Stralsund, een Hanzestad Nederlandstalige kaart met veel (niet alle) grote en kleine Hanzesteden en de handelsroutes Illustratie bij het hoofdstuk "Van Schiprechte " uit het Hamburger boek met Stadsrechten, 1497. De taal is middelnederduits Oorkonde uit 1557 waarmee afspraken tussen 63 Hanzesteden bevestigd wordenHanzesteden zijn lid van het Hanzeverbond . Dit was van oorsprong, in de middeleeuwen, een samenwerkingsorganisatie van kooplieden uit Duitse steden rond de Oostzee en aan de Noordzee , verder waren steden in de Lage Landen (het huidige België en Nederland), Denemarken, Noorwegen Zweden en Polen aangesloten. De grote Hanzesteden, Gemeene of Principaalsteden genoemd, streefden er naar hun machtsbereik uit te breiden over kleinere steden en dorpen in hun achterland. De voor die tijd modern georganiseerde handel was gebaseerd op door het Hanzeverband aan steden verleende exclusieve rechten op het verhandelen van bepaalde producten en het opleggen van verplichtingen, de juridische vorm daarvoor waren overeenkomsten (handelscontracten). Voor het toezicht op een juiste uitvoering van de afspraken waren er rechtbanken opgericht die bij de handelscontracten werden erkend. Er ontwikkelden zich verschillende modelcontracten met rechten zoals het Lübecker Recht of het Maagdenburger Recht (beide varianten vielen binnen het plaatselijk geldend Duits Recht ). Steden die rechten kregen toegekend moesten bij geschillen het hoogste beroep indienen bij het gerechtshof van hun 'moeder'stad. Er was een eigen marine die het recht op de wateren handhaafde, maar ook met militair geweld steden dwong lid te worden of mee te werken.
Lijst van historische Hanzesteden
Dit is een regionaal gestructureerde lijst naar Dollinger van steden alwaar kooplieden tussen de 14e en 16e eeuw Hanzevoorrecht werd verleend (een deel slechts voor korte tijd). Ongeveer 70 van de ongeveer 200 hier weergegeven steden bedreven een actief Hanzebeleid. De meerderheid van de Hanzesteden liet zich (zoals in de Hanzedagen) door een grotere naburige stad vertegenwoordigen.
Anklam , hertogdom Pommeren Bad Segeberg , Sleeswijk-Holstein Demmin , hertogdom Pommeren,1648 Zweeds en 1720 PruisischGreifswald , hertogdom Pommeren, 1648 Zweeds en 1720 PruisischKiel , graafschap, later hertogdom Holstein Lübeck (vroeger Lubeck ), vrije rijksstad; het verdrag tussen Hamburg en Lübeck 1241 geldt als geboortejaar van de Hanze; zij noemden zich als laatste steden nog Hanzestad (1669),Rostock , hertogdom Mecklenburg-SchwerinStettin , hertogdom Pommeren, 1648 Zweeds en 1720 PruisischStralsund , vorstendom Rügen , hertogdom Pommeren, 1648 Zweeds, 1815 PruisischWismar , hertogdom Mecklenburg-Schwerin Wolgast , hertogdom Pommeren, 1648 Brandenburgs (Pruisisch)Belgard , na 1945 Białogard, hertogdom Pommeren, 1648 Brandenburgs (Pruisisch)Dramburg , na 1945 Drawsko Pomorskie, hertogdom Pommeren, 1648 Brandenburgs (Pruisisch),Gollnow , na 1945 Goleniów, hertogdom Pommeren, 1648 Brandenburgs (Pruisisch)Greifenberg , na 1945 Gryfice, hertogdom Pommeren, 1648 Brandenburgs (Pruisisch)Kammin , na 1945 Kamień Pomorski, hertogdom Pommeren, 1648 Brandenburgs (Pruisisch)Kolberg , na 1945 Kołobrzeg, hertogdom Pommeren, 1648 Brandenburgs (Pruisisch)Köslin , na 1945 Koszalin, hertogdom Pommeren, 1648 Brandenburgs (Pruisisch)Rügenwalde , na 1945 Darłowo, hertogdom Pommeren, 1648 Brandenburgs (Pruisisch)Schlawe , na 1945 Sławno, hertogdom Pommeren, 1648 Brandenburgs (Pruisisch)Stargard , hertogdom Pommeren, 1648 Brandenburgs (Pruisisch)Stolp , na 1945 Słupsk. hertogdom Pommeren, 1648 Brandenburgs (Pruisisch)Treptow , na 1945 Trzebiatow, hertogdom Pommeren, 1648 Brandenburgs (Pruisisch)Wollin , na 1945 Wolin, hertogdom Pommeren, 1648 Brandenburgs (Pruisisch)Danzig , Duitse Ordestaat , sinds 1457 autonome stadstaat , een van de laatste Hanzesteden 1669Braunsberg , na 1945 Braniewo, Duitse Ordestaat , later bisdom Ermland Breslau , na 1945 Wrocław, stadstaat in het Hertogdom SileziëElbing , na 1945 Elbląg, Duitse Ordestaat, sinds 1457 autonome stadstaat binnen republiek Polen-Litouwen , 1772 PruisischKoningsbergen , na 1945 Kaliningrad , Duitse Ordestaat, later hertogdom Pruisen Kulm , Duitse Ordestaat, later republiek Polen-Litouwen , 1772 PruisischThorn , Duitse Ordestaat, sinds 1457 autonome stadstaat binnen republiek Polen-Litouwen , 1772 PruisischKrakau , koninkrijk Polen Dorpat (tegenwoordig Tartu), bisdom Dorpat , later hertogdom Lijfland (Pools-Litouwse Gemenebest ), later koninkrijk Zweden Fellin (tegenwoordig Viljandi), orde van de Zwaardbroeders , later hertogdom Lijfland (Pools-Litouwse Gemenebest), later koninkrijk ZwedenGoldingen (tegenwoordig Kuldīga), orde van de Zwaardbroeders, later hertogdom Koerland (Pools-Litouwse Gemenebest)Roop (tegenwoordig Straupe), orde van de Zwaardbroeders, later hertogdom Lijfland (Pools-Litouwse Gemenebest), later koninkrijk ZwedenKokenhusen (tegenwoordig Koknese), aartsbisdom Riga , later hertogdom Lijfland (Pools-Litouwse Gemenebest), later koninkrijk ZwedenLemsal (tegenwoordig Limbaži), aartsbisdom Riga, later hertogdom Lijfland (Pools-Litouwse Gemenebest), later koninkrijk ZwedenPernau (tegenwoordig Pärnu), orde van de Zwaardbroeders, later hertogdom Lijfland (Pools-Litouwse Gemenebest), later koninkrijk ZwedenRiga , orde van de Zwaardbroeders, later hertogdom Lijfland (Pools-Litouwse Gemenebest), later koninkrijk ZwedenReval (tegenwoordig Tallinn), wisselend orde van de Zwaardbroeders en hertogdom Estland (koninkrijk Denemarken ), later koninkrijk ZwedenStockholm , koninkrijk ZwedenVisby , Gotland (koninkrijk Zweden, 1409-1645 koninkrijk Denemarken)Wenden (tegenwoordig Cēsis), orde van de Zwaardbroeders, later hertogdom Lijfland (Pools-Litouwse Gemenebest), later koninkrijk ZwedenWindau (tegenwoordig Ventspils), orde van de Zwaardbroeders, later hertogdom Koerland (Pools-Litouwse Gemenebest)Wolmar (tegenwoordig Valmiera), orde van de Zwaardbroeders, later hertogdom Lijfland (Pools-Litouwse Gemenebest), later koninkrijk Zweden
Nederrijngebied
Keulen (vrije rijksstad), een van de laatste Hanzesteden 1669Dinant , prinsbisdom Luik Dinslaken , hertogdom Kleef Duisburg , hertogdom KleefDüsseldorf , vorstendom Berg Emmerik , hertogdom KleefGrieth , hertogdom KleefUitzondering: Neuss verkreeg in 1475 van keizer Frederik III de rechten van een (zelfstandige ) Hanzestad
