojciech Fułek: Wchodzić bez pukania, Sopot 2013, 140 s.
Justyna Gibbs: Rezydencja Edwarda Herbsta, [w:] Architektura willi i rezydencji sopockich, projektanci, inwestorzy i użytkownicy w latach 1870-1945, tom 1, Muzeum Sopotu 2017, s. 59

Linki zewnętrzne

[zabytek-1] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2013-09-24] .

[2] T. Dobrowolski, W. Fułek: Wchodzić bez pukania, Sopot 2013

[3] Justyna Gibbs: Rezydencja Edwarda Herbsta, [w:] Architektura willi i rezydencji sopockich, projektanci, inwestorzy i użytkownicy w latach 1870-1945, tom 1, Muzeum Sopotu 2017, s. 59

[4] "Gazeta Gdańska" z 26 listopada 1892

[5] Matylda Zofia Herbst (1856-1939) była najstarszą córką Karola Wilhelma Scheiblera, największego i najbogatszego z łódzkich przemysłowców.

[6] 1 marca 1943 został mianowany zastępcą Komendanta Generalnego XX Korpusu Armijnego i dowódcą wojskowym XX Okręgu Wojskowego z siedzibą w Gdańsku

[7] Anna Gronczewska: Herbstowie, słynna łódzka rodzina z niemieckimi korzeniami, Dziennik Łódzki z 18 maja 2017

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]