tr Dokuz Oğuzlar - 2025

Türk tarihi
Makale serilerinden

İlk Çağ • Büyük Hun İmparatorluğu (İÖ 220-İS 92) • Batı Hiung-nu (İÖ 56-36) • Kuzey Hiung-nu (48-156) • Güney Hiung-nu (48-216) • Siyenpi İmparatorluğu (93-234) • Avrupa Hun İmparatorluğu (352-469) • Sabar Hanlığı (5. yy-6. yy)
Orta Çağ • Ak Hun İmparatorluğu (420-670) • Göktürk Kağanlığı (552-744) • Doğu Göktürk (583-630) • Batı Göktürk (583-659) • İkinci Göktürk (681-744) • Avar Kağanlığı (562-803) • Seyanto Hanlığı (628-647) • Hazar Kağanlığı (630-1048) • Büyük Bulgar Hanlığı (632-668) • İdil Bulgarları (7. yy-1240'lar) • Kangar Birliği (659-750) • Birinci Bulgar İmparatorluğu (681-1018) • Uygur Kağanlığı (742-840) • Kansu Uygur (848-1036) • Kırgız Kağanlığı (693-1207) • Karahoca Uygur (991-1209) • Karluk Hanlığı (743-1220) • Oğuz Yabguluğu (750-1055) • Karluk Yabgu Devleti (756-940) • Şirvanşahlar Devleti (799-1539) • Karahanlılar (840-1212) • Doğu Karahanlılar (1032-1210) • Batı Karahanlılar (1041-1212) • Peçenek Hanlığı (860-1091) • Tolunoğulları (868-905) • Akşitler (935-969) • Gazne Devleti (961-1186) • Büyük Selçuklu İmparatorluğu (1040-1157) • Türkiye Selçuklu (1077-1308) • Kirman Selçuklu (1092-1187) • Suriye Selçuklu (1092-1117) • Irak Selçuklu (1118-1194) • Mengüçlü (1072-1277) • Harezmşahlar İmparatorluğu (1077-1231) • Danişmendliler (1080-1178) • Çaka Bey (1081-1098) • Çubukoğulları (1085-1092) • Dilmaçoğulları (1085-1192) • Saltuklu Beyliği (1092-1202) • İnaloğulları (1098-1183) • Ahlatşahlar (1100-1207) • Artuklu Beyliği (1102-1408) • Böriler (1104-1154) • Zengiler (1127-1250) • İldenizliler (1142-1225) • Erbil Beyliği (1146-1232) • Salgurlular (1148-1286) • Eyyûbîler (1171-1348) • Cengiz İmparatorluğu (1206-1368) • Delhi Sultanlığı (1206-1527) • Çobanoğulları (1227-1309) • Çağatay Hanlığı (1227-1347) • Doğu Çağatay Hanlığı (1347-1680) • Batı Çağatay Hanlığı • Altın Orda Devleti (1242-1502) • Memlûk Sultanlığı (1250-1517) • Karamanoğulları (1256-1483) • İnançoğulları (1261-1368) • Sâhib Ataoğulları (1275-1342) • Pervaneoğulları (1277-1322) • Eşrefoğulları (1280-1326) • Menteşe Beyliği (1280-1424) • Karesi Beyliği (1297-1360) • Candaroğulları (1299-1462) • Osmanlı İmparatorluğu (1299-1922) • Germiyanoğulları (1300-1423) • Hamitoğulları (1301-1423) • Saruhanoğulları (1302-1410) • Taceddinoğulları (1303-1415) • Aydınoğulları (1308-1426) • Tekeoğulları (1321-1390) • Ramazanoğulları (1325-1608) • Eretna (1335-1381) • Dulkadiroğulları (1339-1521) • Taşanoğulları (1350-1398) • Sufi Devleti (1361-1379) • Timur İmparatorluğu (1370-1507) • Akkoyunlular (1378-1508) • Erzincan Beyliği (1379-1410) • Karakoyunlular (1380-1469) • Kadı Burhâneddin Devleti (1381-1398) • Malva Sultanlığı (1392-1562) • Nogay Ordası (1398-1642) • Şeybani Hanlığı (1428-1599) • Kazan Hanlığı (1438-1552) • Kırım Hanlığı (1441-1783) • Astrahan Hanlığı (1446-1556) • Kasım Hanlığı (1452-1681)
Yeni Çağ • Sibir Hanlığı (1464-1598) • Kazak Hanlığı (1465-1729) • Buhara Hanlığı (1500-1785) • Safevî Devleti (1501-1736) • Yarkand Hanlığı (1514-1680) • Hive Hanlığı (1515-1920) • Kutbşah Devleti (1518-1687) • Babür İmparatorluğu (1526-1858) • Bakü Hanlığı (1718-1806) • Afşar İmparatorluğu (1736-1796) • Hokand Hanlığı (1740-1876) • Revan Hanlığı (1747-1828) • Buhara Emirliği (1785-1920)
Yakın Çağ • Kaçar İmparatorluğu (1794-1925) • Batı Trakya Bağımsız Hükûmeti (1913) • Türkistan Millî Özerk Hükûmeti (1917-1918) • Aras Türk Cumhuriyeti (1918-1919) • İdil Ural Devleti (1918-1919) • Alaş Orda (1917-1920) • Kırım Halk Cumhuriyeti (1917-1918) • Azerbaycan DC (1918-1921) • Güneybatı Kafkas Geçici Milli Hükümeti (1918-1919) • Azadistan (1919-1920) • Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti (1920-1925) • Harezm Sovyet Halk Cumhuriyeti (1920-1925) • Tıva Halk Cumhuriyeti (1921-1944) • Doğu Türkistan İslâm Cumhuriyeti (1932-1934) • Hatay Devleti (1938-1939) • Doğu Türkistan Cumhuriyeti (1944-1949) • Azerbaycan Millî Hükûmeti (1945-1946) • Kıbrıs Geçici Türk Yönetimi (1964-1974) • Özerk Kıbrıs Türk Yönetimi (1974-1975) • Kıbrıs Türk Federe Devleti (1975-1983) • Türkiye • Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti • Kırgızistan • Özbekistan • Azerbaycan • Kazakistan • Türkmenistan Tarihi Türk devletleri listesi • Tarihî ve çağdaş Türk devletleri • Türk tarihi edebiyatı'
g t d

