Zestaw NPS-3
Zestaw NPS-3 (ros. Установка НПС-3) – radziecki forteczny zestaw broni maszynowej (stanowisko) z przełomu lat 30. i 40. XX wieku, skonstruowany na potrzeby budowanych w tym czasie umocnień na nowej zachodniej granicy państwowej, tzw. Linii Mołotowa. Składał się z ciężkiego karabinu maszynowego Maxim wz. 1910/1930 kalibru 7,62 mm, zamontowanego na lawecie i osadzonego w pancerzu skrzyniowym. Stanowisko NPS-3 było podstawowym uzbrojeniem schronów broni maszynowej do prowadzenia ognia czołowego oraz kaponier i półkaponier przeciwpancernych i broni maszynowej do prowadzenia ognia bocznego zbudowanych na Linii Mołotowa. Historia i użycieBudowane w latach 30. obiekty obronne tzw. Linii Stalina były w 90% schronami uzbrojonymi w broń maszynową, zamontowaną na stanowiskach nie zapewniających hermetyczności (pancerzach typu Juszina oraz P-31) lub w nieopancerzonych żelbetowych lub betonowych strzelnicach[1][2]. Zostało to negatywnie ocenione przez komisję badającą w 1937 roku stan umocnień na zachodniej granicy państwowej[1]. Wiosną 1938 roku komisja opracowała założenia dla nowych systemów uzbrojenia, w których oprócz dotychczasowych priorytetów (dużej szybkostrzelności oraz długotrwałego prowadzenia ognia) podniesiono kwestię zapewnienia hermetyczności i odporności na ostrzał broni przeciwpancernej[1]. W zestawie zastosowano zamontowany w pancerzu skrzyniowym chłodzony wodą ciężki karabin maszynowy Maxim wz. 1910/1930 kalibru 7,62 mm, co spowodowało konieczność instalacji w schronach urządzeń hydraulicznych zapewniających dopływ do chłodnicy zimnej wody i odprowadzania gorącej[3]. Kolejnym wymaganiem było posiadanie przez schron źródła energii elektrycznej, która niezbędna była do zasilania układu usuwania gazów prochowych czy podświetlania celownika optycznego[4]. Produkcję zestawów rozpoczęło kilka fabryk: Zakład Nr 92 (ros. Завод No 92) w Gorkim, „Sierp i Młot” (ros. „Серп и Молот”) w Moskwie, Zakład im. M. Kaganowicza (ros. Завод им. М. Кагановича) w Moskwie oraz Debalcewski Zakład Przemysłu Maszynowego (ros. Дебальцевский Завод Машиностроения) w Debalcewie[5][6]. Zapotrzebowanie na zestawy NPS-3 było bardzo duże, gdyż miały stanowić uzbrojenie 60–70% wieloizbowych schronów na każdym rejonie umocnionym Linii Mołotowa (w II połowie 1941 roku potrzeby budowniczych nowej linii umocnień opiewały na 6943 ckm Maxim wz. 1910/1930 na stanowiskach NPS-3)[7][8]. Stanowiska NPS-3, przeznaczone głównie do zwalczania wrogiej piechoty, stosowane były w schronach broni maszynowej do prowadzenia ognia czołowego PDOT (ros. пулемётная долговременная огневая точка), schronach przeciwpancernych i broni maszynowej do prowadzenia ognia czołowego OPDOT (ros. орудийно-пулемётная долговременная огневая точка), schronach broni maszynowej do ognia bocznego - półkaponierach PPK (ros. пулемётный поукапонир) oraz schronach przeciwpancernych i broni maszynowej do prowadzenia ognia bocznego – kaponierach OPK (ros. орудийно-пулеметный капонир) i półkaponierach OPPK (ros. орудийно-пулеметный поукапонир)[9][10]. Opis konstrukcjiZestaw NPS-3 składał się z następujących elementów:
Kąt podniesienia lufy zamontowanego w zestawie NPS-3 ckm Maxim wynosił od -12° do +12°, a sektor ostrzału sięgał 60° (30° w prawo i 30° w lewo)[4][13][a]. Celowanie w płaszczyźnie poziomej odbywało się ręcznie, poprzez ruch rękojeści karabinu maszynowego, a w pionie odbywało się za pomocą mechanizmu podnoszącego z pokrętłem[13] . Broń osadzona była na łukowatej, przymocowanej do pancerza lawecie, na której umieszczono dwuczęściowe, przemieszczające się po rolkach sanie[14]. Maksymalna donośność ckm wynosiła 5000 metrów, a skuteczny zasięg ognia wynosił 2200 metrów[14][15][b]. Szybkostrzelność teoretyczna ckm Maxim wynosiła 600 strz./min, a praktyczna od 250 do 300 strz./min[14]. Wykorzystywano standardową amunicję Mosin 7,62 x 54 R, podawaną do broni w taśmie parcianej liczącej 250 sztuk naboi, umieszczanej w pojemniku amunicyjnym zamontowanym w górnej części sań[14]. Stosowano naboje z pociskami lekkimi (L), ciężkimi (D), przeciwpancernymi (B-30), przeciwpancerno-zapalającymi (B-32) i smugowymi (T)[14]. Lufa ckm osadzona była w jarzmie kulistym o grubości 200 mm, podpartym od wewnątrz gazoszczelną płytą dociskową[14]. W jarzmie prócz umieszczonej centralnie lufy ckm osadzony był także celownik optyczny KT-2, usytuowany z prawej strony (patrząc od wewnątrz); miał on dwukrotne powiększenie i pole widzenia 18°[13][16]. Do komory zamkowej broni doprowadzone były przewody odprowadzające na zewnątrz schronu gazy prochowe, połączone z elektrycznym wentylatorem KP-4 oraz rezerwowym wentylatorem o napędzie ręcznym[14][17]. Pod lawetą znajdował się teleskopowy przewód zrzutowy łusek, który wyprowadzony był na zewnątrz schronu do rowu diamentowego lub do hermetycznych zbiorników umieszczonych pod podłogą[14]. Obok stanowiska znajdował się układ chłodzenia lufy ckm, który tworzyły dwa metalowe zbiorniki (górny na zimną wodę i dolny na gorącą) i ręczna pompa[14]. Długość składającego się z dwóch skręconych śrubami skrzyń, wykonanego ze stali pancernej pancerza miała rozmiar 1000 mm, grubość schodkowej przeciwrykoszetowej części zewnętrznej wynosiła 35 mm, a masa zestawu wynosiła około 1500 kg[4][18]. Wymiary ambrazury przy grubości ściany schronu 1,5 metra wynosiły 1,45 metra szerokości i 0,45 metra wysokości[19]. Obsługa stanowiska składała się z trzech osób: podoficera – celowniczego, ładowniczego i amunicyjnego[14][15] . Zobacz teżUwagi
Przypisy
Bibliografia
|