Áo chống đạn

Áo chống đạn là một loại áo giáp cá nhân giúp hấp thụ các tác động viên đạn từ các loại vũ khí cá nhân và mảnh đạn từ các vụ nổ.

Ngày nay, áo chống đạn được chia thành hai loại: những loại áo mềm làm bằng sợi tổng hợp và áo cứng có trang bị thêm những tấm ceramic hoặc kim loại. Thông thường, cảnh sát và quân đội sử dụng những loại áo giáp mềm, nhưng trong những tình huống có nguy cơ bị tấn công cao, họ lại sử dụng các loại áo giáp cứng. Áo khoác mềm cũng thường được mặc bởi lực lượng cảnh sát, công dân, nhân viên bảo vệ và vệ sĩ, trong khi các loại giáp cứng chủ yếu được mặc bởi những người lính, đơn vị cảnh sát đặc nhiệm và các đơn vị giải cứu con tin.

Áo chống đạn hiện đại có thể kết hợp với với các đồ dùng bảo hộ khác, chẳng hạn như mũ chống đạn. Áo chống đạn dành cho cảnh sát và quân đội sử dụng cũng có thể bao gồm các tấm module chống đạn ở vai và bảo vệ các thành phần hai bên sườn. Một số đơn vị rà phá bom mìn còn được trang bị áo giáp hạng nặng và mũ bảo hiểm có kính che mặt và bảo vệ cột sống, thường cả bộ có thể nặng đến 40 kg.

Các nhà nghiên cứu đang phát triển loại vật liệu mới chắc chắn hơn Kevlar. Vectran là loại vật liệu đã gần được nghiên cứu thành công và đang sẵn sàng thay thế Kevlar. Ngoài ra còn có những loại vật liệu khác nữa cũng đang được nghiên cứu như sợi thép, ống carbon, hay thậm chí những vật liệu tự nhiên như tơ nhện, lông gà (chủ yếu ứng dụng vào sản xuất áo chống đạn nhẹ).

Năm 1538, Công tước Francesco Maria della Rovere, một lãnh đạo quân sự người Ý, đã ủy quyền cho Filippo Negroli chế tạo một chiếc áo chống đạn. Năm 1561, Maximilian II, Hoàng đế La Mã Thần thánh được ghi nhận là đã thử nghiệm áo giáp của mình với súng đạn.^[1]

Trong thời kỳ Nội chiến Anh, đội kỵ binh của Oliver Cromwell được trang bị mũ bảo hiểm đuôi tôm và các bộ áo giáp cuirass chống đạn súng trường, bao gồm hai lớp giáp. Lớp ngoài được thiết kế để hấp thụ năng lượng từ đạn và lớp trong dày hơn nhằm ngăn chặn sự xuyên thấu. Áo giáp thường bị lõm nặng nhưng vẫn có thể sử dụng được.^[2]

Một trong những ví dụ đầu tiên về áo giáp chống đạn được bán thương mại được sản xuất bởi một thợ may ở Dublin vào những năm 1840. Báo The Cork Examiner đã đưa tin về ngành kinh doanh này vào tháng 12 năm 1847.^[3]

Một loại áo giáp mềm khác, Myeonje baegab, được phát minh vào thời kì nhà Joseon vào những năm 1860 ngay sau cuộc viễn chinh trừng phạt năm 1866 của Pháp tại Triều Tiên. Nhiếp chính Triều Tiên đã ra lệnh phát triển áo giáp chống đạn do các mối đe dọa ngày càng gia tăng từ quân đội phương Tây. Kim Gidu và Gang Yun phát hiện rằng bông có thể bảo vệ khỏi đạn nếu sử dụng 10 lớp vải bông. Những chiếc áo giáp này đã được sử dụng trong trận chiến trong cuộc viễn chinh Hoa Kỳ tới Triều Tiên, khi Hải quân Hoa Kỳ tấn công đảo Ganghwa vào năm 1871. Hải quân Hoa Kỳ đã thu giữ một chiếc áo giáp và mang nó về Hoa Kỳ, nơi nó được lưu trữ tại Bảo tàng Smithsonian cho đến năm 2007. Chiếc áo hiện đã được gửi trả lại Hàn Quốc và hiện đang được trưng bày công khai.

