Mekkizade Mustafa Asım Efendi, (d. 1762, İstanbul - ö. 1846, İstanbul) Osmanlı Devleti şeyhülislamı, kazasker, müderris. 1818-1819, 1823-1825 ve 1833-1846 dönemlerinde 3 kez şeyhulislamlık görevi yapmıştır. II. Mahmud ve Abdülmecid dönemlerindeki şeyhülislâmlığı toplam olarak yaklaşık 17 yıl 6 aydır.

Yüzüncü Osmanlı Şeyhülislamıdır. I. Abdülhamid ve III. Selim devri şey­hülislâmlarından olan Mekkî Mehmet Efendi'nin oğludur.^[1] İstanbul'da doğdu, tahsilini özel olarak tamamladıktan son­ra 1785'te genç yaşta hâriç derecesiy­le ilmiye mesleğine girdi.

1797'de Galata kadısı, 1809'da İstan­bul kadısı, 1812'de Rumeli kazaskeri oldu.

27 Ocak 1818'de ise birinci kez şeyhülislâm oldu. Fakat II. Mahmud'un zamanında rikab-ı hümayun kethüdası olan Hâlet Efendi'nin isteklerine tam olarak yerine getirmeyip, gelecekte ortaya çı­kabilecek mahzurları olduğunu hissederek bu isteklere karşı çekin­gen bir tutum gösterdi. Bu nedenle 3 Eylül 1819'da bu görevden azle­dildi.

25 Eylül 1823'te ikinci kez şeyhü­lislâmlığa getirildi ve II. Mahmud tarafından takdir edilmeye başlandı. Fakat padişah Yeniçeri Ocağı'nı kaldırmaya karar vermişti. Bu nedenle meşihat makamında daha sert ve karar­lı birinin bulunmasını istemekteydi. Halbuki şeyhülislâm olan Mustafa Asım Efendi yeniçeri ocağına yakınlığı­ ile bilinmişti. Bu nedenle padişah 3 Eylül 1825'te Mustafa Asım Efendi'yi görevinden azletti.

Asım Efendi, sekiz yıllık bir ara­dan sonra 8 Şubat 1833'te II. Mahmut onu üçüncü de­fa şeyhülislâmlifa getirdi. Sultan Abdülmecid tahta çıktığında onu görevinde bıraktı. Bu üçüncü şeyhülislâmlığı 19 Kasım 1846 tarihinde ölümüne kadar devam etti.

Ölünce Fatih'te babasının yanına defnedildi.

Mustafa Asim Efendi çok tutumlu olduğu için öldüğünde büyük bir servet miras bırakmıştir. Fakat bir varis çocuğu bulunmadığı için bu geride bıraktığı servet, vasiyeti üzerine, Ayasofya Cami'nin tamirine harcanmıştır.

Mustafa Âsim Efendi siyasal olayları yakından takip eden ileri görüşlü bir devlet adamı idi. On üç yıl sürenüçüncü şey­hülislâmlığı sırasında yenilikleri benim­semiştir. Ama, hem Tanzimatçılarla hem de Tan­zimat aleyhtarı olanlarla iyi geçinmiştir. Ölümünden sonra yerine Arif Hikmet Bey'nin tayini münasebetiyle Sultan Abdülmecid çıkardığı fermanda Mustafa Asim Efendi'nin iffet ve ahlâk sahibi bir şahsiyeti olduğunu takdirle belirtmiştir.

• İpșirli, Mehmet, (1999) "Mustafa Asım Efendi (Mekkizade)", Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, C.2 s.288, ISBN 975-08-0073-7
• Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C. s.1 [1]
• Meşihat-i Celiye-i İslamiyye Heyeti,
  • Osmanlıca: (1334/1916) Ìlmiyye Salnamesi, Ìstanbul:Matbaa-i Amire s.590
  • Yeni Türkçe (Haz. Seyit Ali Kahraman, Ahmed Nezih Galitekin, Cevdet Dadaş) (----) İlmiyye Salnamesi, İstanbul:İşaret Yayınları, ISBN 975-350-064-5