Ros Muc

Math	anheddiad dynol, Gaeltacht
Cylchfa amser	UTC+00:00
Daearyddiaeth
Sir	Rosmuck
Gwlad	Gweriniaeth Iwerddon
Uwch y môr	1 metr
Cyfesurynnau	53.35028°N 9.61583°W
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Pentref yng nghanol Gaeltacht Conamara yn Swydd Galway, gogledd-orllewin Iwerddon, yw Ros Muc (Saesneg: Rosmuck).

Credir mai ystyr yr enw Gwyddeleg 'Ros Muc' yw "penrhyn y moelydd" (ros 'penrhyn' + muc 'moelydd').

Er ei fod yn bentref bach mae gan Ros Muc le arbennig yn hanes llenyddiaeth Wyddeleg a diwylliant Iwerddon. Ganwyd Proinsias Mac Aonghusa, cyn-arlywydd Cynghrair y Wyddeleg, yn y pentref. Arferai'r chwyldroadwr ac ymgyrchydd iaith Wyddeleg Patrick Pearse (Pádraig Mac Piaras) fye mewn tŷ haf yn yno yn y 1900au, ac mae nifer o straeon byrion yn lleoledig yn yr ardal. Magwyd y llenor Pádraic Ó Conaire (1882 - 1928) yn nhŷ ei ewythr yn Ros Muc ar ddiwedd y 19g a dechrau'r 20fed. Lleolir rhai o'i straeon yn yr ardal, gan gynnwys 'M'asal Beag Dubh' ("Fy Asyn Bach Du") a'r nofel Deoraíocht ("Ar Wasgar").

Heddiw cydnabyddir yr ardal fel un o gadarnleoedd pwysicaf yr iaith Wyddeleg yn Gaeltacht De Conamara.

• (Saesneg a Gwyddeleg) Gŵyl Dawnsio Gwyddelig Ros Muc Archifwyd 2010-06-12 yn y Peiriant Wayback