Wolinia (kaszb. Wòlëmò lub też Wòlëniô[4], niem. Wollin[5]) – stara wieś kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Główczyce na pograniczu pradoliny Łeby.
Wieś jest siedzibą sołectwa Wolinia, obejmującego również miejscowość Pękalin.
Nazwa
Nazwa ma pochodzenie słowiańskie i charakter dzierżawczy. Jej struktura morfologiczna jest nieprzejrzysta; powstała przez dodanie do nazwy osobowej Wola (Wolebor, Wolimir) formantu *-nь[6]. Friedrich Lorentz odnotował formy nazwy w lokalnych gwarach słowińskich: Vʉ̀ɵ̯lämɵ (wraz z nazwami mieszkańców: Vʉ̀ɵ̯lämjȯu̯n, Vʉ̀ɵ̯lämjȯu̯nkă „wolinianin, wolinianka”)[7] oraz kabackich: Vu̯oləmu̯o, Vu̯oləńω[8]. Niemiecka nazwa Wollin jest adaptacją fonetyczną pierwotnej nazwy słowiańskiej[6].
Rada Języka Kaszubskiego proponuje kaszubską formę nazwy Wòlëniô[9].
Historia
Wieś wzmiankowana w 1313 r. Dobra wolińskie od 1457 roku do 1888 roku należały do rodziny Puttkamerów, później przeszły w posiadanie rodu Filipa von Braunschweiga z Podola Wielkiego i pozostawały w rękach tej rodziny aż do 1945 roku.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego.
Zabytki
- barokowy pałac w Wolinii z parkiem i ogrodem zbudowany przez Puttkamerów z połowy XIX wieku w miejscu dawnego grodziska. Budowę zespołu pałacowo–parkowego rozpoczęto w XV wieku, w II połowie XVIII wieku pałac został gruntownie przebudowany i uzyskał formę zbliżoną do współczesnej. Pałac składa się z budynku głównego i dwóch symetrycznie rozmieszczonych parterowych skrzydeł bocznych zwieńczonych szczytami o rokokowej dekoracji. Do czasów współczesnych zachowało się piętrowe skrzydło północne oflankowane wieżami nierównej wysokości o łamanych hełmach oraz piętrowe skrzydło wschodnie zaakcentowane flistym naczółkiem i pozostałosci skrzydła zachodniego[10]. Ogród otaczający pałac założony został na wzór francuski. Do dziś zachowało się wiele rzadkich okazów drzew, między innymi cisy i dziewięć pomników buków. Pozostały także ruiny neogotyckiego grobowca dawnych właścicieli. W sąsiedztwie pałacu zachował się zespół folwarczny z XVIII i XIX wieku[11].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 150546
- ↑ Gmina w liczbach [online], www.glowczyce.pl [dostęp 2017-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2013-06-30] (pol.).
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1489 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
- ↑ FriedrichF. Lorentz FriedrichF., Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem, Instytut Zachodnio-Słowiański przy Uniwersytecie Poznańskim, 1923, s. 153 (pol.).
- ↑ Dr F. Lorentz "Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem" (ISBN 83-60437-22-X) (ISBN 978-83-60437-22-3)
- ↑ a b WitoldW. Iwicki WitoldW., Toponimia byłego powiatu słupskiego, Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskie, 1993, s. 117 .
- ↑ FriedrichF. Lorentz FriedrichF., Slovinzisches Wörterbuch: zweiter Teil: P-Z : Orts- und Personennamen. Nachträge, Unsichere Wörter, Sankt Petersburg: Kaiserliche Akademie der Wissenschaften, 1912, s. 1535 .
- ↑ FriedrichF. Lorentz FriedrichF., Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem, Poznań: Instytut Zachodniosłowiański, 1923, s. 153 .
- ↑ FelicjaF. Baska-Borzyszkowska FelicjaF. i inni, Polsko-kaszubski słownik nazw miejscowych, Gdańsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, 2017, s. 224, ISBN 978-83-62137-50-3 .
- ↑ PiotrP. Skurzyński PiotrP., Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 231, ISBN 978-83-7495-133-3 .
- ↑ CzesławC. Piskorski CzesławC., Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 311, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482 .
| Wsie |
|
|---|
| Kolonie |
|
|---|
| Osady |
|
|---|
| Osada leśna |
|
|---|
| Części wsi |
|
|---|
| Zniesione osady |
|
|---|
| Nieoficjalne przysiółki wsi |
|
|---|
.jpg)
