Johannes de Klerk
Johannes de Klerk in 1955
Algemeen
Geboren	22 juli 1903
Overleden	24 januari 1979
Land	Zuid-Afrika
Partij	Nasionale Party
Portaal    Politiek

Johannes (Jan) de Klerk (Burgersdorp, 22 juli 1903 – Krugersdorp, 24 januari 1979) was een Zuid-Afrikaanse politicus van de Nasionale Party (Nederlands: Nationale Partij).

Jan de Klerk werd op 22 juli 1903 geboren in Burgersdorp als oudste zoon van dominee Willem de Klerk en zijn vrouw Aletta Johannes van Rooy. De naam De Klerk (letterlijk "de bediende" in het Nederlands) is afgeleid van Le Clerc, Le Clercq, of de Clercq en afkomstig van Franse hugenoten, evenals een groot aantal andere Afrikaanse familienamen, als gevolg van de Franse hugenotenvluchtelingen die zich begin 17e eeuw naast de Nederlanders en Duitsers in de Kaap vestigden nadat ze ontsnapt waren aan religieuze vervolging in Frankrijk.

Hij bracht zijn jeugd door in Potchefstroom, in het zuidwesten van Transvaal, en studeerde in 1926 af aan de Universiteit van Potchefstroom, waar hij president was van de studentenraad. Op 27 april 1927 trouwde hij met Hendrina Cornelia Coetzer en kreeg met haar twee zonen: Willem Johannes en Frederik Willem de Klerk, de toekomstige president van Zuid-Afrika.

Van 1927 tot 1945 was Jan de Klerk leraar in Nylstroom en bij Witwatersrand. Hij werd schooldirecteur en secretaris van de vakbond voor de blanke arbeiders. In januari 1947 werd hij uitvoerend secretaris van de Nasionale Party voor de regio Rand en verder werd hij in 1948 hoofdsecretaris van de Nasionale Party in Transvaal. Van 1949 tot 1955 was hij lid van de provincieraad van Transvaal.

In 1954 werd Jan de Klerk benoemd tot senator en minister van Werk en Openbare Zaken in het kabinet van zijn zwager, minister-president Johannes Strijdom. Deze benoeming veroorzaakte een publieke controverse vanwege de banden tussen de twee mannen.

Hij bekleedde ook ministerschappen in de hieropvolgende kabinetten van Hendrik Verwoerd (1958–1966) en van John Vorster (1966–1969), waarin hij achtereenvolgens minister was van Mijnbouw, Binnenlandse Zaken, Immigratie en Onderwijs. In de tijd dat hij minister van Onderwijs was, werkte hij mee aan de oprichting van de Randse Afrikaanse Universiteit (RAU) en de Universiteit van Port Elizabeth (UPE). Dat alles terwijl hij kanselier was bij de Universiteit van Potchefstroom. Hij werd twee keer benaderd om het ambt van president van de Republiek te bekleden, in 1967 en 1968.

Van 1969 tot 1976 was hij voorzitter van de Senaat, het hogerhuis van het Zuid-Afrikaanse parlement. In die hoedanigheid nam hij in april 1975 gedurende tien dagen het presidentschap van Zuid-Afrika waar na het aftreden van Jacobus Johannes Fouché.

Later trok De Klerk zich terug uit de politiek en overleed hij op 24 januari 1979 in Krugersdorp.