Dokuz Oğuzlar, (Eski Türkçe: , Toquz Oγuz,^[1] Çince: 鐵勒九姓 / 铁勒九姓, tielè jiǔxìng), Tielenin dokuz boyu.

Çin kaynaklarında, (九姓; Jiuxing) "dokuz boy, halk", Çin'deki Tabgaç hanedanı sırasında Uygurlar Gao Chu adıyla anılmışlardır.^[2] Bununla beraber Uygur Kağanlığı kurulduktan sonra Uygur kelimesi Dokuz Oğuz için de kullanılmaya başlandı. İslam coğrafyacıları, Tokuz-Oğuz Uygurları eş tutmuşlardır.^[3]

Dokuz Oğuz boyları şunlardı: Bugular (Pu-ku), Hun, Bayırku, Tongra, İzgil, Ch'i-pi, A-pu-sse, Ku-lun-wu-ku, Edizler. Bunların arasında Uygurlar da katılınca Dokuz Oğuzlar, "On Uygur" olarak anılmaya başlandı.^[4]

Kabile yapısı

Karabalgasun Yazıtı'nın Çince yüzünde Uygurların dokuz aileden meydana gelmiş oldukları anılmıştır.^[5] fakat bu "dokuz aile"nin isimleri tek tek sayılmamıştır. Başka Çin kaynakları yardımıyla Uygurların oluştuğu dokuz aile şu şekilde sıralanabilir;^[6]

薬羅葛 Yüe-lo-ko (Yaγlaqar, Yağlaqar veya Yaglakar)
胡咄葛 Hu-to-ko (Quturγar veya Uturkar)
啒羅勿＝倶羅勃 To-lo-wo (Küräbür veya Kürebir)
貊歌息訖 Mo-Ko-si-k'i (Bakasıkır)
阿勿嘀 A-vu-ti (Ebirçeg)
葛薩 Ko-sa (Qazar veya Kasar)
斛嗢素 Hu-Wu-su (oguz)
薬勿葛 Yüe-wu-ku (Yaγmurqar veya Yagmurkar)
奚耶勿＝愛邪勿 Hi-Ye-Vu (Aymur veya Eymur)

Yurdu

Moğolistan'ın doğusunda özellikle Tola (Tuul, Tula) akarsuyu dolayında yaşayanlar Dokuz Boydan oluştukları için onlara Dokuz Oğuzlar denildi.^[7]

Notlar

^ "Kultegin's Memorial Complex, TÜRK BITIG". 18 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2010.
^ F. Lászlό, Dokuz Oğuzlar ve Göktürkler, Belleten, C. 14, Ankara 1950, sayfa 42.
^ v. Barthold, Orta Asya Türk Tarihi Hakkında Derslar, İstanbul 1927, sayfa 47.
^ Taşağıl, Ahmet, Kök Tengri'nin Çocukları, 2. baskı, İstanbul 2014, sayfa 198
^ KBY, 1. Satır. H. Namık Orkun, Eski Türk Yazıtları I-IV, İstanbul 1936-1941.
^ Li Zhi Shiao, Uygur tarihi, Pekin 1988 sayfa 593.
^ Prof. Dr. Ahmet Taşağıl http://dergi.fsm.edu.tr/index.php/ia/article/view/634/647 15 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Türk tarihi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

Dokuz Oğuzlar

Kabile yapısı

Yurdu

Notlar

Information related to Dokuz Oğuzlar

Portal di Ensiklopedia Dunia