Çeçil

Çeçil
Çeçil
Alternatif isim	Sacak, Tel, Dil ve Örgü
Ülke(ler)	Ermenistan, Türkiye, Gürcistan
Türü	Peynir
Ana malzemeler	İnek sütü

Çeçil veya civil peynir, Erzurum, Kars, Ardahan^[1] ve Iğdır genelinde üretilen yağı alınmış sütten yapılan ve iplik şeklinde olmasından dolayı tel peynir de denilen yumuşak, tuzlu bir peynir çeşididir. Bazı yörelerde "Çeçil, Sacak, Tel, Dil ve Örgü" Peynir olarak da anılır. Yağlı bir peynirdir. Sodyum oranı diğer peynirlere oranla daha yüksektir, küflendikten sonra da yenilebilir.

Etimoloji

"Çeçil" adı Gürcüce "çeçili" (ჩეჩილი) kelimesinden gelir. Gürcüce "çeçili", Türkçede "ditmek" olarak bilinen "çeçavs" (ჩეჩავს) fiilinden türemiş bir kelimedir ve tel tel hale getirmek, birbirinden ayırmak gibi anlamlara gelir. Yün tarağında yünün tellere ayırarak kabartılması da aynı fiille ifade edilir. Çeçil peyniri Gürcücede yaygın biçimde "çeçili kveli" (ჩეჩეილი ყველი) olarak adlandırılır. Çeçili kelimesi, Acara diyalektinde "çleçili" (ჩლეჩილი) biçiminde de bilinir. "Çeçil" kelimesi Türkçeye ve başka dillere Gürcüceden girmiştir.^[2]^[3]

Türkiye'de yörelere göre çeşitleri

Erzurum Civil Peyniri

Erzurum civil peyniri Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.^[4]^[5] ^[6]

Erzurum Küflü Civil Peyniri (Göğermiş Peynir)

Basma tip Civil peynirinde olgunlaşma sırasında spontan gelişen mavi-yeşil küfler peynire özel bir lezzet katmakta ve yöre tüketicisi için büyük bir tercih unsuru olmaktadır. Bu peynirlere yöresel ifadeyle “göğermiş peynir” ismi verilmektedir. Erzurum Küflü Peyniri yapımında kullanılacak olan Civil Peyniri coğrafi işaret tescili yapılmış olan Erzurum Civil Peyniri olmalıdır.Erzurum Küflü Civil Peyniri (Göğermiş Peynir) Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.^[7]^[8]

Ermenistan'da yörelere göre çeşitleri

Ermenistan'da çeşitleri vardır.^[9]

Gürcistan'da yörelere göre çeşitleri

Meskhuri Chechili^[10]
Acharuli Chlechili^[11]

Kaynakça

^ "Civil Peyniri". Yemek.com. 26 Kasım 2015. 3 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2019.
^ Taner Artvinli, Artvin Etimoloji Sözlüğü, İstanbul, 2022, s. 127, ISBN 9786057354075
^ Gürcü Halkının Etnografya Sözlüğü: Acara (Gürcüce: „ქართველი ხალხის ეთნოლოგიური ლექსიკონი: აჭარა"), Batum, 2018, s. 520 1 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 9789941802737
^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2021.
^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Mart 2021.
^ https://www.ci.gov.tr/cografi-isaretler/detay/37987^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ https://www.ci.gov.tr/cografi-isaretler/detay/38020^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ https://www.ci.gov.tr/Files/GeographicalSigns/05bc22a5-1b81-4d89-8c62-8b03feca0f0b.pdf^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ Petrosian., I. and Underwood., D. (2006). Armenian Food: Fact, Fiction and Folklore. Yerkir Publishing, Bloomington, Indiana, USA.
^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2021.
^ "Acharuli chlechili Cheese - Arca del Gusto". Slow Food Foundation (İngilizce). 11 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2021.

Erzurum ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

Peynir ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] "Civil Peyniri". Yemek.com. 26 Kasım 2015. 3 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2019.

[2] Taner Artvinli, Artvin Etimoloji Sözlüğü, İstanbul, 2022, s. 127, ISBN 9786057354075

[3] Gürcü Halkının Etnografya Sözlüğü: Acara (Gürcüce: „ქართველი ხალხის ეთნოლოგიური ლექსიკონი: აჭარა"), Batum, 2018, s. 520 1 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 9789941802737

[4] "Arşivlenmiş kopya". 25 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2021.

[5] "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Mart 2021.

[6] ttps://www.ci.gov.tr/cografi-isaretler/detay/37987^{[ölü/kırık bağlantı]}

[7] ttps://www.ci.gov.tr/cografi-isaretler/detay/38020^{[ölü/kırık bağlantı]}

[8] ttps://www.ci.gov.tr/Files/GeographicalSigns/05bc22a5-1b81-4d89-8c62-8b03feca0f0b.pdf^{[ölü/kırık bağlantı]}

[Petrosian_and_Underwood-9] Petrosian., I. and Underwood., D. (2006). Armenian Food: Fact, Fiction and Folklore. Yerkir Publishing, Bloomington, Indiana, USA.

[10] "Arşivlenmiş kopya". 11 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2021.

[11] "Acharuli chlechili Cheese - Arca del Gusto". Slow Food Foundation (İngilizce). 11 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]