Procedury wyłaniania sędziów na szczeblu federalnym i w krajach związkowych są uregulowane w bardzo różny sposób; podstawowe modele obecnie praktykowane to: wybór i powoływanie wyłącznie przez właściwego ministra lub podległe mu organy władzy wykonawczej, przez parlament lub komisję parlamentarną, wreszcie wybór przez komisję ds. wyboru sędziów^[1].

Według doktryny niemieckiej nauki prawa o nieprzerwanym łańcuchu legitymacji demokratycznej, która wywodzi się z art. 20 ust. 2 Ustawy Zasadniczej^[a][2], wszelka władza, również sądownicza, musi pochodzić od demokratycznego wyboru narodu. Sędziów zatem musi wybierać albo sam naród, albo decydent który wywodzi się bezpośrednio lub pośrednio od wyboru narodu, np. parlament wybierany przez naród, premier wybierany przez parlament, minister wybierany przez premiera, osoba wyznaczona przez ministra. Im więcej jest członków łańcucha pomiędzy wyborem narodu a wyborem sędziego, tym słabsza jest legitymacja demokratyczna. Znaczący udział decydentów nieposiadających demokratycznej legitymacji (np. sędziów wybranych przez sędziów) przy wyborze sędziów przerywa łańcuch legitymacji i jest sprzeczny z zasadą demokracji. Udział takich grup poprzez prawa do zgłaszania lub zaopiniowania kandydatów jest dopuszczalny tylko w wąskim zakresie^[3]. Pomimo uczestnictwa polityków (reprezentujących władzę ustawodawczą i władzę wykonawczą) w procesie wyboru sędziów federalnych w Niemczech, w procedurę powoływania wbudowane są mechanizmy kontroli i równowagi, które skutecznie ograniczają wpływ partii politycznych na proces powoływania sędziów^[4].

Niemiecki Federalny Trybunał Konstytucyjny z siedzibą w Karlsruhe składa się z dwóch Izb, z których każda liczy 8 sędziów. Sędziowie ci są wybierani w połowie przez Bundestag i w połowie przez Bundesrat z listy kandydatów przedstawionej przez Ministerstwo Sprawiedliwości i Ochrony Konsumentów, sporządzonej na podstawie spisu wszystkich sędziów federalnych w całym kraju. Trzej sędziowie na ośmiu w każdej Izbie muszą być wybrani spośród sędziów, którzy zasiadali wcześniej w jednym z najwyższych sądów federalnych przez co najmniej 3 lata. Ogranicza to napływ do Trybunału Konstytucyjnego sędziów bez doświadczenia, a także reprezentujących inne zawody prawnicze (np. prokuratorzy). W Bundestagu kandydatów na sędziów zgłasza specjalna Komisja Selekcyjna, która składa się z 12 deputowanych wybranych z list kandydatów zgłoszonych przez poszczególne kluby parlamentarne. Komisja jest wybierana według metody d’Hondta, co oznacza, że każdy klub parlamentarny dostaje liczbę miejsc w Komisji Selekcyjnej proporcjonalną do liczebności danego klubu. Kandydat na sędziego musi uzyskać co najmniej 8 głosów w Komisji (większość kwalifikowana 2/3 głosów), co wymusza zawieranie porozumień między partiami w celu ustalenia kompromisowej listy kandydatów reprezentujących różne opcje polityczne. Z kolei w Bundesracie kandydatów na sędziów zgłasza komisja składająca się z 16 ministrów sprawiedliwości niemieckich krajów związkowych (landów), co ze względu na fakt, że w poszczególnych landach rządzą z reguły różne koalicje partyjne, także zapewnia określony stopień pluralizmu. Ostateczny wybór sędziów do Trybunału Konstytucyjnego dokonywany jest w obu izbach Parlamentu większością 2/3 głosów, co jest progiem na tyle wysokim, że praktycznie uniemożliwia obsadzenie Trybunału przedstawicielami tylko jednej partii. W rezultacie w niemieckim Trybunale Konstytucyjnym zawsze zasiadają sędziowie nominowani przez różne partie, co zapewnia pluralizm poglądów i stanowisk oraz zapobiega stronniczym orzeczeniom^[4].

Sędziowie pięciu niemieckich sądów federalnych (Federalny Trybunał Sprawiedliwości, Federalny Sąd Socjalny, Federalny Sąd Administracyjny, Federalny Trybunał Finansowy oraz Federalny Sąd Pracy) są wybierani wspólnie przez odpowiednie Ministerstwo Federalne i Komitet Wyboru Sędziów. Komitet jest powoływany przez Federalnego Ministra Sprawiedliwości, a w jego skład wchodzi 32 członków, w tym 16 ministrów sprawiedliwości wszystkich niemieckich landów i 16 członków wybranych przez Bundestag w proporcjach odzwierciadlających aktualny układ partyjny. Członkowie wybrani przez Bundestag zazwyczaj są – choć nie jest to wymóg formalny – deputowanymi do tej izby Parlamentu, i muszą legitymować się wiedzą prawniczą. Posiedzeniom Komitetu Wyboru Sędziów przewodniczy Federalny Minister Sprawiedliwości, który jest jednak pozbawiony prawa głosu, i jest konstytucyjnie zobowiązany do podejmowania decyzji nominacyjnych wyłącznie na podstawie obiektywnych przesłanek merytorycznych. Skład Komitetu, ze względu na obecność w nim ministrów z poszczególnych krajów związkowych, zapewnia dostateczny stopień pluralizmu. Wybór sędziów federalnych jest dokonywany zwykłą większością głosów w głosowaniu tajnym. Nominacja każdego sędziego dokonana przez Federalnego Ministra Sprawiedliwości może być zakwestionowana przed niezależnym sądem. Prawo do sądowej procedury odwoławczej jest istotnym elementem mechanizmu kontroli w procesie wyboru sędziów^[4].

• wymiar sprawiedliwości w Niemczech