Các hồ tại Hà Nội rất phong phú, được hình thành qua những biến động địa chất qua hàng vạn năm của sông Hồng và vùng hạ lưu, dòng chảy của những con sông khác qua địa phận Hà Nội bắt nguồn từ con sông này, như sông Tô Lịch, sông Kim Ngưu, ... hoặc chảy vào con sông này. Theo nguyên tắc, "tụ thủy là tụ nhân" trong phong thủy, Hà Nội được chọn là "đế đô muôn đời" như Chiếu dời đô của Lý Công Uẩn khẳng định, cũng một phần vì là vùng đất có nhiều hồ với vô vàn thắng cảnh bao quanh, và những con sông, ngọn núi như chầu về.
Đặc điểm
Vùng nội thành Hà Nội vốn được miêu tả "Nhị Hà nằm ở phía Đông, Kim NgưuTô Lịch là sông bên này", là một vùng đồng bằng nhiều sông ngòi. Thêm nữa, vùng đất bên trong các con sông cổ do phù sa bồi tụ không hoàn toàn tạo nên nhiều vùng trũng và hình thành nhiều hồ, ao. Hồ của Hà Nội là một đặc trưng tạo nên những mảng xanh tự nhiên đặc biệt cho thành phố, khác biệt với nhiều đô thị khác như Thành phố Hồ Chí Minh vốn rất ít ao hồ và dày đặc dân cư.
Hà Nội là một vùng đất có văn hoá phong phú và lịch sử lâu đời, nên rất nhiều hồ ở đây gắn liền với các truyền thuyết, thần thoại của dân tộc. Nhiều hồ như hồ Hoàn Kiếm và hồ Tây cũng đã trở thành một phần của văn hóa đô thị Hà Nội.
Một số hồ ở nội thành Hà Nội trở thành một phần của các công viên như hồ trong Vườn bách thảo Hà Nội, hồ Bảy Mẫu trong Công viên Thống Nhất, hồ Thủ Lệ trong Vườn Bách thú Hà Nội, hồ Nghĩa Đô trong công viên Nghĩa Đô hay hồ Yên Sở. Một số hồ nội thành khác đóng vai trò là khu vực điều tiết khí hậu và điều hòa lưu lượng nước thải trong thành phố.
Còn ở ngoại thành, ngoài các đầm và hồ tự nhiên còn có rất nhiều hồ nhân tạo ở các vùng núi như Sóc Sơn, Ba Vì được xây dựng để phục vụ công tác thủy lợi. Nhiều hồ ở đây cũng đã trở thành khu du lịch hoặc dã ngoại nổi tiếng như hồ Đồng Đò ở Sóc Sơn hay hồ Đồng Mô ở Sơn Tây.
Rất nhiều hồ ở nội thành hiện nay, do sự lấn chiếm của dân cư, san lấp đô thị hoá, đã biến mất một phần hoặc vĩnh viễn. Hiện nay, các hồ còn lại đang được thành phố xúc tiến nạo vét, thanh tẩy nước và tiến hành cải tạo, xây dựng các hạ tầng cơ sở xung quanh hồ như làm đường, xây bờ kè.
Các hồ ao diện tích lớn nhất ở nội thành:
Hồ Tây 527,17 ha
Hồ Linh Đàm 84,4 ha
Hồ trong công viên Yên Sở 50 ha
Hồ điều hòa Yên Sở 30 ha
Hồ Trúc Bạch 22 ha
Hồ Bảy Mẫu 22 ha
Hồ Yên Duyên 20 ha (Yên Sở, Hoàng Mai)
Hồ Định Công 19,2 ha
Ao cá Bác Hồ 17 ha (Yên Sở, Hoàng Mai)
Ao Vũng Binh 16,84 ha (Trần Phú, Hoàng Mai)
Hồ khu đô thị nam Thăng Long 13,86 ha
Hồ Đống Đa 13,567 ha
Hồ Harmony 12,4 ha (Việt Hưng, Long Biên)
Hồ Nam Cường 12,15 ha (Dương Nội, Hà Đông)
Hồ Hoàn Kiếm 11,439 ha
Ao Áp 10 ha (Yên Sở, Hoàng Mai)
Hồ Hóa Nhựa 8,8 ha (Bồ Đề, Long Biên)
Hồ Tiếp Viên 8,6 ha (Bồ Đề, Long Biên)
Hồ Cánh Nhạn 8,498 ha (Thanh Nhàn, Hai Bà Trưng)
Hồ Khương Trung 1 (Đầm Hồng) 8,455 ha
Hồ Vinhomes Green Bay 8 ha (Nam Từ Liêm)
Ao sông Huê 7,9 ha (Lĩnh Nam, Hoàng Mai)
Hồ Đền Lừ 7,56 ha
Hồ công viên Thanh Xuân 7,44 ha
Ao Giữa 7,1 ha (Trần Phú, Hoàng Mai)
Hồ Giảng Võ 6,8 ha (Ba Đình)
Hồ Thiền Quang 6,017 ha (Hai Bà Trưng)