Nijmegen , hertogdom Gelre , later Verenigde Provinciën Roermond , hertogdom Gelre, later Zuidelijke Nederlanden Tiel , hertogdom Gelre, later Verenigde ProvinciënVenlo , hertogdom Gelre, later Verenigde ProvinciënWezel , vorstendom KleefZaltbommel , hertogdom Gelre, later Verenigde Provinciën
IJssel- en Zuiderzeegebied
Arnhem , hertogdom Gelre , later Verenigde Provinciën Bolsward , Friesland , later Verenigde ProvinciënDeventer , Overijssel , later Verenigde ProvinciënDoesburg , hertogdom Gelre, later Verenigde ProvinciënElburg , hertogdom Gelre, later Verenigde ProvinciënHarderwijk , hertogdom Gelre, later Verenigde ProvinciënHasselt , Overijssel, later Verenigde ProvinciënHattem , Hertogdom Gelre, later Verenigde ProvinciënHindeloopen , Friesland , later Verenigde ProvinciënKampen , Overijssel, later Verenigde ProvinciënOldenzaal , Overijssel - Twente , later Verenigde ProvinciënOmmen , Overijssel, later Verenigde ProvinciënRijssen , Overijssel - Twente, later Verenigde ProvinciënStavoren , Friesland, later Verenigde Provinciën (Nederland)Zutphen , Hertogdom Gelre, later Verenigde ProvinciënZwolle , Overijssel, later Verenigde ProvinciënHoofdstad van het derde kwartier, voorstad: Dortmund , vrije rijksstad
Voorstad : Münster , prinsbisdom Münster Voorstad: Osnabrück , prinsbisdom Osnabrück ; een van de laatste Hanzesteden 1669
Voorstad: Soest , hertogdom Westfalen, later zelfstandig gebied onder Kleefse landheren
Ahlen , prinsbisdom MünsterAllendorf (Sundern) , graafschap MarkAltena , graafschap MarkArnsberg , hertogdom Westfalen (aan Keur-Keulen )Attendorn , hertogdom Westfalen (aan Keur-Keulen)Balve , hertogdom Westfalen (aan Keur-Keulen)Beckum , prinsbisdom MünsterBelecke , hertogdom Westfalen (aan Keur-Keulen)Bielefeld , graafschap RavensbergBillerbeck , prinsbisdom MünsterBlankenstein , graafschap MarkBocholt , prinsbisdom MünsterBochum , graafschap MarkBodenfeld ,Bödefeld , hertogdom Westfalen (aan Keur-Keulen)Borgentreich ,Borken , prinsbisdom MünsterBrakel , prinsbisdom PaderbornBreckerfeld , graafschap MarkBrilon , hertogdom Westfalen (aan Keur-Keulen)Coesfeld , prinsbisdom MünsterDorsten , vest Recklinghausen (aan Keur-Keulen)Drolshagen , hertogdom Westfalen (aan Keur-Keulen)Dülmen , prinsbisdom MünsterEssen , abdij Essen Eversberg , hertogdom Westfalen (aan Keur-Keulen)Freienohl , hertogdom Westfalen (Keur-Keulen)Fürstenau ,Geseke , hertogdom Westfalen (aan Keur-Keulen)Grevenstein , hertogdom Westfalen (aan Keur-Keulen)Hachen ,Hagen , graafschap MarkHaltern , prinsbisdom MünsterHamm , graafschap MarkHaselünne , prinsbisdom MünsterHattingen , graafschap MarkHerford , abdij HerfordHirschberg im Sauerland , hertogdom Westfalen (aan Keur-Keulen)Hörde , graafschap MarkHüsten , hertogdom Westfalen (aan Keur-Keulen)Iburg , prinsbisdom OsnabrückIserlohn , graafschap MarkKallenhardt , hertogdom Westfalen (aan Keur-Keulen)Kamen , graafschap MarkKorbach , vorstendom Waldeck Langscheid (Sundern) ,Lemgo , graafschap LippeLennep , graafschap BergLippstadt , freiherrschaft, later graafschap LippeLüdenscheid , graafschap MarkLünen , graafschap MarkMedebach , hertogdom Westfalen (aan Keur-Keulen)Melle , prinsbisdom OsnabrückMenden (Sauerland) , hertogdom Westfalen (aan Keur-Keulen)Meppen , prinsbisdom MünsterMeschede , als bijstad van ArnsbergMinden , prinsbisdom MindenNeuenrade , graafschap MarkNeustadt,