Tội phạm đôi khi cũng chế tạo áo giáp chống đạn đơn giản. Năm 1880, một băng cướp người Úc do Ned Kelly lãnh đạo đã chế tạo áo giáp chống đạn từ các tấm lưỡi cày bị đánh cắp, có khối lượng khoảng 44 kilôgam (97 lb). Áo giáp này bảo vệ đầu, thân, tay và chân trên của người mặc. Trong một trận đấu súng với cảnh sát vào tháng 6 năm 1880, Kelly đã sống sót dù bị bắn trúng áo giáp ít nhất 18 phát đạn.^[4]

Các bên tham chiến trong Chiến tranh Thế giới thứ nhất đã bắt đầu cuộc chiến mà không có bất kỳ nỗ lực nào nhằm cung cấp áo giáp bảo vệ cho binh lính. Một số công ty tư nhân đã quảng cáo các bộ giáp bảo vệ, như áo giáp Birmingham Chemico Body Shield, mặc dù các sản phẩm này thường quá đắt đối với binh lính bình thường.

Những nỗ lực chính thức đầu tiên trong việc sản xuất áo giáp được thực hiện vào năm 1915 bởi Ủy ban Thiết kế Quân đội Anh, đặc biệt là Bomber's Shield;^[5] "Bomber" là thuật ngữ để chỉ những người ném lựu đạn thay vì grenadier. Ban Nghiên cứu Vũ khí Thử nghiệm cũng đã xem xét các vật liệu chống đạn và mảnh vỡ, chẳng hạn như tấm thép. Một loại necklet (tấm bảo vệ cổ) đã được phát hành trên quy mô nhỏ (do chi phí), giúp bảo vệ cổ và vai khỏi đạn bay với tốc độ 600 ft/s (180 m/s), sử dụng các lớp lụa và bông đan xen với nhựa. Áo giáp Dayfield đã được đưa vào sử dụng năm 1916 và một loại giáp ngực cứng đã được giới thiệu vào năm tiếp theo.^[6]

Dịch vụ y tế của quân đội Anh tính toán vào cuối chiến tranh rằng ba phần tư các vết thương trong chiến đấu có thể đã được ngăn chặn nếu áo giáp hiệu quả được cung cấp.

Người Pháp đã thử nghiệm các tấm che thép gắn vào mũ bảo hiểm Adrian và "áo giáp bụng" do Tướng Adrian thiết kế, cùng với các tấm bảo vệ vai để chống lại mảnh vỡ rơi xuống và phi tiêu. Tuy nhiên, những thiết kế này không thực tế vì chúng làm giảm đáng kể khả năng di chuyển của binh lính. Người Đức chính thức phát hành áo giáp bao gồm các tấm hợp kim niken và silicon, được gọi là sappenpanzer (biệt danh 'áo giáp tôm hùm') từ cuối năm 1916. Những áo giáp này quá nặng để sử dụng cho binh lính thông thường, nhưng được sử dụng bởi các đơn vị cố định như lính gác hoặc lính súng máy. Một phiên bản cải tiến, Infanterie-Panzer, được giới thiệu vào năm 1918, với các móc để treo thiết bị.^[7]

Hoa Kỳ đã phát triển một số loại áo giáp, bao gồm Brewster Body Shield làm từ thép crôm-niken, bao gồm một tấm che ngực và mũ bảo vệ đầu. Áo giáp này có thể chịu được đạn súng máy Lewis di chuyển ở tốc độ 2.700 ft/s (820 m/s), nhưng khá cồng kềnh và nặng tới 40 lb (18 kg). Một loại giáp xếp lớp với các mảnh thép chồng lên nhau được gắn vào lớp lót da cũng được thiết kế; loại giáp này nặng 11 lb (5,0 kg), ôm sát cơ thể và được coi là thoải mái hơn.^[8]

Vào cuối những năm 1920 và đầu những năm 1930, các thành viên của các băng nhóm tội phạm ở Hoa Kỳ bắt đầu sử dụng các loại áo giáp rẻ tiền hơn, được làm từ các lớp bông và vải dày. Các áo giáp ban đầu này có thể hấp thụ tác động của đạn từ súng lục di chuyển với tốc độ lên tới 300 m/s (980 ft/s).^[9] Để vượt qua các loại áo giáp này, các cơ quan thực thi pháp luật bắt đầu sử dụng các loại đạn mạnh hơn, như .38 Super và sau đó là .357 Magnum.^{[cần dẫn nguồn]}