Hồ Thành Công 6,0 ha
Hồ Thủ Lệ 6,0 ha
Hồ Đô Nghĩa 5,94 ha (Hà Đông)
Hồ Quảng Bá 5,442 ha (Nhật Tân, Tây Hồ)
Hồ công viên Hòa Bình 5,4 ha
Hồ trung tâm hội nghị quốc gia 5,2 ha (Nam Từ Liêm)
Hồ Đầm Khê 5,1 ha (Hà Đông)
Hồ Vực 5 ha (Việt Hưng, Long Biên)
Hồ sinh thái 5 ha (Bồ Đề, Long Biên)
Hồ Nghĩa Đô 4,69 ha
Hồ Nam Đồng (Trung Tự) 4,404 ha
Hồ Rùa 4,403 ha (Thanh Xuân)
Ao sông Con 4,4 ha (Lĩnh Nam, Hoàng Mai)
Hồ Vĩnh Hoàng 4,39 ha (Hoàng Mai)
Hồ Ba Mẫu 4,318 ha
Hồ Đầu Băng 4,25 ha (Bồ Đề, Long Biên)
Hồ Hạ Đình 4,123 ha (Thanh Xuân)
Hồ Tư Đình 4 ha (Long Biên)
Hồ kho Ba 4 ha (Bắc Từ Liêm)
Ao Đầm Trị (Quảng An, Tây Hồ)
Ao Đầm Đông 3,868 ha (Quảng An, Tây Hồ)
Ao Thủy Sứ trên 3,846 ha (Quảng An, Tây Hồ)
Hồ Vincom 3,85 ha (Việt Hưng, Long Biên)
Hồ Trung Văn 3,7 ha
Hồ Ngọc Khánh 3,58 ha
Hồ Linh Quang 3,52 ha
Hồ Đầm Khê 3,51 ha (Hà Đông)
Hồ Bách Thảo 3,451 ha (Ba Đình)
Hồ Tai Trâu 3,2 ha (Long Biên)
Hồ Đầm Chuối 3,053 ha
Hồ Vĩnh Hưng 3 ha (Hoàng Mai)
Hồ Bloc 3 ha (Đại Mỗ, Nam Từ Liêm)
Hồ Cầu Tình 2,9 ha (Gia Thụy, Long Biên)
Hồ Văn 2,86 ha (Hà Đông)
Hồ Võ 2,86 ha (Hà Đông)
Hồ Ủy ban 2,65 ha (Bồ Đề, Long Biên)
Hồ Cần 2,6 ha (Thanh Nhàn, Hai Bà Trưng)
Hồ Song 2,6 ha (Nam Từ Liêm)
Hồ Đầm Sòi 2,5 ha (Định Công, Hoàng Mai)
Hồ Cự Khối 2 rộng 2,5 ha
Hồ số 1 Thạch Bàn 2,28 ha
Hồ Đồng 2,22 ha (Thượng Cát, Bắc Từ Liêm)
Hồ Tứ Liên 2,21 ha (Tây Hồ)
Áo cá Bác Hồ 2,2 ha (Vĩnh Tuy, Hai Bà Trưng)
Hồ Đầm Hồng (Khương Trung 2) 2,196 ha
Hồ điều hòa công viên phía nam cạnh nghĩa trang Mai Dịch 2,14 ha
Ao chùa Phổ Linh 2,086 ha (Tây Hồ)
Hồ Lâm Du 1,95 ha (Long Biên)
Hồ Kim Liên lớn 1,882 ha
Ao Vả 1,755 ha (Quảng An, Tây Hồ)
Hồ Kim Đồng 1,74 ha
Hồ Vục 1,67 ha (Long Biên, Long Biên)
Hồ Láng Thượng 1,632 ha
Hồ Đấu 1,508 ha (Thanh Nhàn, Hai Bà Trưng)
Hồ Thạch Bàn 1 rộng 1,5 ha
Hồ Hùng Thông 1,49 ha (Cổ Nhuế 2, Bắc Từ Liêm)
Ao Đình 1,49 ha (Thượng Cát, Bắc Từ Liêm)
Hồ Văn Chương 1,485 ha
Hồ công viên Cầu Giấy 1,46 ha
Hồ Tân Thụy 1,44 ha (Phúc Đồng, Long Biên)
Hồ Thạch Bàn 2 rộng 1,4 ha
Hồ Điều hòa 1,4 ha (Cổ Nhuế 1, Bắc Từ Liêm)
Ao xí nghiệp Gà 1,34 ha (Cổ Nhuế 2, Bắc Từ Liêm)
Hồ Gia Quất 1,3 ha (Long Biên)
Hồ công viên 1,28 ha (Ngọc Lâm, Long Biên)
Hồ K4 phi trường 1,2 ha (Long Biên)
Hồ điều hòa S bắc nghĩa trang Mai Dịch 1,17 ha
Hồ Phương Liệt 1,143 ha
Hồ sinh thái K10 rộng 1,1 ha (Bồ Đề, Long Biên)
Hồ Sài Đồng 1,08 ha
Hồ Đầm Tròn 1,067 ha (Ngọc Hà, Ba Đình)
Hồ Bảy Gian 1,042 ha (Ngọc Hà, Ba Đình)
Hồ Hố Mẻ 1,036 ha
Hồ trong khu đô thị Viglacera 1,016 ha (Xuân Phương, Nam Từ Liêm)
Hồ Đầm Nấm 2 rộng 1 ha (Thượng Thanh, Long Biên)
Một số hồ nội thành khác (4 quận trung tâm và ven):
Nằm trong khuôn viên công viên Nghĩa Đô trên đường Nguyễn Văn Huyên
Ao Cầu
Một trong những ao hiếm hoi còn sót lại ở trung tâm Hà Nội. Ao nằm trong làng An Phú tại ngõ 5 đường Hoàng Quốc Việt, nổi tiếng với những điển tích là nơi xuất thân của một sĩ tử thời nhà Trần đỗ Trạng có hiệu là Đặng Huy Phong
Hồ Dịch Vọng
Nằm trong công viên Cầu Giấy thuộc phường Dịch Vọng, nằm cạnh phố Thành Thái và phố Trần Thái Tông