Nieheim ,Olpe , hertogdom Westfalen (aan Keur-Keulen)Paderborn , prinsbisdom PaderbornPeckelsheim ,Plettenberg , graafschap MarkQuakenbrück , abdij OsnabrückRatingen , vorstendom BergRecklinghausen , vest Recklinghausen (aan Keur-Keulen)Rheine , prinsbisdom MünsterRinteln , graafschap SchaumburgRüthen , hertogdom Westfalen (aan Keur-Keulen)Schmallenberg , hertogdom Westfalen (aan Keur-Keulen)Schüttorf , graafschap Bentheim Schwerte , graafschap MarkSolingen , graafschap BergSundern (Sauerland) ,Telgte , prinsbisdom MünsterUnna , graafschap MarkVörden (Marienmünster) Vreden , prinsbisdom MünsterWarburg , prinsbisdom PaderbornWarendorf , prinsbisdom MünsterWarstein , hertogdom Westfalen (aan Keur-Keulen)Wattenscheid , graafschap MarkWerl , hertogdom Westfalen (aan Keur-Keulen)Werne , prinsbisdom MünsterWesthofen , graafschap MarkWetter (Ruhr) , graafschap MarkWiedenbrück , abdij OsnabrückWipperfürth , graafschap Berg
Brandenburg
Berlin-Cölln , mark, later vorstendom Brandenburg Brandenburg an der Havel , mark, later vorstendom BrandenburgFrankfurt (Oder) , mark, later vorstendom BrandenburgHavelberg , mark, later vorstendom BrandenburgKyritz , mark, later vorstendom BrandenburgPerleberg , mark, later vorstendom BrandenburgPritzwalk , mark, later vorstendom BrandenburgDuderstadt , prinsaartsbisdom Mainz Erfurt , prinsbisdom ErfurtGöttingen , vorstendom GöttingenHalle , prinsaartsbisdom Maagdenburg Merseburg , prinsbisdom Merseburg , later hertogdom Saksen-Merseburg Mühlhausen , vrije rijksstadNaumburg (Saale) , bisdom Naumburg-Zeits, later hertogdom Saksen-ZeitzNordhausen , vrije rijksstadNortheim , vorstendom BrunswijkOsterode am Harz , vorstendom BrunswijkUslar , vorstendom BrunswijkVoorstad: Braunschweig , vorstendom Brunswijk; een van de laatste Hanzesteden 1669
Voorstad: Maagdenburg , prinsaartsbisdom Maagdenburg
Alfeld , prinsbisdom Hildesheim Aschersleben , prinsaartsbisdom MaagdenburgBockenem , prinsbisdom HildesheimEinbeck , vorstendom GrubenhagenGardelegen , mark, later vorstendom BrandenburgGoslar , vrije rijksstadGronau , prinsbisdom HildesheimHalberstadt , prinsbisdom Halberstadt , later keurvorstendom Brandenburg Hamelen , vorstendom CalenbergHannover , vorstendom CalenbergHelmstedt , vorstendom BrunswijkHildesheim , prinsbisdom Hildesheim; een van de laatste Hanzesteden 1669Lüneburg , hertogdom Brunswijk-LüneburgOsterburg , mark, later vorstendom BrandenburgQuedlinburg , rijkssticht Quedlinburg , later vorstendom BrandenburgSalzwedel , mark, later vorstendom BrandenburgSeehausen , mark, later vorstendom Brandenburg Het Hanze- of Oostershuis in Antwerpen. Stendal , mark, later vorstendom BrandenburgTangermünde , mark, later vorstendom BrandenburgUelzen , vorstendom Brunswijk-LüneburgWerben , mark, later vorstendom Brandenburg
Hanzekantoren
Een Hanzekantoor was in de middeleeuwen een vestiging van Hanzekooplieden in het buitenland.