Năm 1940, Hội đồng Nghiên cứu Y học (Anh Quốc) đề xuất sử dụng một bộ áo giáp nhẹ dành cho bộ binh nói chung, và một bộ áo giáp nặng hơn dành cho các lực lượng ở vị trí nguy hiểm hơn, như khẩu đội phòng không và khẩu đội pháo hải quân. Đến tháng 2 năm 1941, các cuộc thử nghiệm đã bắt đầu với áo giáp làm từ các tấm thép mangan. Hai tấm giáp bảo vệ phía trước và một tấm giáp ở lưng dưới để bảo vệ thận và các cơ quan nội tạng quan trọng khác. Năm nghìn bộ giáp đã được sản xuất và nhận được đánh giá gần như nhất trí – áo giáp vừa đủ bảo vệ, không ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng cơ động của binh sĩ, và tương đối thoải mái khi mặc. Áo giáp này được giới thiệu vào năm 1942, mặc dù nhu cầu sau đó bị giảm xuống.^{[cần dẫn nguồn]} Ở Tây Bắc Châu Âu, Sư đoàn Canada số 2 trong Thế chiến II cũng áp dụng loại áo giáp này cho nhân viên y tế.

Công ty Wilkinson Sword của Anh bắt đầu sản xuất áo flak cho các phi công máy bay ném bom vào năm 1943 theo hợp đồng với Không quân Hoàng gia. Nguyên nhân chính dẫn đến tử vong của phi công là do mảnh vỡ có vận tốc thấp hơn là do đạn. Đại tá M. C. Grow, Tổng Y sĩ của Không quân Hoa Kỳ đóng tại Anh, cho rằng nhiều vết thương mà ông đang điều trị có thể được ngăn ngừa bằng một số loại áo giáp nhẹ. Hai loại áo giáp đã được phát hành để đáp ứng các yêu cầu khác nhau. Những chiếc áo này được làm từ nylon^[10], có khả năng chống lại mảnh văng từ các pháo phòng không, nhưng không được thiết kế để chống đạn.

Trong giai đoạn đầu của Chiến tranh Thế giới thứ hai, Hoa Kỳ cũng thiết kế áo giáp cho bộ binh, nhưng hầu hết các mẫu đều quá nặng và hạn chế di chuyển nên không hữu ích trên chiến trường. Gần giữa năm 1944, việc phát triển áo giáp bộ binh tại Hoa Kỳ được tái khởi động. Một số loại áo giáp được sản xuất cho quân đội Hoa Kỳ, bao gồm T34, T39, T62E1, và M12. Hoa Kỳ đã phát triển một loại áo giáp sử dụng doron plate, một loại sợi thủy tinh dựa trên vật liệu composite. Những chiếc áo này lần đầu tiên được sử dụng trong Trận Okinawa năm 1945.^[11]

Lực lượng Vũ trang Liên Xô đã sử dụng một số loại áo giáp, bao gồm SN-42 (viết tắt của Stalnoi Nagrudnik, nghĩa là "tấm giáp thép" trong tiếng Nga, và số 42 là năm thiết kế). Tất cả các loại đều được thử nghiệm, nhưng chỉ SN-42 được đưa vào sản xuất. Nó bao gồm hai tấm thép ép bảo vệ phần thân trước và háng. Các tấm thép dày 2 mm và nặng 3,5 kg (7,7 lb). Áo giáp này thường được cung cấp cho các lính xung kích đặc biệt (combat sapper) và các đơn vị bộ binh cơ giới. SN-42 bảo vệ người mặc khỏi đạn 9×19mm Parabellum bắn từ MP 40 ở khoảng cách 100 m (110 yd), và đôi khi có thể chặn được đạn 7.92×57mm Mauser (và lưỡi lê), nhưng chỉ ở góc rất nhỏ. Điều này khiến nó hữu ích trong các trận chiến đô thị như Trận Stalingrad. Tuy nhiên, trọng lượng của nó khiến nó không thực tế cho bộ binh trong địa hình mở.

Trong Chiến tranh Triều Tiên, một số loại áo giáp mới đã được sản xuất cho quân đội Hoa Kỳ, bao gồm M-1951, sử dụng các tấm sợi thủy tinh hoặc nhôm được dệt trong một áo giáp nylon. Những chiếc áo giáp này nhẹ hơn đáng kể nhưng không thể chống đạn và mảnh vỡ một cách hiệu quả.^{[cần dẫn nguồn]} Các áo giáp được trang bị với tấm Doron, qua các thử nghiệm không chính thức, đã chứng minh khả năng chống đạn .45 ACP. Các áo giáp này do Phòng Thí nghiệm Natick phát triển và được giới thiệu vào năm 1967. Áo giáp T65-2 là áo giáp đầu tiên được thiết kế để chứa các tấm ceramic cứng, giúp bảo vệ trước đạn súng trường 7 mm.

