Kurtuluş Savaşı Destanı

Abidin Dino çizgileri ile Bilgi yayınevi kapağı oluşturmuştur
Yazar	Nâzım Hikmet Ran
İllüstratör	Abidin Dino
Ülke	Türkiye
Dil	Türkçe
Yayım	1965

Kurtuluş Savaşı Destanı ya da Kuvayi Milliye Destanı, Nâzım Hikmet'in Kurtuluş Savaşı'nı bölümler halinde anlattığı destandır. Nâzım Hikmet bu destanı hapishanedeyken 1939'da yazmaya başlayıp 1941'de bitirir. Yazıldığı yer ve tarihler yapıtın sonunda "939 İstanbul Tevkifhanesi, 940 Çankırı Hapisanesi, 941 Bursa Hapisanesi" şeklinde not edilmiştir.^[1]

Şair A. Kadir, Nâzım Hikmet'in İstanbul Tevkifhanesinde iken kendisini ziyarete gelenlerden istediği Gazi Mustafa Kemal'in Nutuk'unu okuyarak bu şiir üzerinde çalışmaya başladığını belirtmiştir.^[1]

Türkiye'de ilk kez 1965'te Kurtuluş Savaşı Destanı adı ile Yön Yayınları tarafından yayımlanmıştır. 1968'de ise Bilgi Yayınları tarafından Kuvâyi Milliye/Destan adıyla yayımlanmıştır. Daha sonra yine Kurtuluş Savaşı Destanı adı ile 1973'te ve 1975'te yayımlanmıştır.^[1]

2001 yılında kitabın yayın haklarını Yapı Kredi Yayınlarının (YKY) almasıyla yeni ilk baskısı Ocak 2002'de yapılmıştır. Önceki basımlardan farklı olarak, bu basımda Saat 21-22 Şiirleri (1965), Dört Hapisaneden (1966) ve Rubailer (1966) adlı kitaplardaki şiirler de dahil edilmiştir.

Ayrıca, tiyatro eseri olarak da sahneye konulmuştur.

Destan şu dizelerle başlayıp sona ermektedir:

Onlar ki toprakta karınca,

suda balık,

  havada kuş kadar

çokturlar;

korkak,

  cesur,

câhil,

hakîm

  ve çocukturlar

ve kahreden

yaratan ki onlardır,

destânımızda^[2] yalnız onların mâceraları vardır.

Kitaptaki bazı olaylar belgelere dayandırılarak yazılmıştır.^[3]

Kurtuluş Savaşı Destanı dokuz başlıktan oluşmaktadır.

• Başlangıç

Onlar

• Birinci Bap

Yıl 1918 - 1919 ve Karayılan Hikâyesi

• İkinci Bap

Yıl Yine 1919 ve İstanbul'un Hâli ve Erzurum ve Sıvas Kongreleri ve Kambur Kerim'in Hikâyesi

• Üçüncü Bap

Yıl 1920 ve Arhaveli İsmail'in Hikâyesi

• Dördüncü Bap

Nurettin Eşfak'ın Bir Mektubu ve Bir Şiiri

• Beşinci Bap

920'nin 16 Martı ve Manastırlı Hamdi Efendi ve Reşadiyeli Veli Oğlu Memet'in Hikâyesi

• Altıncı Bap

Muharebeler ve Düşman Elinde Kalanlar ve Kartallı Kâzım'ın Hikâyesi

• Yedinci Bap

922 Ağustos Ayı ve Kadınlarımız ve 6 Ağustos Emri ve Bir Âletle Bir İnsanın Hikayesi

• Sekizinci Bap

26 Ağustos Gecesinde Saatlar İki Otuzdan Beş Otuza kadar ve İzmir Rıhtımından Akdeniz'e Bakan Nefer

Nazım Hikmet'in Kurtuluş Savaşı Destanı'nın birinci kısmında (Birinci Bap) yer alan ve Molla Mehmet Karayılan'ı anlatan bu şiir, yapıtın kendisinden daha çok tanınmıştır.

Şiirdeki Karayılan sıradan ve korkak bir köylüdür. Bir gül fidanını kendine siper etmiş, çatışmaları izlerken yakınındaki beyaz bir taşın arkasından siyah bir yılanın kafasını kaldırdığını görür. Serseri mermilerden biri gelip yılanın kafasını uçurur. Bu olaydan korkunun ecele faydası yoktur dersini çıkaran bu köylü, saklanmak yerine savaşması gerektiğine karar verir. Bundan sonra onun Fransız işgal kuvvetlerinin üzerine karabasan gibi çöküp kahramanca savaştığını gören Antepliler ona Karayılan lakabını takarlar.

• Kurtuluş Savaşı Destanı tam metni - 22 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• "Epik destan geleneği ve Nâzım Hikmet'in Kuvâyi Milliye destanı" (PDF). ^{[ölü/kırık bağlantı]}
• Karayılan (türkü) Ruhi Su, YouTube 13 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..