Er waren in totaal vier Hanzekantoren, het Hanzekantoor van Brugge (later verplaatst naar Antwerpen vanwege de verzanding van het Zwin ), Tyskebrygge in Bergen , Peterhof in Novgorod en Stalhof in Londen . Tyskebrygge is het enige bewaard gebleven Hanzekantoor.
De Schra van Novgorod is de enige volledig bewaarde verzameling bepalingen over de interne reglementen van de vier Hanzekantoren.
Belangrijke dependances en handelsposten van de Hanze
Aberdeen , koninkrijk Schotland Antwerpen , hertogdom Brabant in de Nederlanden , later Zuidelijke Nederlanden .Bordeaux , koninkrijk Frankrijk Berwick-upon-Tweed , koninkrijk Schotland , later koninkrijk Engeland Boston , Lincolnshire, koninkrijk EngelandBourgneuf , Poitou, koninkrijk FrankrijkBristol , koninkrijk EngelandChristiana , Noorwegen, koninkrijk Denemarken-Noorwegen Damme , graafschap Vlaanderen in de NederlandenDuinkerke , graafschap Vlaanderen in de Nederlanden, nu Frankrijk Edinburgh , koninkrijk Schotland Elbogen (Malmö), Schonen, eerst onderdeel van het koninkrijk Denemarken-Noorwegen, na 1658 Zweden Great Yarmouth , koninkrijk EngelandHafnarfjördhur , IJsland, koninkrijk Denemarken-NoorwegenHelsingborg , Schonen, eerst onderdeel van het koninkrijk Denemarken-Noorwegen, na 1658 Zweden Hull , koninkrijk EngelandIpswich , koninkrijk EngelandKalmar , koninkrijk ZwedenKaunas , groothertogdom Litouwen , later Polen-Litouwen King's Lynn , koninkrijk EngelandKopenhagen , koninkrijk Denemarken-NoorwegenLa Rochelle , Poitou, koninkrijk FrankrijkLissabon , koninkrijk Portugal Lödöse (Göteborg), koninkrijk ZwedenNantes , Loiredal, koninkrijk FrankrijkNarva , Estland (koninkrijk Denemarken), later ordestaat, later koninkrijk ZwedenNewcastle-upon-Tyne , koninkrijk EngelandNorwich , koninkrijk EngelandNyköping , koninkrijk ZwedenPleskau , nu Pskov, eerst onafhankelijke prinsdom Pskov, vanaf 1510 onderdeel van het grootvorstendom Moskou Polozsk , eerst onderdeel van het groothertogdom Litouwen , daarna onderdeel van Polen-Litouwen , nu Wit-Rusland Ripen (Ribe), koninkrijk Denemarken-NoorwegenSmolensk , eerst onderdeel van het groothertogdom Litouwen, vanaf 1514 onderdeel van het grootvorstendom Moskou, vanaf 1611 Polen-Litouwen, nu Rusland Tønsberg , Noorwegen, koninkrijk Denemarken-NoorwegenTurku , koninkrijk Zweden, nu Finland Venetië , republiek Venetië , nu Italië Wilna (Vilnius), groothertogdom Litouwen, daarna Polen-LitouwenVitebsk , groothertogdom Litouwen, daarna Polen-Litouwen, nu Wit-RuslandYork , koninkrijk EngelandYstad , Koninkrijk Denemarken-Noorwegen , na 1658 , Koninkrijk Zweden
Zie ook
Externe links
Bronnen, noten en/of referenties
.JPG)
Zie Hanzekantoor voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
· 
· 