Những "Chicken Plates" này được làm từ boron carbide, silicon carbide, hoặc nhôm oxit. Chúng được trang bị cho phi hành đoàn trên các máy bay bay thấp, như UH-1 và UC-123, trong Chiến tranh Việt Nam.^[12][13]

Nhận thức được những phát triển của Mỹ trong Chiến tranh Triều Tiên, Liên Xô cũng bắt đầu phát triển áo giáp bảo vệ cho binh lính của mình, dẫn đến việc chấp nhận áo giáp 6b1 vào năm 1957. Đây đánh dấu sự chuyển đổi từ các hệ thống trước đó như SN-42, vốn dựa trên các tấm thép nguyên khối lớn, không linh hoạt và ảnh hưởng đáng kể đến khả năng cân bằng của binh sĩ. 6b1, và tất cả các áo giáp Liên Xô sau này, sử dụng các tấm thép bọc vải chống đạn, ban đầu là thép và sau đó là titan và boron carbide. Giữa năm 1957 và 1958, có từ 1.500 đến 5.000 chiếc áo giáp 6b1 được sản xuất, nhưng sau đó chúng được lưu trữ và chỉ được phát hành hạn chế trong những năm đầu của Chiến tranh Liên Xô–Afghanistan, nơi chúng được sử dụng với số lượng hạn chế và có khả năng chống lại mảnh bom và đạn súng Tokarev.^[14]

Năm 1969, công ty American Body Armor được thành lập và bắt đầu sản xuất loại áo giáp kết hợp nylon chần với nhiều tấm thép nhỏ. Cấu hình áo giáp này được tiếp thị tới các cơ quan thực thi pháp luật Hoa Kỳ dưới thương hiệu Barrier Vest của Smith & Wesson. Đây là loại áo giáp cảnh sát đầu tiên được sử dụng rộng rãi trong các chiến dịch nguy hiểm.

Năm 1971, nhà hóa học nghiên cứu Stephanie Kwolek đã phát hiện ra một dung dịch polymer kết tinh lỏng. Sức mạnh và độ cứng đặc biệt của nó dẫn đến sự ra đời của Kevlar, một loại sợi tổng hợp được dệt thành vải và xếp lớp, có độ bền kéo cao gấp năm lần thép theo trọng lượng.^[15] Vào giữa những năm 1970, DuPont, công ty nơi Kwolek làm việc, đã giới thiệu Kevlar. Ngay lập tức, Kevlar được tích hợp vào chương trình đánh giá của Viện Tư pháp Quốc gia (NIJ) nhằm cung cấp áo giáp nhẹ, có khả năng bảo vệ cho các sĩ quan cảnh sát Hoa Kỳ.

Trong những năm 1980, quân đội Hoa Kỳ đã cấp phát áo giáp Kevlar PASGT, được thử nghiệm riêng ở mức NIJ cấp IIA bởi một số nguồn. Áo giáp này có thể ngăn chặn đạn súng ngắn (bao gồm cả đạn 9 mm FMJ), nhưng chỉ được thiết kế và phê duyệt để chống lại mảnh bom. Đức cũng cấp phát một loại áo giáp tương tự có tên Splitterschutzweste.^{[cần dẫn nguồn]}

Vào đầu những năm 1980, áo giáp đã bắt đầu được sử dụng rộng rãi bởi nhiều quốc gia, ngoài những nước như Hoa Kỳ và Anh. Sau cuộc can thiệp của Israel trong Nội chiến Liban năm 1982, áo giáp được cấp phát rộng rãi cho quân đội Israel cũng như các lực lượng gìn giữ hòa bình châu Âu, và ở một mức độ thấp hơn, cho quân đội Syria. Trong Chiến tranh Liên Xô–Afghanistan, áo giáp 6b1 lỗi thời nhanh chóng được thay thế bởi 6b2, được phát hành từ năm 1980 và đến năm 1983 đã được cấp phát cho phần lớn Quân đoàn 40.

Áo giáp Kevlar mềm có những hạn chế, vì khi "các mảnh lớn hoặc đạn tốc độ cao bắn trúng áo, năng lượng có thể gây chấn thương mạnh nguy hiểm đến tính mạng"^[16] ở một số vùng quan trọng. Ranger Body Armor được phát triển cho quân đội Hoa Kỳ vào năm 1991. Mặc dù đây là áo giáp hiện đại thứ hai của Mỹ có khả năng chống đạn súng trường và đủ nhẹ để bộ binh sử dụng trên chiến trường (đầu tiên là ISAPO, hoặc Interim Small Arms Protective Overvest), nó vẫn có nhược điểm: "nó nặng hơn áo giáp PASGT (Hệ thống Giáp Cá nhân cho Bộ binh) được cấp phát cho bộ binh thông thường và ... không có mức độ bảo vệ tương tự ở vùng cổ và vai."^{[cần dẫn nguồn]}

Các áo giáp mới được phát triển và cấp phát bởi Lực lượng Vũ trang Hoa Kỳ cho số lượng lớn binh sĩ bao gồm "Áo giáp chiến thuật cải tiến" của [[Lục quân Hoa Kỳ và "Áo giáp chiến thuật mô-đun" của Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ. Tất cả các hệ thống này được thiết kế để bảo vệ khỏi mảnh vỡ và đạn súng ngắn. Các tấm giáp cứng bằng gốm, như Small Arms Protective Insert, được sử dụng trong Interceptor Body Armor, được đeo để bảo vệ các cơ quan quan trọng trước các mối đe dọa cấp độ cao hơn, chủ yếu là các loại đạn súng trường tốc độ cao và xuyên giáp. Các loại thiết bị bảo vệ tương tự đã được các lực lượng vũ trang hiện đại trên khắp thế giới áp dụng.

Áo giáp hiện đại thường được chia thành hai loại: áo giáp mềm và áo giáp cứng. Áo giáp mềm thường được làm từ các loại vải dệt, như Dyneema hoặc Kevlar, và thường bảo vệ chống lại các mối đe dọa từ mảnh vỡ và súng ngắn. Áo giáp cứng thường đề cập đến các tấm giáp đạn đạo; những tấm giáp này được thiết kế để chống lại các mối đe dọa từ súng trường, bên cạnh các mối đe dọa đã được áo giáp mềm bao phủ.^[17]

Áo giáp mềm thường được làm từ các loại vải dệt (tổng hợp hoặc tự nhiên)^[18] và có khả năng bảo vệ ở mức tối đa NIJ cấp IIIA. Áo giáp mềm có thể được sử dụng riêng hoặc kết hợp với áo giáp cứng như một phần của hệ thống giáp "kết hợp". Trong hệ thống kết hợp này, một "tấm lót" từ áo giáp mềm thường được mặc dưới lớp tấm giáp cứng và sự kết hợp giữa áo giáp mềm và cứng sẽ nâng cao mức bảo vệ.^[19]

Nhìn chung, có ba loại cơ bản của tấm giáp đạn đạo trong áo giáp cứng: loại tấm giáp làm từ gốm, tấm thép có lớp phủ bảo vệ chống mảnh văng nhỏ, và các tấm laminate cứng làm từ sợi tổng hợp. Các tấm giáp cứng này có thể được thiết kế để sử dụng riêng hoặc "kết hợp" với lớp lót mềm phía sau, còn được gọi là "plate backers".^[17][21]

Nhiều loại bao gồm cả các thành phần gốm cứng và vật liệu dệt laminate được sử dụng cùng nhau. Các loại gốm phổ biến được sử dụng gồm: nhôm oxit, boron carbide và silicon carbide.^[22]

Tấm chống chấn thương (trauma plates), còn được gọi là tấm đệm chấn thương (trauma pads), là các miếng lót được đặt phía sau tấm giáp cứng nhằm giảm thiểu lực chấn thương tác động lên cơ thể; chúng không nhất thiết phải có khả năng bảo vệ đạn đạo. Trong khi các loại áo giáp (cứng hoặc mềm) có thể ngăn chặn sự xuyên thấu của đạn, lực tác động vẫn có thể gây biến dạng đáng kể và tổn thương cơ thể, gọi là biến dạng mặt sau. Tấm chống chấn thương giúp giảm thiểu tổn thương cơ thể do biến dạng này gây ra. Tuy nhiên, chúng không nên bị nhầm lẫn với áo giáp mềm hoặc các tấm giáp đạn đạo, cả hai đều có khả năng bảo vệ đạn đạo vốn có.^[23][24][25]